Giải chi tiết Kinh tế pháp luật 12 Cánh diều bài 11 Quyền và nghĩa vụ của công dân trong học tập

MỞ ĐẦU 

Em hãy liệt kê một số quyền và nghĩa vụ học tập của học sinh mà em biết.

Bài làm chi tiết:

Quyền: được bình đẳng trong việc hưởng thụ giáo dục toàn diện, được bảo đảm những điều kiện về thời gian, cơ sở vật chất, vệ sinh, an toàn để học tập ở lớp và tự học ở nhà, được cung cấp thông tin về việc học tập,…

Nghĩa vụ: chấp hành chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; giữ gìn và bảo vệ tài sản của nhà trường; thực hiện đầy đủ quy định về việc khám sức khỏe; đóng học phí đúng thời hạn theo quy định;…

1. QUYỀN HỌC TẬP CỦA CÔNG DÂN

Câu hỏi: 

a. Căn cứ vào thông tin 1, em hãy xác định quyền học tập của công dân trong thông tin 2 và trường hợp trên.

b. Em có đồng ý với ý kiến của bạn T trong tình huống 1 không? Vì sao?

c. Nếu là chị H trong tinh huống 2, em sẽ làm gì để thực hiện quyền học tập của mình.

Bài làm chi tiết:

a. Quyền học tập của công dân trong thông tin 2 và trường hợp trên được thể hiện như sau:

+ Trong thông tin 2, người dân tộc thiểu số được thực hiện quyền học tập thông qua các chính sách ưu tiên và tạo điều kiện như học bổng, miễn giảm học phí, trợ cấp xã hội, hỗ trợ chi phí ăn, ở, học tập; chính sách cử tuyển, ưu tiên tuyển sinh vào đại học, cao đẳng, chính sách phát triển giáo dục đối với các dân tộc rất ít người.

+ Trong trường hợp của K, quyền học tập được thể hiện qua việc K nhận được sự hỗ trợ từ Chi hội khuyến học của thôn A và Ban khuyến học của xã để tiếp tục học tập.

b. Em không đồng ý với ý kiến của bạn T trong tình huống 1. Bởi mỗi công dân có quyền tự do lựa chọn ngành nghề học tập phù hợp với khả năng, năng khiếu, sở thích và điều kiện của bản thân. Do đó, M hoàn toàn có quyền tự quyết định ngành học của mình mà không nhất thiết phải tuân theo ý kiến của bố mẹ.

c. Nếu là chị H trong tình huống 2, để thực hiện quyền học tập, em sẽ lựa chọn học đại học theo hình thức vừa làm vừa học như anh D đã khuyên. Điều này không chỉ giúp chị H nâng cao trình độ học vấn mà còn giúp chị H duy trì công việc hiện tại để hỗ trợ gia đình. Ngoài ra, em cũng tìm hiểu về các chương trình học bổng hoặc hỗ trợ tài chính khác để giảm bớt gánh nặng kinh tế và tham gia các khóa học trực tuyến miễn phí để học hỏi và nâng cao kiến thức.

2. NGHĨA VỤ CỦA CÔNG DÂN TRONG HỌC TẬP

Câu hỏi: 

a. Từ nội dung của thông tin, em hãy nhận xét hành vi của mỗi chủ thể trong các tình huống, trường hợp trên.

b. Theo em, các hành vi vi phạm nghĩa vụ học tập của công dân sẽ để lại tác hại và hậu quả gì? 

Bài làm chi tiết:

a. 

+ Trường hợp 1: P đang có ý định bỏ học để đi làm, điều này vi phạm nghĩa vụ học tập của công dân theo quy định của pháp luật. Mẹ của P đã đúng khi khuyên P nên hoàn thành chương trình học tập ở bậc trung học cơ sở.

+ Trường hợp 2: Ông T đã thực hiện quyền học tập của mình bằng cách quyết định đi học đại học sau khi nghỉ làm. Ông T đã tuân thủ nghĩa vụ học tập của mình bằng cách hoàn thành chương trình học tập theo quy định.

b. Các hành vi vi phạm nghĩa vụ học tập của công dân có thể để lại tác hại và hậu quả như sau:

+ Giảm cơ hội phát triển bản thân: Khi bỏ học, công dân sẽ mất cơ hội tiếp thu kiến thức, kỹ năng mới, từ đó giảm cơ hội phát triển bản thân, tìm kiếm công việc tốt hơn trong tương lai.

