Giải chuyên đề học tập Địa lí 10 CTST phần II: Đô thị hoá ở các nước phát triển

1. Đặc điểm đô thị hoá

Dựa vào hình 2.1, hình 2.2, bảng 2.1, thông tin trong bài và hiểu biết của bản thân, em hãy phân tích đặc điểm đô thị hoá ở các nước phát triển.

Hướng dẫn trả lời:

Đặc điểm đô thị hoá ở các nước phát triển:

• Lịch sử đô thị: diễn ra sớm, gắn liền với quá trình công nghiệp hoá
• Tỉ lệ dân thành thị cao, các nước có tỉ lệ dân thành thị cao thường có quá trình công nghiệp hoá diễn ra sớm, trình độ phát triển kinh tế cao.
• Quy mô đô thị: phần lớn các đô thị có quy mô nhỏ và trung bình, số lượng các đô thị có quy mô dân số từ 10 triệu người trở lên ít hơn so với các nước đang phát triển.
• Chức năng đô thị: chức năng về kinh tế giữ vai trò chủ đạo, các đô thị có quy mô dân số lớn thường gắn với chức năng là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hoá,… của quốc gia, khu vực.
• Lối sống đô thị lan toả mạnh mẽ về các vùng nông thôn, thể hiện qua sự thay đổi trong công việc, thói quen tiêu dùng, văn hoá ứng xử, sự khác biệt về lối sống giữa dân cư thành thị và dân cư nông thôn ở các nước phát triển ít hơn so với các nước đang phát triển.

2. Sự thay đổi quy mô đô thị

Dựa vào hình 2.1, bảng 2.1, bảng 2.2, thông tin trong bài và hiểu biết của bản thân, em hãy:

- Phân biệt quy mô đô thị ở các nước phát triển.

- Xác định vị trí các siêu đô thị của các nước phát triển trên bản đồ.

Hướng dẫn trả lời:

Phân biệt quy mô đô thị ở các nước phát triển:

• Quy mô đô thị ở các nước phát triển có thể được chia thành 5 mức độ khác nhau dựa theo quy mô dân số.
• Sự gia tăng số lượng các đô thị là quá trình tăng lên về quy mô dân số, nhất là quy mô dân số ở các siêu đô thị

Xác định vị trí các siêu đô thị của các nước phát triển:

• Tại Nhật Bản: Thủ đô Tô-ky-ô, thành phố Ô-xa-ca
• Tại Hoa Kỳ: Niu-Iooc, Lốt An-giơ-lét
• Tại Nga: thủ đô Mát-xcơ-va
• Tại Pháp: thủ đô Pa-ri

3. Xu hướng đô thị hoá

Dựa vào bảng 2.3, bảng 2.4, thông tin trong bài và hiểu biết của bản thân, em hãy nhận xét và giải thích xu hướng đô thị hoá ở các nước phát triển.

Hướng dẫn trả lời:

Số dân thành thị và tỉ lệ dân thành thị vẫn tăng nhưng với tốc độ chậm, giai đoạn 2020 - 2050, số dân thành thị dự báo tăng thêm 120,3 triệu người, tỉ lệ dân thành thị dự báo tăng thêm 7,5%.

Giải thích: do các nước phát triển đã trải qua quá trình công nghiệp hoá, đời sống của người dân được nâng cao, sự chênh lệch giữa thành thị và nông thôn không nhiều, khả năng tạo việc làm và tăng thu nhập ở các đô thị không còn hấp dẫn như giai đoạn đầu của quá trình công nghiệp hoá.

Phát triển các đô thị vệ tinh xung quanh đô thị lớn, đến năm 2035, các nước phát triển chỉ tăng thêm hai đô thị có quy mô dân số lớn và một đô thị có quy mô dân số rất lớn (siêu đô thị). Quy mô dân số tại một số siêu đô thị (như Tô-ky-ô, Ô-xa-ca) có xu hướng giảm. Xu hướng chung ở nhiều nước là phát triển các đô thị vệ tinh xung quanh một đô thị lớn.

Giải thích: hướng phát triển này nhằm giảm sự tập trung dân cư đông đúc và sức ép cho các đô thị lớn trong quá trình phát triển.

Chuyển cư từ trung tâm đô thị ra vùng ngoại ô và các đô thị vệ tinh.

Giải thích: do điều kiện sống ở khu vực trung tâm đô thị so với khu vực ngoại ô hoặc giữa các đô thị ngày càng xích lại gần nhau. Ngoài ra, sự chuyển cư này giúp người dân ở các trung tâm đô thị, các đô thị lớn giảm áp lực về nhà ở, chi phí sinh hoạt.