Giải địa lí 10 bài 41: Môi trường và tài nguyên thiên nhiên
Hướng dẫn giải, soạn bài, làm bài tập, bài thực hành trong bài 41: Môi trường và tài nguyên thiên nhiên - trang 158 địa lí 10. Tất cả các kiến thức trong bài học này đều được giải đáp cẩn thận, chi tiết. Chúng ta tham khảo để học tốt địa lí 10 bài 41: Môi trường và tài nguyên thiên nhiên nhé.
[toc:ul]
I. TÓM TẮT LÝ THUYẾT BÀI HỌC
I. Môi trường
1. Khái niệm:
- Môi trường là tổng hợp những nhân tố vật lí, hóa học, sinh học, kinh tế - xã hội có tác động tới một cá thể, một quần thể hoặc một cộng đồng.
2. Phân loại
- Môi trường tự nhiên: địa hình, địa chất, đất trồng, khí hậu, nước, sinh vật…
- Môi trường xã hội: bao gồm các mối quan hệ xã hội như trong sản xuất, trong phân phối, trong giao tiếp.
- Môi trường nhân tạo: Bao gồm các đối tượng lao động do con người sản xuất ra và chịu sự cho phối của con người (nhà ở, nhà máy, thành phố…).
3. Sự khác nhau giữa môi trường tự nhiên và môi trường nhân tạo:
- Môi trường tự nhiên: xuất hiện trên bề mặt trái đất không phụ thuộc vào con người,con người tác động vào môi trường tự nhiên thay đổi, nhưng các thành phần tự nhiên vẫn phát triển theo quy luật tự nhiên.
- Môi trường nhân tạo: là kết quả lao động của con người,phụ thuộc vào con người,con người không tác động vào thì các thành phần của môi trường nhân tạo sẽ bị hủy hoại.
II. Chức năng của môi trường. Vai trò của môi trường đối với sự phát triển xã hội loài người.
1. Chức năng
- Là không gian sống
- Là nguồn cung cấp tài nguyên thiên nhiên
- Là nơi chứ đựng các chất thải
2. Vai trò
- Môi trường tự nhiên có vai trò rất quan trọng nhưng không quyết định đến sự phát triển của xã hội loài người.
III. Tài nguyên thiên nhiên
1. Khái niệm:
- Tài nguyên thiên nhiên là các thành phần của tự nhiên mà ở trình độ nhất định của sự phát triển lực lượng sản xuất chúng được sử dụng hoặc có thể sử dụng làm phương tiện sản xuất và làm đối tượng tiêu dùng.
2. Phân loại
- Theo thuộc tính tự nhiên: đất, nước, khí hậu, sinh vật, khoáng sản.
- Theo công dụng kinh tế: tài nguyên nông nghiệp, công nghiệp, du lịch.
- Theo khả năng có thể hao kiệt trong quá trình sử dụng của con người
II. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI GIỮA BÀI
Câu 1: Em hãy tìm ví dụ chứng minh rằng trong lịch sử phát triển của...
Em hãy tìm ví dụ chứng minh rằng trong lịch sử phát triển của xã hội loài người, số lượng các loại tài nguyên được bổ sung không ngừng.
Trả lời:
Ví dụ về tài nguyên năng lượng:
Trong nhiều thế kỉ loài người đã sử dụng củi, gỗ, sau đó là than đá làm nguồn năng lượng cho sản xuất và đời sống.
Trong thế kỉ XX dầu mỏ với sự thuận lợi hơn trong việc sử dụng và vận chuyển đã thay thế than đã và trở thành năng lượng quy đổi. Do liên tiếp xảy ra cuộc khủng hoảng dầu mỏ ở nhiều nước đã dẫn đến việc tìm và sử dụng nguồn năng lượng hạt nhân.
Cuối thế kỉ XX do dự cạn kiệt năng lượng than, dầu khí, do hiện tượng nhà kính những cơn mưa Axit, sự ô nhiễm các đại dương đã thúc đẩy con người tìm kiếm nguồn năng lượng mới là nguồn năng lượng sạch có thể tái tạo ( năng lượng mặt trời, sức gió, địa nhiệt,…).
Câu 2: Em hãy chứng minh rằng sự tiến hộ của khoa học công nghệ có thể...
Em hãy chứng minh rằng sự tiến hộ của khoa học công nghệ có thể giúp con người giải quyết tình trạng bị đe dọa khan hiếm tài nguyên khoáng sản.
