Soạn siêu ngắn Lịch sử và địa lí 4 chân trời bài 19: Thiên nhiên vùng Tây Nguyên

BÀI 19: THIÊN NHIÊN VÙNG TÂY NGUYÊN

KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Nêu hiểu biết của em về thiên nhiên vùng Tây Nguyên

Trả lời:

 Chia sẻ hiểu biết về thiên nhiên vùng Tây Nguyên:

+ Thiên nhiên vùng Tây Nguyên mang nét hoang sơ, hùng vĩ của những cánh rừng lớn, trải dài tít tắp nhưng cũng rất đẹp và thơ mộng.

+ Địa hình Tây Nguyên chủ yếu là các cao nguyên xếp tầng, có độ cao khác nhau, tạo nên các bậc địa hình.

+ Khí hậu Tây Nguyên có hai mùa rõ rệt là mùa mưa và mùa khô.

KHÁM PHÁ

1. Vị trí địa lí

Câu hỏi: Quan sát hình 3 và đọc thông tin, em hãy:

- Xác định trên lược đồ vị trí của vùng Tây Nguyên.

- Nêu tên các quốc gia, vùng tiếp giáp với Tây Nguyên

Trả lời:

- Vị trí tiếp giáp:

+ Vùng Tây Nguyên giáp với Lào và Cam-pu-chia, giáp các vùng Duyên hải miền Trung và Nam Bộ.

+ Tây Nguyên là vùng không giáp biển.

2. Đặc điểm thiên nhiên

a) Địa hình

Câu hỏi: Dựa vào bảng 1, quan sát hình 3 và đọc thông tin, em hãy:

- Xác định trên lược đồ vị trí của các cao nguyên của vùng Tây Nguyên

- Nêu tên các cao nguyên. Cao nguyên nào cao nhất và thấp nhất?

Bảng 1. Độ cao trung bình của các cao nguyên ở vùng Tây Nguyên

Trả lời:

- Các cao nguyên ở vùng Tây Nguyên là:

+ Cao nguyên Kon Tum;

+ Cao nguyên Pleiku;

+ Cao nguyên Đắk Lắk;

+ Cao nguyên Mơ Nông;

+ Cao nguyên Lâm Viên;

+ Cao nguyên Di Linh.

- Cao nguyên Lâm Viên có độ cao trung bình cao nhất, cao 500 m; cao nguyên Kon Tum và cao nguyên Đắk Lắk có độ cao trung bình thấp nhất (500 m).

b) Khí hậu

Câu hỏi: - Dựa vào bảng 2, em hãy:

• Liệt kê các tháng mùa mưa và các tháng mùa khô ở Pleiku

• So sánh lượng mưa giữa các tháng mùa mưa và các tháng mùa khô ở Pleiku

• Cho biết chênh lệch nhiệt độ giữa tháng nóng nhất và tháng lạnh nhất ở Pleiku là bao nhiêu.

- Nêu đặc điểm cơ bản của khí hậu vùng Tây Nguyên.

Bảng 2. Nhiệt độ và lượng mưa trung bình tháng ở Pleiku (Gia Lai)

       Mùa khô                 Mùa mưa

Trả lời:

Quan sát bảng 2, ta thấy:

- Mùa mưa ở Pleiku bắt đầu từ tháng 5 và kết thúc vào tháng 10; mùa khô ở Pleiku bắt đầu từ tháng 11 và kết thúc vào tháng 4 năm sau.

- Ở Pleiku:

+ Trong mùa mưa, tháng 8 có lượng mưa cao nhất (493 mm); tháng 10 có lượng mưa thấp nhất (181 mm).

+ Trong mùa khô, tháng 4 có lượng mưa cao nhất (95 mm) và tháng 1 có lượng mưa thấp nhất (3 mm).

- Chênh lệch nhiệt độ giữa tháng nóng nhất (tháng 4, tháng 5 - 24oC) với tháng lạnh nhất (tháng 12 và tháng 1 - 19oC) là 5oC

 Đặc điểm cơ bản của khí hậu vùng Tây Nguyên

- Khí hậu vùng Tây Nguyên có hai mùa rõ rệt là mùa mưa và mùa khô.

- Nhiệt độ trung bình năm trên 20°C, một số nơi địa hình cao có khí hậu mát mẻ.

- Lượng mưa lớn, chủ yếu tập trung vào mùa mưa. Mùa khô, nhiều tháng có hiện tượng khô hạn.

c) Đất

Câu hỏi: Đọc thông tin, em hãy cho biết loại đất chính ở vùng Tây Nguyên.

Trả lời:

Vùng Tây Nguyên có đất đỏ badan là chủ yếu. Đất giàu chất dinh dưỡng, thích hợp để trồng các cây công nghiệp như: cà phê, hồ tiêu, cao su,...

d) Rừng

Câu hỏi: Quan sát các hình 3, 4, 5 và đọc thông tin, em hãy:

- Kể tên một số vườn quốc gia, các kiểu rừng chủ yếu ở vùng Tây Nguyên.

- Nêu vai trò của rừng và một số biện pháp bảo vệ rừng ở vùng Tây Nguyên.

Trả lời:

- Kể tên:

+ Một số vườn quốc gia ở vùng Tây Nguyên: vườn quốc gia Chư Mom Ray; vườn quốc gia Kon Ka Kinh; vườn quốc gia Yok Đôn; vườn quốc gia Chư Yang Sin; vườn quốc gia Bi Đúp - Núi Bà; vườn quốc gia Tà Đùng.

+ Các kiểu rừng chủ yếu ở vùng Tây Nguyên: rừng rậm nhiệt đới và rừng rụng lá vào mùa khô (còn gọi là rừng khộp).

- Vai trò của rừng:

• Điều hòa nguồn nước;
• Hạn chế gió bão;
• Chống xói mòn đất;
• Cung cấp gỗ, dược liệu;
• Điều hòa không khí, tạo khí oxy;
• Là nơi cư trú của các loài động vật.

- Biện pháp bảo vệ rừng:

• Ngăn chặn phá rừng;
• Phòng, chống cháy rừng;
• Có kế hoạch trồng, tái tạo rừng sau khi khai thác;
• Tuyên truyền và vận động người dân cùng tham gia bảo vệ rừng.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Vẽ sơ đồ tư duy thể hiện đặc điểm tự nhiên của vùng Tây Nguyên

Trả lời:

Câu 2: Vì sao cần bảo vệ rừng ở Tây Nguyên?

Trả lời:

 Việc bảo vệ rừng khu vực đầu nguồn có ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc điều tiết nguồn nước vào mùa mưa, hạn chế lũ lụt, sạt lở đất ảnh hưởng đến vùng cũng như các tỉnh duyên hải miền Trung ở phía Đông.

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Em hãy vẽ một bức tranh tuyên truyền bảo vệ rừng

Trả lời: