Soạn siêu ngắn lịch sử 11 CTST bài 9 Cuộc cải cách của Hồ Qúy Ly và triều Hồ

1. BỐI CẢNH LỊCH SỬ.

CH: Trình bày bối cảnh lịch sử dẫn đến cuộc cải cách của Hồ Qúy Ly và triều Hồ. 

Hướng dẫn trả lời:

♦  Cuối thế kỉ XIV, Đại Việt lâm vào khủng hoảng trầm trọng trên các lĩnh vực kinh tế - chính trị - xã hội.

- Về kinh tế:

+ Từ nửa sau thế kỉ XIV, nhà nước không còn quan tâm đến sản xuất nông nghiệp, không chăm lo tu sửa, ...

+ Vương hầu, quý tộc, địa chủ nắm trong tay nhiều ruộng đất khiến ruộng đất của nông dân bị thu hẹp, đời sống bấp bênh, khổ cực.

- Về xã hội:

+ Mâu thuẫn giữa nông dân nghèo, nô tì với giai cấp thống trị trở nên gay gắt. 

- Về chính trị

+ Vua và tầng lớp quý tộc, quan lại nhà Trần ngày càng sa vào những thú ăn chơi, hưởng lạc. 

+ Xung đột, chiến tranh giữa các nước láng giềng. 

=> Yêu cầu khách quan đặt ra cho Đại Việt lúc này là phải giải quyết khủng hoảng kinh tế - xã hội. 

2. NỘI DUNG CẢI CÁCH.

CH: Trình bày tóm tắt nội dung cuộc cải cách của Hồ Qúy Ly và triều Hồ. 

Hướng dẫn trả lời:

- Về chính trị và hành chính: 

+ Sửa đổi chế độ hành chính, chia cả nước thành lộ và trấn, ban hành quy chế về hệ thống quan lại địa phương. 

+ Đổi tên gọi thành Thăng Long là Đông Đô, cho xây dựng một kinh thành mới Tây Đô bằng đá kiên cố ở Vĩnh Lộc, Thanh Hoá.

+ Cuối năm 1397, Hồ Quý Ly ép vua Trần dời về Tây Đô.

- Về quân sự: Chấn chỉnh và tăng cường quân đội, xây dựng lại binh chế. 

- Về kinh tế

+ Năm 1396, cho ban hành tiền giấy thay thế tiền đồng. Năm 1397, đặt phép hạn điền. Năm 1402, nhà Hồ thống nhất đơn vị đo lường trong cả nước, cải cách thuế đinh và tô ruộng. 

- Về xã hội: Năm 1401, ban hành phép hạn nô. 

- Về văn hoá - giáo dục: Chấn chỉnh lại Phật giáo và Nho giáo. Dùng chữ Nôm để chấn hưng nền văn hoá dân tộc. Sửa đổi chế độ thi cử. Năm 1404, nhà Hồ quy định thêm kì thi viết chữ và làm toán.

3. KẾT QUẢ VÀ Ý NGHĨA.

CH1: Nêu kết quả và ý nghĩa cuộc cải cách của Hồ Qúy Ly và triều Hồ. 

Hướng dẫn trả lời:

a) Kết quả:

+ Xóa bỏ kinh tế điền trang của quý tộc nhà Trần, nông dân có thêm ruộng đất để sản xuất; thuế khoá nhẹ hơn;

+ Văn hoá dân tộc, nhất là chữ Nôm, được đề cao; giáo dục mở rộng cho nhiều đối tượng và mang tính thực tiễn. Tiềm lực quốc phòng được nâng cao;

- Tuy nhiên, một số cải cách còn bộc lộ hạn chế, không triệt để. 

b) Ý nghĩa:

- Bước đầu ổn định tình hình xã hội, củng cố tiềm lực đất nước để chuẩn bị đối phó với giặc ngoại xâm.

- Thể hiện tinh thần dân tộc, để lại nhiều bài học kinh nghiệm.

CH2: Theo em, vì sao cải cách của Hồ Qúy Ly và triều Hồ không thành công? 

Hướng dẫn trả lời:

+ Tiền giấy “Thông bảo hội” dễ bị làm giả. Chính sách hạn điền đã hạn chế cả sự phát triển của chế độ tư hữu ruộng đất. 

+ Chính sách hạn nô không làm cho nô tì được giải phóng.  Cải cách về văn hoá, giáo dục dù có những tiến bộ nhất định nhưng cũng vấp phải phản ứng. 

- Công cuộc cải cách của Hồ Quý Ly được thực hiện trong hoàn cảnh đầy khó khăn và phức tạp của đất nước. 

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG

Luyện tập

CH: Lập bảng tóm tắt nội dung cải cách của Hồ Qúy Ly và triều Hồ theo gợi ý: 

Hướng dẫn trả lời:

Vận dụng

CH: Từ cuộc cải cách của Hồ Qúy Ly và triều Hồ, em có thể rút ra những bài học lịch sử gì? 

Hướng dẫn trả lời:

- Muốn tồn tại và phát triển thì phải luôn có sự thay đổi để thích ứng với tình hình.

- Nội dung cải cách, đổi mới cần phù hợp với yêu cầu phát triển và điều kiện thực tiễn của đất nước.

- Tiến hành cải cách, đổi mới một cách quyết liệt, triệt để và toàn diện.

- Luôn chú trọng phát huy và không ngừng củng cố, nâng cao sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước.