[toc:ul]
Làm thế nào để biết một ô tô trên đường, một chiếc thuyền trên sông, một đám mây trên trời… đang chuyển động hay đứng yên.
Để biết một ô tô trên đường, một chiếc thuyền trên sông, một đám mây trên trời… đang chuyển động hay đứng yên ta cần so sánh với những vật cố định như bên đường, dòng sông, cột mốc,...
Hãy tìm ví dụ về chuyển động cơ học, trong đó chỉ rõ vật được chọn làm mốc.
Ví dụ: Một ô tô đang chuyển động trên đường: vật mốc là cột điện bên lề đường, ô tô càng ngày càng cách xa cột điện.
Khi nào vật được coi là đứng yên ? Hãy tìm ví dụ về vật đứng yên, trong đó chỉ rõ vật được chọn làm mốc.
Vật không thay đổi vị trí đối với một vật khác được chọn làm mốc thì được coi là đứng yên.
Ví dụ : Người ngồi trên đoàn tàu đang chuyển động, vị trí của người trên tàu không đổi nên so với tàu thì người ở trạng thái đứng yên.
So với nhà ga thì hành khách chuyển động hay đứng yên ? Tại sao ?
So với nhà ga thì hành khách chuyển động vì nhà ga làm vật mốc, người trên tàu càng ngày càng đi xa vị trí nhà ga.
So với toa tàu thì hành khách chuyển động hay đứng yên ? Tại sao ?
So với tòa tàu thì hành khách đang đứng yên, vì vị trí của toa tàu và hành khách trên toa tàu trước sau không thay đổi.
Hãy dựa vào các câu trả lời trên để tìm từ thích hợp điền vào chỗ trống của các nhận xét sau đây :
Vật thể có thể là chuyển động .......(1)........ nhưng lại là......(2)........ đối với vật khác.
Vật thể có thể là chuyển động đối với vật này nhưng lại là đứng yên đối với vật khác.
Hãy tìm ví dụ để minh họa cho nhận xét trên.
Người ngồi trên xe ô tô đang chuyển động, người trên xe đứng yên so xe ô tô nhưng chuyển động so với cây bên đường.
Hãy trả lời câu hỏi ở đầu bài : "Mặt trời mọc đằng Đông, lặn đằng Tây. Như vậy có phải mặt trời chuyển động còn trái đất đứng yên không ?"
Nếu chọn vật mốc là một điểm trên Trái Đất thì có thể coi là Mặt Trời chuyển động.
Hãy nêu thêm ví dụ về chuyển động thẳng, chuyển động cong, chuyển động tròn thường gặp trong đời sống.
Một số ví dụ về:
Chuyển động cong: chuyển động của cầu trong cầu lông, đá cầu, ném tạ,...
Chuyển động tròn: Chuyển động của vòng quay ở công viên nước, chuyển động của bánh xe,...
Chuyển động thẳng: Chuyển động của các phương tiện giao thông trên đường thẳng,...
Mỗi vật trong hình 1.4 chuyển động so với vật nào, đứng yên so với vật nào ?
Trong hình 1.4
Ô tô: chuyển động so với người bên đường và cột điện và đứng yên so với người lái xe.
Người lái xe: chuyển động so với người bên đường và cột điện và đứng yên so xe ô tô.
Cột điện bên đường: chuyển động so với người lái xe và xe ô tô và đứng yên so với người bên đường.
Người bên đường: chuyển động so với người lái xe và xe ô tô và đứng yên so với cột điện.
Có người nói :" Khi khoảng cách từ vật tới mốc không thay đổi thì vật đứng yên so với vật mốc". Theo em,nói như thế có phải lúc nào cũng đúng không ? Hãy tìm ví dụ minh họa cho lập luận của mình.
Không đúng vì, Nếu vật mốc là tâm một đường tròn còn vật chuyển động theo quỹ đạo của đường tròn với tâm là vật mốc bán kính R thì khoảng cách giữa vật mốc và vật chuyển động luôn là R.