Người lớn tiếp nhận thế giới công nghệ số internet giống như một phần của cuộc sống, họ nhìn nhận và phát triển internet giống như công cụ mang lại những tiện ích xã hội cho họ. Trẻ em thì không như vậy, với sự phát triển và những công cụ kết nối do internet mang lại, trẻ em sử dụng và tiếp nhận internet giống như môi trường giao tiếp cuộc sống của mình, đó là cách thức trẻ tiếp xúc với thế giới, liên lạc với bạn bè, học tập, các trò chơi giải trí và thậm chí với các thành viên trong gia đình. Có thể khẳng định rằng, thế giới số là môi trường giao tiếp mà bất kỳ một trẻ em nào cũng cần được tiếp xúc và đó là quyền để giao lưu, trao đổi, học hỏi, tận dụng những lợi ích mà internet mang đến cho xã hội. Hiện nay, trẻ em chiếm đến 1/3 số người sử dụng internet trên toàn thế giới, những chủ nhân tương lai đang hình thành nhân cách và học hỏi những kinh nghiệm cả từ cuộc sống ngoài đời thực cũng như cuộc sống trên mạng. Những rủi ro ngoài đời thực cũng như những rủi ro trên mạng có nhiều điểm khá tương đồng nhưng vẫn có những điểm khác biệt do sự khác biệt về tính chất vật lý giữa hai môi trường.
Theo số liệu của Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), thế giới có khoảng 2,2 tỷ người ở độ tuổi dưới 18, biến trẻ em thành nhóm đối tượng dễ tổn thương có dân số lớn nhất trong xã hội. Những rủi ro tiềm ẩn trẻ em phải đối diện trên internet bao gồm: sự riêng tư và thông tin cá nhân của trẻ em; văn hóa phẩm khiêu dâm trẻ em; xâm hại tình dục trẻ em, mại dâm trẻ em và buôn bán trẻ em; bắt nạt trực tuyến; trẻ em tiếp cận những nội dung có hại qua công nghệ thông tin và truyền thông; sử dụng quá mức và nghiện.
Trong đó, vấn đề sử dụng internet, công cụ trực tuyến để tấn công, lạm dụng tình dục trẻ em đang trở thành vấn nạn không chỉ của bất kỳ một quốc gia nào mà đó là cuộc chiến của tất cả các quốc gia trên thế giới. Thế giới hội nhập đồng nghĩa với việc các quốc gia cần nhanh chóng tham gia kết nối internet, đẩy mạnh sự phát triển kinh tế nhưng điều đó cũng đồng nghĩa với việc các quốc gia đều cùng tham gia cuộc chiến về bảo vệ trẻ em trên không gian mạng.
Cũng theo UNICEF, trong đại dịch COVID-19, cuộc sống của hàng triệu trẻ em tạm thời bó hẹp trong gia đình và màn hình máy tính, ti vi. Hơn 1,5 triệu trẻ em và thanh thiếu niên bị ảnh hưởng do các trường học ở hầu hết các quốc gia đóng cửa do dịch bệnh. Trong thời gian này, học sinh học tập, giao lưu nhiều hơn trên mạng Internet.
Việc dành nhiều thời gian hơn trên các nền tảng ảo có thể khiến trẻ em dễ bị bóc lột tình dục, dụ dỗ và lừa gạt bởi nhiều kẻ xấu đang tìm cách lợi dụng tình hình dịch COVID-19. Bên cạnh đó, trẻ cũng dễ tiếp xúc với các nội dung độc hại, bạo lực, gia tăng nguy cơ bị bắt nạt trên mạng…
Một trong những biện pháp hiệu quả nhất mà cho đến nay không chỉ Việt Nam mà tất cả các quốc gia đang hướng tới là trang bị cho trẻ em nhận thức về các nguy cơ, rủi ro trên môi trường mạng, kỹ năng tự bảo vệ mình và tìm kiếm sự giúp đỡ khi gặp các vấn đề trong quá trình tương tác trên không gian mạng. Việc này đòi hỏi các cơ quan chức năng, thầy cô, cha mẹ và những người chăm sóc trẻ trang bị cho trẻ những kiến thức căn bản khi tham gia môi trường mạng.
Bên cạnh đó, Chính phủ và doanh nghiệp cần đặt mục tiêu tạo lập Hệ sinh thái sản phẩm ứng dụng Việt đáp ứng nhu cầu học tập, giải trí của trẻ em trên môi trường mạng, trong đó khuyến khích sử dụng các sản phẩm, dịch vụ do doanh nghiệp Việt Nam phát triển tại các cơ sở giáo dục, chăm sóc trẻ em. Để tạo được hệ sinh thái này, các doanh nghiệp số sẽ được hỗ trợ, khuyến khích phát triển sáng kiến, cung cấp các giải pháp kỹ thuật an toàn, thông tin bảo vệ trẻ em tương tác an toàn trên môi trường mạng./.