Giải cánh diều SBT Khoa học tự nhiên 6 bài 31: Sự chuyển hóa năng lượng
Giải chi tiết, cụ thể SBT bài 31: Sự chuyển hóa năng lượng sách Khoa học tư nhiên 6 cánh diều được phê duyệt trong chương trình đổi mới của Bộ Giáo dục và đào tạo. Hi vọng, với cách hướng dẫn cụ thể và giải chi tiết học sinh sẽ nắm bài học tốt hơn trong chương trình học mới này.
31.1. Đặt một chiếc thìa inox vào cốc nước nóng, em sẽ thấy chiếc thìa cũng nóng lên. Dạng năng lượng nào đã được truyền từ nước nóng trong cốc cho thìa inox?
A. Năng lượng nhiệt.
B. Năng lượng hóa học.
C. Năng lượng âm thanh.
D. Năng lượng ánh sáng.
=> Trả lời:
Ta thấy dạng năng lượng đã được truyền từ nước nóng trong cốc cho thìa inox là năng lượng nhiệt.
Vậy đáp án đúng là A
31.2. Khi một chiếc quạt trần đang hoạt động thì năng lượng điện chủ yếu chuyển hóa thành
A. năng lượng ánh sáng.
B. thế năng hấp dẫn.
C. động năng.
D. năng lượng âm thanh.
Khi một chiếc quạt trần đang hoạt động thì năng lượng điện chủ yếu chuyển hóa thành động năng vì cánh quạt trần chuyển động quay tròn.
Vậy đáp án đúng là C
31.3. Khi dùng bàn là để làm phẳng quần áo thì năng lượng điện chủ yếu chuyển hóa thành
A. năng lượng hóa học.
B. năng lượng nhiệt.
C. năng lượng ánh sáng.
D. năng lượng âm thanh.
=> Trả lời:
Khi dùng bàn là để làm phẳng quần áo thì năng lượng điện chủ yếu chuyển hóa thành năng lượng nhiệt.
Đáp án đúng là B
31.4. Khi ánh sáng từ Mặt Trời chiếu vào tấm pin mặt trời, tấm pin sẽ tạo ra điện. Đây là một ví dụ về chuyển hóa
A. năng lượng ánh sáng thành năng lượng nhiệt.
B. năng lượng hạt nhân sang năng lượng hóa học.
C. năng lượng điện sang động năng.
D. năng lượng ánh sáng thành năng lượng điện.
Khi ánh sáng từ Mặt Trời chiếu vào tấm pin mặt trời, tấm pin sẽ tạo ra điện. Đây là một ví dụ về chuyển hóa năng lượng ánh sáng thành năng lượng điện.
Đáp án đúng là D
31.5. Mô tả quá trình chuyển hóa giữa động năng và thế năng hấp dẫn kể từ khi tung một viên phấn lên cao cho đến khi viên phấn rơi chạm mặt đất.
=> Trả lời:
Quá trình chuyển hóa giữa động năng và thế năng hấp dẫn kể từ khi tung một viên phấn lên cao cho đến khi viên phấn rơi chạm mặt đất:
Khi viên phấn chuyển động từ dưới lên trên thì vật chuyển động chậm dần lên tới một độ cao nhất định. Nên động năng của viên phấn chuyển hóa dần thành thế năng hấp dẫn của nó.
Khi viên phấn chuyển động từ trên cao xuống dưới mặt đất thì vật chuyển động nhanh dần rơi chạm mặt đất và dừng lại. Nên thế năng hấp dẫn của viên phấn chuyển hóa dẫn thành động năng của nó.
31.6. Một cần cẩu nâng một vật từ mặt đất lên trên cao. Để cần cẩu hoạt động, cần cung cấp năng lượng gì cho nó? Sau khi nâng vật lên cao, có người cho rằng năng lượng cung cấp cho cần cẩu đã mất đi vô ích vì không thấy sự chuyển hóa năng lượng từ cần cẩu sang vật được nâng và các phương tiện khác. Em hãy nêu ý kiến cá nhân em về vấn đề này.
Một cần cẩu nâng một vật từ mặt đất lên trên cao. Để cần cẩu hoạt động, cần cung cấp năng lượng điện hoặc năng lượng từ nhiên liệu sau khi được giải phóng để hoạt động.
Nhờ có năng lượng được cung cấp nên cần cẩu hoạt động và đưa được các vật lên cao theo nhu cầu của con người. Khi vật ở trên cao so với mặt đất thì vật có thế năng hấp dẫn. Cho nên năng lượng cung cấp cho cần cẩu không bị mất đi mà đã chuyển hóa thành thế năng hấp dẫn của vật.
31.7. Nêu sự chuyển hóa năng lượng xảy ra khi nấu cơm bằng nồi cơm điện.
=> Trả lời:
Sự chuyển hóa năng lượng xảy ra khi nấu cơm bằng nồi cơm điện:
Gạo và nước trong nồi cơm điện cần được cung cấp năng lượng nhiệt để chín thành cơm. Do vậy, khi nấu cơm bằng nồi cơm điện thì năng lượng điện đã chuyển hóa thành năng lượng nhiệt truyền cho nồi nấu bên trong của nồi cơm điện.
31.8. Trong các cuộc đua thuyền buồm, các thuyền buồm cần chuyển động về đích càng nhanh càng tốt. Em hãy cho biết có sự chuyển hóa từ dạng năng lượng nào thành động năng của thuyền buồm?
Năng lượng của gió chuyển hóa chủ yếu thành động năng của thuyền buồm.
31.9. Hãy xem một đoạn video trên mạng internet về động tác bắn cung của các vận động viên và nêu sự chuyển hóa năng lượng trong quá trình đó.
=> Trả lời:
Sự chuyển hóa năng lượng trong quá trình :
Dây cung tên biến dạng sẽ có thế năng đàn hồi, khi buông tay, thế năng đàn hồi của cung tên chuyển hóa thành động năng của mũi tên làm mũi tên bay đi.
31.10. Hãy nêu sự chuyển hóa năng lượng xảy ra khi sử dụng bếp gas (khí hóa lỏng) để nấu thức ăn.
Khi sử dụng bếp gas, khí hóa lỏng bị đốt cháy sẽ có năng lượng nhiệt và năng lượng ánh sáng. Năng lượng nhiệt là năng lượng có ích để làm nóng nồi/ xoong và làm chín thức ăn.
31.11. Nêu tên năng lượng hao phí khi sử dụng quạt điện.
=> Trả lời:
Khi sử dụng quạt điện, năng lượng điện đã chuyển hóa thành:
động năng giúp cánh quạt chuyển động tạo gió mát.
năng lượng ánh sáng ở đèn báo hiệu.
năng lượng âm thanh khi cánh quạt chạy ma sát với không khí.
năng lượng nhiệt làm nóng động cơ quạt.
=> Năng lượng hao phí khi sử dụng quạt điện là: năng lượng nhiệt, năng lượng ánh sáng và năng lượng âm thanh.
31.12. Trong cuộc sống, một số người có thói quen lãng phí thức ăn tức là lãng phí năng lượng hóa học. Hãy suy nghĩ về vấn đề đó để viết một khẩu hiệu ngắn gọn khuyến khích việc sử dụng thức ăn tiết kiệm và hợp lí.
Năng lượng lưu trữ trong lương thực – thực phẩm, thức ăn là năng lượng hóa học. Năng lượng này chuyển hóa thành nhiều dạng năng lượng khác giúp con người sinh sống và phát triển. Ví dụ: động năng để hoạt động, năng lượng nhiệt để làm ấm cơ thể, …
Vì vậy, lãng phí thức ăn chính là lãng phí năng lượng hóa học rất cần thiết cho con người. Ta cần khuyến khích việc sử dụng thức ăn tiết kiệm và hợp lí với khẩu hiệu:
Tiết kiệm thức ăn là tiết kiệm năng lượng
Hãy tiết kiệm thức ăn khi không cần, để khi cần sẽ có thức ăn.
Người người tiết kiệm thức ăn, nhà nhà đều có thức ăn.