+ Giảm cơ hội tham gia vào xã hội: Học tập không chỉ giúp công dân tiếp thu kiến thức mà còn là cơ hội để họ tham gia vào các hoạt động xã hội, rèn kỹ năng giao tiếp, làm việc nhóm.

+ Gây ảnh hưởng xấu đến xã hội: Nếu nhiều người bỏ học, sẽ tạo ra một lượng lớn người lao động thiếu kỹ năng, kiến thức chuyên môn, từ đó ảnh hưởng đến sự phát triển của xã hội.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Căn cứ vào quy định của pháp luật, em hãy xác định các hành vi sau đây đã thực hiện nội dung nào trong quyền học tập của công dân.

A. T là sinh viên của trường đại học A nhưng theo học hai chương trình khác nhau.

B. Là học sinh dân tộc thiểu số nên V đã được cộng điểm khi xét tuyển đại học.

C. Sau một thời gian bảo lưu kết quả học tập để chữa bệnh, bạn C đã quyết định quay trở lại trường học tiếp.

D. P đã được các thầy cô bồi dưỡng về môn Toán để tham gia kì thi học sinh giỏi.

Bài làm chi tiết:

Dựa vào quy định của pháp luật, các hành vi sau đây đã thực hiện nội dung trong quyền học tập của công dân như sau:

+ A. T là sinh viên của trường đại học A nhưng theo học hai chương trình khác nhau: Đây là việc thực hiện quyền tự do lựa chọn học tập của công dân. T có quyền tự do lựa chọn học bất cứ ngành nghề nào phù hợp với khả năng, năng khiếu, sở thích và điều kiện của bản thân.

+ B. Là học sinh dân tộc thiểu số nên V đã được cộng điểm khi xét tuyển đại học: Đây là việc thực hiện quyền được hưởng ưu đãi trong học tập của công dân. Nhà nước có chính sách ưu tiên, tạo điều kiện cho người dân tộc thiểu số thực hiện quyền học tập.

+ C. Sau một thời gian bảo lưu kết quả học tập để chữa bệnh, bạn C đã quyết định quay trở lại trường học tiếp: Đây là việc thực hiện quyền học tập suốt đời của công dân. Công dân có quyền học thường xuyên, học suốt đời bằng nhiều hình thức khác nhau và các loại hình trường lớp khác nhau.

+ D. P đã được các thầy cô bồi dưỡng về môn Toán để tham gia kì thi học sinh giỏi: Đây là việc thực hiện quyền được học, được rèn luyện theo chương trình, kế hoạch giáo dục của công dân. P có quyền được học tập, rèn luyện theo chương trình, kế hoạch giáo dục, quy tắc ứng xử của cơ sở giáo dục.

Câu 2: Theo em, hành vi nào sau đây là thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ của công dân trong học tập theo quy định của pháp luật? Vì sao?

A. Bạn T thường không mặc đồng phục khi đến trường vì cho rằng đó là quyền tự do của cá nhân.

B. Do không có điều kiện học trực tiếp nên bạn H đã đăng ký khóa học trực tuyến để phát triển bản thân.

C. Bạn N không tập trung vào việc học tập mà thường xuyên làm thêm các công việc khác để có tiền đi chơi cùng các bạn.

D. S là học sinh vùng cao khi trúng tuyển đại học đã được nhà trường sắp xếp cho ở ký túc xá và trao tặng học bổng.

Bài làm chi tiết:

Dựa vào quy định của pháp luật, các hành vi sau đây đã thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ của công dân trong học tập:

+ B. Bạn H đã đăng ký khóa học trực tuyến để phát triển bản thân: Đây là việc thực hiện quyền học tập suốt đời của công dân. Công dân có quyền học thường xuyên, học suốt đời bằng nhiều hình thức khác nhau và các loại hình trường lớp khác nhau.

+ D. S là học sinh vùng cao khi trúng tuyển đại học đã được nhà trường sắp xếp cho ở ký túc xá và trao tặng học bổng: Đây là việc thực hiện quyền được hưởng ưu đãi trong học tập của công dân. Nhà nước có chính sách ưu tiên, tạo điều kiện cho người dân tộc thiểu số thực hiện quyền học tập.

Câu 3: Do bố mẹ thường xuyên đi làm ăn ở địa phương khác nên K sống cùng ông bà. Thấy K lười học và không có mục tiêu trong học tập, ông bà thường xuyên nhắc nhớ nhưng K không nghe lời. Cô giáo chủ nhiệm đã động viên, quan tâm nhưng K cho rằng bản thân có thể tự quyết định việc học của mình và từ chối hợp tác với cô giáo trong học tập.

a. Em hãy nhận xét hành vi của bạn K.

b. Nếu là bố mẹ của K, em sẽ làm gì?

Bài làm chi tiết:

a. Hành vi của bạn K không phù hợp với quyền và nghĩa vụ học tập của công dân. Mặc dù K có quyền tự do trong việc quyết định học tập của mình, nhưng K cũng có nghĩa vụ phải học tập, rèn luyện theo chương trình, kế hoạch giáo dục, quy tắc ứng xử của cơ sở giáo dục. Việc K lười học và không nghe lời khuyên của ông bà và cô giáo chủ nhiệm cho thấy K đang không thực hiện đúng nghĩa vụ của mình.

b. Nếu là bố mẹ của K, em sẽ thực hiện các bước sau:

+ Trò chuyện với K để hiểu rõ hơn về lý do K không muốn học tập và không nghe lời khuyên của người lớn.

+ Giải thích cho K hiểu về tầm quan trọng của việc học tập, cũng như quyền và nghĩa vụ học tập của công dân.

+ Đề xuất các phương pháp học tập phù hợp với K, có thể bao gồm việc thay đổi môi trường học tập, tham gia các hoạt động ngoại khóa hoặc tìm kiếm sự hỗ trợ từ một gia sư.

+ Nếu cần, có thể tìm kiếm sự giúp đỡ từ một chuyên gia tâm lý để giúp K định hình được mục tiêu học tập và phát triển bản thân.

Câu 4: S là sinh viên năm thứ nhất của một trường đại học. Sau khi tìm hiểu các quy định của trường, S đã quyết định đăng ký thêm các môn học khác so với chương trình tiêu chuẩn mỗi học kỳ. S nhận thấy các môn có sự liên kết nhất định với nhau và nếu tích lũy đủ các tín chỉ theo chương trình đào tạo có thể ra trường sớm hơn so với các bạn. Tuy nhiên, bố mẹ lại phản đối không cho S đăng ký học vượt với lý do không phù hợp với trình độ nhận thức.

a. Theo em, việc làm của S là thực hiện quyền nào của công dân trong học tập?

b. Em có đồng tình với hành vi của bố mẹ S không? Vì sao?

Bài làm chi tiết:

a. Việc làm của S là thực hiện quyền tự do lựa chọn học tập của công dân. Theo quy định của pháp luật, mỗi công dân có quyền tự do lựa chọn học bất cứ ngành nghề nào phù hợp với khả năng, năng khiếu, sở thích và điều kiện của bản thân. Trong trường hợp này, S đã tự quyết định đăng ký thêm các môn học khác so với chương trình tiêu chuẩn mỗi học kỳ để có thể ra trường sớm hơn.

b. Em không đồng tình với hành vi của bố mẹ S, bởi S là người trực tiếp học tập và S có quyền tự do lựa chọn học tập của mình. Nếu S đã cân nhắc kỹ và tin tưởng rằng mình có thể đối phó với khối lượng học tập lớn hơn, thì S nên được khuyến khích thực hiện quyền tự do lựa chọn học tập của mình. Việc này không chỉ giúp S phát triển bản thân mà còn giúp S nắm bắt được cơ hội học tập và tiến bộ trong tương lai. Bố mẹ S nên tôn trọng quyền tự do lựa chọn học tập của S và hỗ trợ S trong quá trình học tập.

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy viết một bài luận tuyên truyền về quyền và nghĩa vụ học tập của học sinh.