Trả lời:
Con người sản xuất được các vật liệu mới thay thế vật liệu có trong tự nhiên hoặc thay thế các vật liệu được sản xuất với yêu cầu khối lượng tài nguyên lớn.
Ví dụ: con người đã chế tạo được cao sụ nhân tạo thay thế cho cao su tự nhiên, sản xuất các chất dẻo tổng hợp thay thế các chi tiết bằng kim loại. Hiện nay, vật liệu composit do con người sản xuất đã được sử dụng rộng rãi trong nhiều ngành kinh tế,…
Nhờ có tiến bộ khoa học công nghệ, con người sử dụng triệt để các tài nguyên khoáng sản. Ví dụ ngoài việc lấy xăng dầu từ các mỏ có thể sản xuất ra rất nhiều loại sản phẩm khác nhau.
Với tiến bộ của khoa học công nghệ, con người ngày càng tìm ra được nhiều loại tài nguyên mới ( ví dụ việc sử dụng tài nguyên sức gió, sức nước, năng lượng mặt trời…)
Câu 3: Em hãy chỉ ra những dấu hiệu của sự suy thoái tài nguyên đất...
Em hãy chỉ ra những dấu hiệu của sự suy thoái tài nguyên đất và tài nguyên sinh vật nếu bị khai thác không hợp lí.
Trả lời:
Tài nguyên đất bị suy thoái: đất bạc màu, xói mòn trơ sỏi đá, đất bị ô nhiễm, đất bị đá ong hóa, đất bị sa mạc hóa,…
Tài nguyên sinh vật: rừng bị tàn phá, diện tích đất trống, đồi trọc tăng lên nhiều, nhiều loại bị tuyệt chủng hoặc đứng trước nguy cơ bị tuyệt chủng, số lượng cá thể trong mỗi loài ít dần đi…
III. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI CUỐI BÀI
Câu 1: Môi trường tự nhiên và môi trường nhân tạo khác nhau như thế nào?
Trả lời:
Môi trường tự nhiên và môi trường nhân tạo khác nhau ở chỗ:
- Môi trường tự nhiên xuất hiện trên bề mặt Trái Đất không phụ thuộc vào con người’. Con người tác động vào tự nhiên, làm cho nó bị thay đổi, nhưng các thành phần của tự nhiên vẫn phát triển theo quy luật riêng của nó.
- Môi trường nhân tạo là kết quả lao động của con người, nó tồn tại hoàn toàn phụ thuộc vào con người. Nếu không có bàn tay chăm sóc của con người, thì các thành phần của môi trường nhân tạo sẽ bị hủy hoại.
Câu 2: Em hãy lấy ví dụ chứng minh rằng quan điểm hoàn cảnh...
Em hãy lấy ví dụ chứng minh rằng quan điểm hoàn cảnh địa lí quyết định là sai lầm?
Trả lời:
Ở nước ta, tải qua bao nhiêu năm, tự nhiên hầu như không (hoặc rất ít) thay đổi, nhưng đời sống nhân dân không ngừng được đổi mới, chất lượng cuộc sống được nâng cao.
Điều kiện tự nhiên hầu như không (hoặc ít) thay đổi nhưng sản xuất nông nghiệp, từ chỗ thiếu lương thực trầm trọng đến nay nước ta đã đủ gạo, đảm bảo được an ninh lương thực và xuất khẩu gạo.
Ở nước trên thế giới, tình hình cũng tương tự. Tự nhiên vẫn như vật nhưng tình hình kinh tế - xã hội có nhiều biến chuyển, thậm chí có tính cách mạng…
Câu 3: Môi trường địa lí có những chức năng chủ yếu nào? Tại sao...
Môi trường địa lí có những chức năng chủ yếu nào? Tại sao chúng ta có biện pháp bảo vệ môi trường?
Trả lời:
- Chức năng chủ yếu của môi trường địa lí:
- Là không gian sống của con người.
- Là nguồn cung cấp tài nguyên thiên nhiên.
- Là nơi chứa đựng các chất phế thải do con người tạo ra.
- Chúng ta phải có biện pháp bảo vệ môi trường vì: Môi trường có vai trò rất quan trọng đối với xã hội loài người ( nhưng nó không có vai trò quyết định đến sự phát triển của xã hội).