31.13. Em hãy đề xuất biện pháp để tiết kiệm năng lượng điện trong các lớp học.
=> Trả lời:
Biện pháp để tiết kiệm năng lượng điện trong các lớp học:
Sử dụng các thiết bị tiết kiệm điện: bóng đèn có nhãn tiết kiệm điện, quạt tiết kiệm điện, điều hòa tiết kiệm điện, bình nước nóng năng lượng Mặt Trời, … .
Ban ngày cần tận dụng ánh sáng từ Mặt Trời.
Tắt hoặc rút nguồn các thiết bị điện khi không sử dụng thiết bị trong thời gian dài.
31.14. Các em đều đã từng biết đến cụm từ “ô nhiễm âm thanh” hoặc “ô nhiễm tiếng ồn”, … . Khi sử dụng thiết bị phát âm thanh (tivi, radio,…) một số người có thói quen để âm lượng quá lớn so với mục đích nghe rõ âm thanh. Em hãy nêu suy nghĩ của em về vấn đề trên. Gợi ý: hướng tới nội dung hao phí năng lượng, ô nhiễm tiếng ồn.
Khi sử dụng thiết bị phát âm thanh (tivi, radio,…) một số người có thói quen để âm lượng quá lớn so với mục đích nghe rõ âm thanh. Sẽ gây ảnh hưởng:
- Ô nhiễm tiếng ồn, làm ảnh hưởng tới những người xung quanh:
làm họ làm việc mất tập trung,
làm căng thẳng đầu óc khi tiếng ồn to và kéo dài,
làm họ không giao tiếp được với những người khác.
- Hao phí năng lượng điện: Khi mở âm lượng to thì thiết bị phải hoạt động với công suất lớn hơn và tiêu hao năng lượng điện nhiều hơn.
31.15. Tại một số khu vực trên đất nước của chúng ta (vùng sâu, vùng xa), người dân sử dụng các máy phát điện nhỏ đặt ở các dòng suối để sản xuất điện phục vụ nhu cầu dùng điện của gia đình. Các máy phát điện này đã chuyển hóa dạng năng lượng nào thành năng lượng điện?
=> Trả lời:
Các máy phát điện nhỏ đặt ở các dòng suối để sản xuất điện thực hiện chuyển hóa năng lượng của dòng nước thành năng lượng điện.
31.16. Sử dụng dây mềm, băng dính và viên bi nhỏ để tạo ra một con lắc (hình 31.1).
Kéo viên bi ra một đoạn rồi buông tay cho viên bi chuyển động.
- Ở vị trí nào viên bi có thế năng hấp dẫn lớn nhất? Hãy giải thích.
- Nêu sự chuyển hóa qua lại giữa thế năng hấp dẫn và động năng trong quá trình viên bi chuyển động.
- Vì sao sau một thời gian, viên bi dừng lại?
Lưu ý: Trước khi thả cho bi chuyển động, phải đảm bảo dây treo không bị chùng.
Ở vị trí cao nhất viên bi có thế năng hấp dẫn lớn nhất (vị trí A như hình vẽ). Vì vật ở vị trí càng xa mặt đất (mốc thế năng) thì có thế năng hấp dẫn càng lớn.
Khi viên bi đi từ A tới O thì độ cao của viên bi giảm dần lúc này thế năng hấp dẫn của viên bi chuyển dần thành động năng làm viên bi chuyển động nhanh hơn. Khi viên bi đi từ O đến B độ cao của viên bi tăng dần lúc này động năng chuyển dần thành thế năng hấp dẫn và viên bị chuyển động chầm dần.
Sau một thời gian viên bi chuyển động qua lại các vị trí nhưng không tới được độ cao như ban đầu đã thả mà thấp dần và cuối cùng viên bi dừng lại. Vì khi chuyển động viên bi ma sát với môi trường không khí xung quanh, nên một phần năng lượng cơ năng đã chuyển hóa thành năng lượng nhiệt làm nóng viên bi và môi trường không khí xung quanh. Sau một thời gian cơ năng chuyển hóa hết thành nhiệt năng thì viên bi dừng lại.