Bài làm chi tiết:

Bài Luận: Quyền và Nghĩa Vụ Học Tập của Học Sinh

Học tập là một quá trình không ngừng nghỉ, là cầu nối giữa kiến thức và sự phát triển bản thân. Đối với học sinh, việc hiểu rõ quyền và nghĩa vụ trong học tập không chỉ giúp họ tiếp thu kiến thức một cách hiệu quả mà còn góp phần vào việc hình thành nhân cách và trách nhiệm xã hội.

1. Quyền Học Tập của Học Sinh

Mỗi học sinh đều có quyền được học, được tiếp cận với kiến thức. Họ có quyền tự do lựa chọn học bất cứ ngành nghề nào phù hợp với khả năng, năng khiếu, sở thích và điều kiện của bản thân. Học sinh cũng có quyền được học trong một môi trường an toàn, không bị phân biệt đối xử hay bắt nạt. Họ có quyền được tôn trọng và được lắng nghe ý kiến trong quá trình học tập.

2. Nghĩa Vụ Học Tập của Học Sinh

Bên cạnh quyền, học sinh cũng có nghĩa vụ trong học tập. Họ phải tuân thủ các quy định, nội quy của nhà trường và tôn trọng quyền của người khác. Học sinh cần chăm chỉ, đúng giờ và chuẩn bị bài vở đầy đủ. Họ cần tham gia tích cực vào các hoạt động học tập và cải thiện bản thân mỗi ngày.

3. Tầm Quan Trọng của Quyền và Nghĩa Vụ Học Tập

Hiểu rõ quyền và nghĩa vụ học tập giúp học sinh nhận thức được vai trò và trách nhiệm của mình trong quá trình học tập. Điều này không chỉ giúp họ tiếp thu kiến thức một cách hiệu quả mà còn giúp họ trở thành công dân tốt, có trách nhiệm với cộng đồng và xã hội.

Kết Luận

Quyền và nghĩa vụ học tập là hai khía cạnh không thể tách rời trong quá trình học tập của học sinh. Hãy nhớ rằng, học tập không chỉ là quyền, mà còn là nghĩa vụ và trách nhiệm của mỗi học sinh đối với bản thân, gia đình và xã hội. Hãy cùng nhau nắm bắt quyền học tập, thực hiện đúng nghĩa vụ để xây dựng tương lai tươi sáng cho bản thân và đất nước.

Câu 2: Em hãy xây dựng một kế hoạch thực hiện quyền và nghĩa vụ của bản thân trong học tập theo quy định của pháp luật.

Bài làm chi tiết:

Dưới đây là một kế hoạch mà em có thể tham khảo để thực hiện quyền và nghĩa vụ của bản thân trong học tập theo quy định của pháp luật:

1. Xác định Mục Tiêu Học Tập: Đầu tiên, em cần xác định rõ mục tiêu học tập của mình. Mục tiêu này có thể liên quan đến việc em muốn theo đuổi ngành nghề nào, em muốn đạt được điểm số như thế nào trong các môn học, hay em muốn phát triển kỹ năng gì.

2. Lập Kế Hoạch Học Tập: Dựa trên mục tiêu đã xác định, em cần lập kế hoạch học tập chi tiết cho mỗi ngày, tuần, tháng. Kế hoạch này nên bao gồm thời gian học, nội dung học, và phương pháp học.

3. Thực Hiện Quyền Học Tập: Em có quyền tự do lựa chọn học bất cứ ngành nghề nào phù hợp với khả năng, năng khiếu, sở thích và điều kiện của bản thân. Em cũng có quyền được học trong một môi trường an toàn, không bị phân biệt đối xử hay bắt nạt. 

4. Thực Hiện Nghĩa Vụ Học Tập: Em cần tuân thủ các quy định, nội quy của nhà trường và tôn trọng quyền của người khác. Em cần chăm chỉ, đúng giờ và chuẩn bị bài vở đầy đủ và tham gia tích cực vào các hoạt động học tập và cải thiện bản thân mỗi ngày.

5. Đánh Giá và Điều Chỉnh Kế Hoạch: Cuối cùng, em cần đánh giá kết quả học tập của mình định kỳ để xem liệu mình đã tiến bộ theo kế hoạch đã đặt ra hay không. Nếu không, em cần điều chỉnh kế hoạch để phù hợp hơn với mục tiêu và khả năng của mình.