Giải chi tiết Lịch sử 12 Cánh diều bài 5 Cộng đồng ASEAN từ ý tưởng đến hiện thực

MỞ ĐẦU 

Từ ngày 23-10-2014 đến ngày 28-10-2014, tại Hà Nội, 293 thí sinh từ 10 nước ASEAN đã tham gia Kì thi tay nghề ASEAN lần thứ 10 với chủ đề “Kỹ năng nghề – giá trị đích thực của chúng ta”. Kì thi này là hoạt động thực hiện Tuyên bố của lãnh đạo cấp cao ASEAN về phát triển nguồn nhân lực và kỹ năng nghề cho phục hồi kinh tế và phát triển bền vững tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 17 diễn ra ở Hà Nội năm 2010, đồng thời cũng nhằm thực hiện cam kết xây dựng Cộng đồng ASEAN vào năm 2015.

Vậy ý tưởng, mục tiêu, kế hoạch xây dựng Cộng đồng ASEAN đã được xây dựng như thế nào? Cộng đồng ASEAN được xây dựng trên những trụ cột nào? Những thách thức và triển vọng của Cộng đồng ASEAN là gì?

Bài làm chi tiết:

Ý tưởng: 

- Ý tưởng xây dựng Cộng đồng ASEAN khởi nguồn từ khi tổ chức này được thành lập năm 1967. Trong Tuyên bố Băng Cốc (1967), các nước thành viên nêu mục tiêu xây dựng một cộng đồng hoà bình và thịnh vượng ở Đông Nam Á.

- Năm 1997, ý tưởng xây dựng Cộng đồng ASEAN được chính thức khẳng định
nhân dịp kỉ niệm 30 năm ngày thành lập ASEAN. 

- Tầm nhìn ASEAN 2020 là văn bản đầu tiên đề xuất ý tưởng xây dựng một Cộng đồng ASEAN có nhận thức về các mối quan hệ lịch sử, gắn bó với nhau trong một bản sắc khu vực chung cùng nhau giữ gìn hòa bình, hướng tới ổn định, tương trợ, hợp tác phát triển phồn vinh, tăng cường vị thế ASEAN trên trường quốc tế.

Mục tiêu xây dựng: 

- Mục tiêu tổng quát: là xây dựng một tổ chức hợp tác liên chính phủ có liên kết sâu rộng, dựa trên cơ sở pháp lý là Hiến chương ASEAN. 

- Cộng đồng ASEAN được hình thành dựa trên ba trụ cột là Cộng đồng Chính trị- An ninh, Cộng đồng Kinh tế và Cộng đồng Văn hoá- Xã hội.

Kế hoạch xây dựng:

- Trên cơ sở văn bản Tầm nhìn ASEAN 2020, các nước thành viên trải qua một
thập kỷ xây dựng mô hình và cơ sở pháp lý cho Cộng đồng ASEAN thông qua Tuyên bố Bali II (2003) và Hiến chương ASEAN (2007). 

- Kế hoạch xây dựng Cộng đồng ASEAN được thể hiện thông qua Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN (2009 — 2015) cùng với các hoạt động triển khai cụ thể trên ba nội dung: chính trị- an ninh, kinh tế, văn hoá- xã hội.

- Trong giai đoạn 2009 — 2015, nhiều biện pháp tích cực đã được triển khai nhằm chuẩn bị cho sự xác lập của Cộng đồng ASEAN. 

- Ngày 22-11-2015, các nhà lãnh đạo ASEAN đã nhóm họp tại Ma-lai-xi-a, tham dự lễ kí kết chính thức Tuyên bố Kua-la Lăm-pơ về thành lập Cộng đồng ASEAN. => Cộng đồng ASEAN có hiệu lực từ ngày 31-12-2015

Cộng đồng ASEAN được xây dựng trên 3 trụ cột: Cộng đồng Chính trị- An ninh ASEAN, Cộng đồng Kinh tế ASEAN , Cộng đồng Văn hóa- Xã hội ASEAN.

Những thách thức và triển vọng của Cộng đồng ASEAN: 

Thách thức của Cộng đồng ASEAN:

- Chưa đồng nhất về quan điểm và lợi ích. 

- Khả năng hạn chế của cơ sở hạ tầng. 

- Đối mặt với thách thức an ninh. 

- Chênh lệch phát triển kinh tế. 

Triển vọng của Cộng đồng ASEAN:

- Tiềm năng thị trường chung lớn

- Tăng cường hợp tác kinh tế và đầu tư:

- Hợp tác về phát triển bền vững:

- Quyền lực hành động chung trên trường quốc tế:

- Giao lưu văn hóa và giáo dục

1. Ý TƯỞNG, MỤC TIÊU VÀ KẾ HOẠCH XÂY DỰNG CỘNG ĐỒNG ASEAN.

Câu hỏi: Nêu ý tưởng xây dựng cộng đồng ASEAN.

Bài làm chi tiết:

- Ý tưởng xây dựng Cộng đồng ASEAN khởi nguồn từ khi tổ chức này được thành lập năm 1967. Trong Tuyên bố Băng Cốc (1967), các nước thành viên nêu mục tiêu xây dựng một cộng đồng hoà bình và thịnh vượng ở Đông Nam Á.

- Năm 1997, ý tưởng xây dựng Cộng đồng ASEAN được chính thức khẳng định
nhân dịp kỷ niệm 30 năm ngày thành lập ASEAN. 

- Tầm nhìn ASEAN 2020 là văn bản đầu tiên đề xuất ý tưởng xây dựng một Cộng đồng ASEAN có nhận thức về các mối quan hệ lịch sử, gắn bó với nhau trong một bản sắc khu vực chung cùng nhau giữ gìn hoà bình, hướng tới ổn định, tương trợ, hợp tác phát triển phồn vinh, tăng cường vị thế ASEAN trên trường quốc tế.

Câu hỏi: Nêu mục tiêu xây dựng cộng đồng ASEAN.

Bài làm chi tiết:

Mục tiêu xây dựng cộng đồng ASEAN:

- Mục tiêu tổng quát: là xây dựng một tổ chức hợp tác liên chính phủ có liên kết sâu rộng, dựa trên cơ sở pháp lý là Hiến chương ASEAN. 

- Cộng đồng ASEAN được hình thành dựa trên ba trụ cột là Cộng đồng Chính trị- An ninh, Cộng đồng Kinh tế và Cộng đồng Văn hoá- Xã hội.

Câu hỏi: Nêu những nét chính về kế hoạch xây dựng cộng đồng ASEAN.

Bài làm chi tiết:

- Trên cơ sở văn bản Tầm nhìn ASEAN 2020, các nước thành viên trải qua một
thập kỷ xây dựng mô hình và cơ sở pháp lý cho Cộng đồng ASEAN thông qua Tuyên bố Bali II (2003) và Hiến chương ASEAN (2007). 

- Kế hoạch xây dựng Cộng đồng ASEAN được thể hiện thông qua Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN (2009 — 2015) cùng với các hoạt động triển khai cụ thể trên ba nội dung: chính trị- an ninh, kinh tế, văn hoá- xã hội.

- Trong giai đoạn 2009 — 2015, nhiều biện pháp tích cực đã được triển khai nhằm
chuẩn bị cho sự xác lập của Cộng đồng ASEAN. 

- Ngày 22-11-2015, các nhà lãnh đạo ASEAN đã nhóm họp tại Ma-lai-xi-a, tham dự lễ kí kết chính thức Tuyên bố Kua-la Lăm-pơ về thành lập Cộng đồng ASEAN. => Cộng đồng ASEAN có hiệu lực từ ngày 31-12-2015.

Câu hỏi: Tại sao khẳng định sự ra đời của cộng đồng ASEAN đánh dấu bước phát triển mới của hợp tác khu vực ở Đông Nam Á?

Bài làm chi tiết:

Sự ra đời của cộng đồng ASEAN đánh dấu bước phát triển mới của hợp tác khu vực ở Đông Nam Á vì: 

- Tăng cường sự đồng nhất và tăng cường quan hệ hợp tác: Việc chuyển đổi từ "Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á" (ASEAN) sang "Cộng đồng ASEAN" không chỉ là một thay đổi về tên gọi, mà còn là sự thể hiện cho sự đồng nhất và mức độ chặt chẽ hơn trong quan hệ hợp tác. Cộng đồng ASEAN nhấn mạnh vào việc tăng cường mối quan hệ giữa các quốc gia thành viên và thúc đẩy tinh thần đồng đội.

- Mục tiêu phát triển bền vững: Cộng đồng ASEAN mang theo một tầm nhìn chiến lược hơn về phát triển khu vực. Nó hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, trong đó không chỉ chú trọng vào tăng cường kinh tế mà còn vào các khía cạnh như an ninh, văn hóa, xã hội, và môi trường.

- Đa dạng và tích hợp kinh tế: Cộng đồng ASEAN cũng nhấn mạnh sự quan trọng của tích hợp kinh tế trong quá trình hợp tác khu vực. Việc tạo ra một thị trường chung và khu vực sản xuất liên kết giữa các nền kinh tế ASEAN có thể tăng cường sức mạnh cạnh tranh của khu vực trước thách thức từ các nền kinh tế toàn cầu.

- Tăng cường quyền lực chung: Sự hình thành của Cộng đồng ASEAN cũng tăng cường quyền lực hành động chung trong việc giải quyết các thách thức và xung đột trong khu vực. Nó cung cấp một nền tảng cho các quốc gia thành viên để thảo luận và đưa ra các giải pháp chung đối với những vấn đề như an ninh, biển Đông, và các thách thức đa chiều khác.

- Hỗ trợ hòa bình và ổn định: Cộng đồng ASEAN cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hòa bình và ổn định trong khu vực. Việc có một cộng đồng đoàn kết mạnh mẽ giữa các quốc gia ASEAN có thể giúp ngăn chặn xung đột và tạo ra một môi trường thuận lợi cho sự phát triển bền vững.

2. BA TRỤ CỘT CỦA CỘNG ĐỒNG ASEAN.

Câu hỏi: Trình bày nội dung chính của Cộng đồng Chính trị- An ninh ASEAN.

Bài làm chi tiết:

Nội dung chính của Cộng đồng Chính trị- An ninh ASEAN: 

- Cộng đồng Chính trị - An ninh ASEAN (APSC) là khuôn khổ hợp tác chính trị- an ninh toàn diện nhằm mục tiêu xây dựng một môi trường hoà bình và an ninh
cho phát triển ở khu vực Đông Nam Á thông qua việc nâng cao hợp tác chính trị - an ninh trong khối ASEAN, kết hợp với sự tham gia của các đối tác bên ngoài.

Câu hỏi: Nguyên tắc chính trị cơ bản của Cộng đồng Chính trị- An ninh ASEAN là gì?

Bài làm chi tiết:

- Nguyên tắc chính trị cơ bản của Cộng đồng Chính trị- An ninh ASEAN là đồng thuận, không can thiệp vào công việc nội bộ, không sử dụng vũ lực và đe dọa sử dụng vũ lực, thúc đẩy hòa bình, ổn định và hợp tác khu vực.

Câu hỏi: Trình bày nội dung chính của Cộng đồng Kinh tế ASEAN.

Bài làm chi tiết:

- Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) là khuôn khổ hợp tác xây dựng ASEAN thành một thị trường và một hệ thống sản xuất thống nhất, trong đó có sự lưu chuyển tự do của hàng hoá, dịch vụ, đầu tư, ...

- AEC thúc dây chính sách cạnh tranh về kinh tế, bảo vệ người tiêu dùng, bảo vệ sở hữu trí tuệ, .... hướng tới sự thịnh vượng chung của các quốc gia thành viên

Câu hỏi: Trình bày nội dung chính của Cộng đồng Văn hóa- Xã hội ASEAN.

Bài làm chi tiết:

- Cộng đồng Văn hoá - Xã hội ASEAN (ASCC) xây dựng một ASEAN lấy con
người làm trung tâm; có trách nhiệm xã hội nhằm xây dựng tình đoàn kết và thống nhất bên lâu giữa các quốc gia và dân tộc ASEAN bằng cách tạo dựng bản sắc chung.

- Trên cơ sở đó, Kế hoạch Tổng thể xây dựng ASCC được thông qua, gồm 6 nội dung chính: phát triển con người, bảo đảm các quyền và công bằng xã hội, bảo đảm môi trường bền vững, thu hẹp khoảng cách phát triển, tạo dựng bản sắc ASEAN, phúc lợi và bảo hiểm xã hội. 

Câu hỏi: Nêu những thách thức và triển vọng của Cộng đồng ASEAN. Lấy ví dụ minh họa.

Bài làm chi tiết:

Thách thức của Cộng đồng ASEAN:

- Chưa đồng nhất về quan điểm và lợi ích. 

- Khả năng hạn chế của cơ sở hạ tầng. 

- Đối mặt với thách thức an ninh. 

- Chênh lệch phát triển kinh tế. 

Ví dụ về việc chưa đồng nhất về quan điểm và lợi ích: Trong vấn đề Biển Đông, các quốc gia thành viên có độ chênh lệch về quan điểm và lợi ích, gây khó khăn trong việc đạt được một tuyên bố chung và xử lý hiệu quả các tranh chấp.

Triển vọng của Cộng đồng ASEAN:

- Tiềm năng thị trường chung lớn

- Tăng cường hợp tác kinh tế và đầu tư:

- Hợp tác về phát triển bền vững:

- Quyền lực hành động chung trên trường quốc tế:

- Giao lưu văn hóa và giáo dục:

Ví dụ về giao lưu văn hóa và giáo dục: Việc tăng cường giao lưu văn hóa và giáo dục trong Cộng đồng ASEAN có thể tạo ra sự hiểu biết sâu sắc hơn giữa các quốc gia thành viên, đồng thời tạo ra cơ hội hợp tác trong lĩnh vực nghệ thuật, văn hóa và giáo dục.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Hoàn thành bảng sau về quá trình phát triển của ASEAN theo mẫu sau vào vở ghi.

Bài làm chi tiết:

VẬN DỤNG

Câu 2: Sưu tầm tư liệu về Cộng đồng ASEAN. Giới thiệu những tư liệu đó với thầy cô và bạn học.

Bài làm chi tiết:

Tham khảo: TUYÊN BỐ CHUNG THÀNH LẬP CỘNG ĐỒNG ASEAN

Chúng tôi, các Nhà Lãnh đạo Nhà nước/Chính phủ các nước Thành viên của Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (sau đây được gọi là “ASEAN”), bao gồm Brunei Darussalam, Vương quốc Campuchia, Cộng hòa Indonesia, Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào, Malaysia, Cộng hòa Liên bang Myanmar, Cộng hòa Philippines, Cộng hòa Singapore, Vương quốc Thái Lan và Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, nhân dịp Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 27 diễn ra tại Kuala Lumpur, Malaysia;

Nhắc lại tinh thần khi các Nhà Sáng lập ASEAN tụ họp tại Băng Cốc năm 1967 và ký Tuyên bố ASEAN nhằm tạo ra một tổ chức với mục tiêu đem lại một khu vực Đông Nam Á hòa bình, tự do và thịnh vượng cho các dân tộc của chúng ta;

Khẳng định lại cam kết của chúng ta đối với Tầm nhìn ASEAN 2020 (Kuala Lumpur, 1997), Tuyên bố Hiệp ước ASEAN II (Bali, 2003), Tuyên bố Cebu về Đẩy nhanh việc Thành lập Cộng đồng ASEAN năm 2015 (Cebu, 2007), Tuyên bố Chaam Hua Hin về Lộ trình Cộng đồng ASEAN (2009-2015), Tuyên bố Bali về Cộng đồng ASEAN trong một Cộng đồng các Quốc gia Toàn cầu (Bali, 2011), Chương trình Nghị sự Phnom Penh về Xây dựng Cộng đồng ASEAN (Phnom Penh, 2012), và Tuyên bố Nay Piy Taw về Thực hiện Cộng đồng ASEAN năm 2015 (Nay Piy Taw, 2014);

Khẳng định hơn nữa cam kết của chúng ta đối với Hiến chương ASEAN, phản ánh mong muốn và ý chí tập thể của chúng ta nhằm chung sống trong một khu vực hòa bình, an ninh và ổn định dài lâu, tăng trưởng kinh tế bền vững, thịnh vượng chung và tiến bộ xã hội;

Ghi nhận tầm quan trọng của Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á và các văn kiện chính thức khác nhằm duy trì một khu vực hòa bình và ổn định, góp phần xây dựng Cộng đồng ASEAN;

Ghi nhận các nỗ lực và thành tựu quan trọng trong việc thực hiện Lộ trình Cộng đồng ASEAN (2009-2015), bao gồm các Kế hoạch Tổng thể Cộng đồng Chính trị - An ninh ASEAN, Cộng đồng Kinh tế ASEAN và Cộng đồng Văn hóa - Xã hội ASEAN, cũng như Kế hoạch Hành động Sáng kiến Hội nhập ASEAN (IAI) giai đoạn II và Kế hoạch Tổng thể về Kết nối ASEAN;

Tin tưởng rằng sự hình thành của Cộng đồng ASEAN đã tạo ra một dấu mốc trong tiến trình liên kết, đảm bảo hòa bình, an ninh và tự cường dài lâu trong một khu vực hướng ra bên ngoài, với các nền kinh tế năng động, cạnh tranh và liên kết sâu rộng, và một cộng đồng thu nạp dựa trên ý thức mạnh mẽ về sự gắn kết và bản sắc chung;

Nhấn mạnh mong muốn của chúng ta nhằm tiến tới một ASEAN thực sự dựa trên luật lệ, hướng tới con người, lấy con người làm trung tâm, nơi các dân tộc của chúng ta tiếp tục tham gia và hưởng lợi đầy đủ từ tiến trình liên kết và xây dựng cộng đồng đang diễn ra của ASEAN; và

Đảm bảo tiếp tục thực hiện các cam kết của chúng ta đối với tiến trình xây dựng cộng đồng đang diễn ra của ASEAN, trong đó có tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2015, dựa trên các mục tiêu và nguyên tắc của Hiến chương ASEAN.

THEO ĐÓ:

Tuyên bố việc chính thức thành lập Cộng đồng ASEAN vào ngày 31 Tháng Mười hai năm 2015; Thông qua tại Kuala Lumpur, Malysia vào ngày 20 tháng 11 năm 2015, trong một bản duy nhất, bằng Tiếng Anh.

Câu 3: Hoàn thành bảng sau về cơ hội và thách thức của Cộng đồng ASEAN đối với Việt Nam theo mẫu sau vào vở ghi.

Bài làm chi tiết: