1.
|
Thời vua Gia Long |
Thời vua Minh Mạng |
|
Quy mô và tổ chức: Vua Gia Long xây dựng một triều đình lớn và cung điện Hoàng Thành ở Huế, trở thành trung tâm chính trị của triều đình. Hành chính của vương triều được chia thành nhiều bộ, chủ yếu là các bộ quan trong trụ sở ở Huế và các vùng phụ cận. Vai trò của các bộ quan trọng: Các bộ quan quan trọng như Bộ Lễ, Bộ Tư pháp, Bộ Quốc sự có tiếng nói rất lớn và quyền lực hầu như tập trung trong tay các quan công. Quan điểm quản lý của vua Gia Long là phục chế sự truyền thống với những tập tục và phép lệ cổ xưa. Chính sách: Gia Long tập trung vào việc tái thiết và khôi phục xứ quần trong giai đoạn hậu chiến tranh. Ông lập lại các cơ quan kiểm soát như rạp cảnh sát, bảo vệ nhân dân và hãm lời lụy cho các quan trị. Ngoài ra, Gia Long cũng thực hiện một số chính sách cải cách như loại bỏ bới nọ, bới kia và tăng cường sự khuyến khích về nông nghiệp và thương mại. |
Quy mô và cơ cấu tổ chức: Vua Minh Mạng di chuyển triều đình và đặt ở Huế nhưng loại bỏ một số bộ quan trọng và tập trung quyền lực ở Huế. Bộ máy chính quyền được tái tổ chức và thực hiện theo hệ thống chia làm các đạo và huyện, mỗi đạo và huyện đều có quan chấp hành. Vai trò của các bộ quan trọng: Vua Minh Mạng tập trung vào việc truyền thống hóa và công cụ hóa quản lý, tạo ra một bộ máy quản lý nhà nước hiệu quả hơn. Vai trò của các bộ quan trọng được giảm xuống và người có quyền lực thực tế chính là các quan địa phương ở cấp đạo và huyện. Minh Mạng thi hành chính sách mạnh mẽ để xây dựng một triều đại công bằng và phát triển. Chính sách: Minh Mạng đẩy mạnh việc tuần tra và kiểm soát dân chúng chặt chẽ hơn và thi hành một loạt các chính sách hạn chế đổ đốn và tôn giáo. Ông áp dụng chính sách trừ văn bằng, buộc các học giả phải ghi danh và thi cử nhằm kiểm soát nguồn nhân lực trí thức. Minh Mạng cũng tăng thuế và áp đặt sự kiểm soát chặt chẽ trên thương mại nước ngoài. |
2. Trị vì của Vua Gia Long diễn ra trong một thời kì khi nước Việt Nam đang trải qua sự mất mát và sự rối loạn sau thời kì phân tranh. Vào thời điểm này, vua đã nhận ra rằng cần phải thay đổi cơ cấu hành chính để khôi phục ổn định và đem lại tiến bộ cho đất nước. Vua Gia Long đã sắp xếp lại cơ cấu hành chính bằng cách thành lập các cấp quận huyện, xã làm cơ sở của hành chính. Đồng thời, ông lập ra các cơ quan như Bộ nội vụ và Bộ công binh để quản lý và kiểm soát các vấn đề liên quan đến an ninh, cải thiện hạ tầng giao thông và phát triển nền kinh tế. Ông cũng thành lập Phủ Gia Định và Phủ Huế để quản lý và điều hành các vùng đất khác nhau.
Lý do mà Vua Gia Long tổ chức cơ cấu hành chính như vậy là để tăng cường sự quản lý và kiểm soát của nhà vua trên đất nước, đồng thời thúc đẩy việc phát triển và hội nhập của Việt Nam vào thời kì đại thương mại. Vua Gia Long hiểu rằng chỉ có một hệ thống hành chính chắc chắn và có trật tự mới có thể đưa đất nước vào một giai đoạn phát triển bền vững.
3. Vua Minh Mạng đã chia cả nước thành các đơn vị hành chính và chức quan quản lý thống nhất với mục đích tạo ra một hệ thống quản lý hiệu quả và đồng nhất trong toàn quốc. Lý do chính là để tăng cường sự kiểm soát của triều đình đối với các vùng đất, đồng thời tạo ra một hệ thống quản lý thuế và thu thuế đồng nhất trên toàn quốc. Vua Minh Mạng cũng hy vọng rằng việc chia thành các đơn vị hành chính sẽ giúp tăng cường quyền lực của triều đình và ngăn chặn sự tách biệt và nổi loạn ở các khu vực xa xôi. Việc tạo ra các chức quan quản lí thống nhất cũng giúp định rõ vai trò và trách nhiệm của từng quan chức trong việc quản lý và phát triển đất nước.
Tuy nhiên, việc chia cả nước thành các đơn vị hành chính này cũng gặp phải những khó khăn và tranh cãi, bởi vì việc thực hiện đồng nhất hóa và tạo độc lập hành chính trên toàn quốc là một thách thức lớn đối với một đất nước với đặc điểm vùng miền và dân tộc đa dạng như Việt Nam.