Soạn siêu ngắn lịch sử 11 CTST bài 10 Cuộc cải cách của Lê Thánh Tông (Thế kỉ XV)

1. BỐI CẢNH LỊCH SỬ.

CH: Cuộc cải cách của vua Lê Thánh Tông diễn ra trong hoàn cảnh nào ? 

Hướng dẫn trả lời:

+ Đến giữa thế kỉ XV, tình hình kinh tế - xã hội Đại Việt đã phục hồi và phát triển, đời sống nhân dân ổn định. Tuy nhiên, tình trạng phân tán, bè phái trong bộ máy chính quyền. 

=> Yêu cầu khách quan đặt ra cho nhà Lê sơ là phải nhanh chóng kiện toàn mô hình nhà nước quân chủ tập quyền, thống nhất từ trung ương đến địa phương. 

2. NỘI DUNG CẢI CÁCH.

CH: Trình bày tóm tắt các nội dung cuộc cải cách của Lê Thánh Tông. 

Hướng dẫn trả lời:

♦ Về chính trị và hành chính

- Bãi bỏ chức Tể tướng và một số chức danh đại thần khác, nhà vua trực tiếp điều khiển triều đình.

- Bãi bỏ lệ ban quốc tính, quý tộc tôn thất không được lập phủ đệ và quân đội riêng.

- Tổ chức tuyển chọn bộ máy quan lại ở trung ương qua chế độ khoa cử Nho học. 

- Từ năm 1466 đến năm 1471, vua Lê Thánh Tông tiến hành một cuộc cải cách quy mô lớn, sắp xếp lại bộ máy chính quyền từ trung ương đến địa phương. 

♦ Về quân sự

- Năm 1466, vua Lê Thánh Tông cải tổ hệ thống quân đội, chia làm hai loại quân: quân thường trực và quân các đạo. 

♦ Về kinh tế

- Năm 1477, vua Lê Thánh Tông ban hành chính sách lộc điền và quân điền. Thể lệ thuế khoá được nhà nước quy định theo hạng.

- Việc canh nông được khuyến khích.

♦ Về luật pháp

- Năm 1483, vua Lê Thánh Tông cho ban hành bộ Quốc triều hình luật (Luật Hồng Đức) gồm 722 điều.

♦ Về văn hoá - giáo dục

- Nho giáo được vua Lê Thánh Tông đặt làm hệ tư tưởng chính thống.

- Giáo dục, khoa cử được chú trọng.

3. KẾT QUẢ VÀ Ý NGHĨA.

CH: Cuộc cải cách của Lê Thánh Tông mang lại kết quả và ý nghĩa như thế nào? 

Hướng dẫn trả lời:

- Kết quả:

+ Xây dựng được hệ thống hành chính thống nhất trên phạm vi cả nước. 

+ Các hoạt động kinh tế, pháp luật, quân sự, văn hoá, giáo dục đều đạt được tiến bộ hơn hẳn so với các thời trước đó.

- Ý nghĩa:

+ Thành công của cuộc cải cách đã đưa chính quyền quân chủ Lê sơ đạt đến đỉnh cao của mô hình quân chủ quan liêu chuyên chế. Góp phần quan trọng vào ổn định và phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội. 

+ Mô hình quân chủ thời Lê sơ đã trở thành khuôn mẫu của các nhà nước phong kiến ở Việt Nam từ thế kỉ XVI đến cuối thế kỉ XVIII.

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG

Luyện tập

CH: Vẽ sơ đồ tư duy về nội dung cuộc cải cách của vua Lê Thánh Tông. 

Hướng dẫn trả lời:

Vận dụng

CH: Theo em, cuộc cải cách của vua Lê Thánh Tông có những điểm tiến bộ gì có thể vận dụng được trong bối cảnh hiện nay? 

Hướng dẫn trả lời:

- Trên lĩnh vực chính trị:

+ Thực hiện nguyên tắc “trên dưới liên kết hiệp đồng, trong ngoài kiềm chế lẫn nhau” 

+ Quản lý nhà nước bằng pháp luật, đề cao pháp luật;

+ Kiên quyết đấu tranh phòng, chống tham nhũng, làm trong sạch bộ máy nhà nước;

- Trên lĩnh vực văn hóa - giáo dục: chú trọng phát triển giáo dục và trọng dụng nhân tài.