Ôn tập kiến thức Lịch sử 6 CTST Bài 1: Lịch sử là gì?
Ôn tập kiến thức Lịch sử 6 Chân trời sáng tạo Bài 1: Lịch sử là gì?. Nội dung ôn tập bao gồm cả lí thuyết trọng tâm và bài tập ôn tập để các em nắm chắc kiến thức trong chương trình học. Hi vọng đây sẽ là tài liệu hữu ích giúp các em ôn luyện và kiểm tra. Kéo xuống để tham khảo.
CHƯƠNG 1: TẠI SAO CẦN HỌC LỊCH SỬ?
BÀI 1: LỊCH SỬ LÀ GÌ?
I. NHẬN BIẾT
Câu 1: Theo em để tìm hiểu về một chuyện xảy ra trong quá khứ cần xác định được những yếu tố cơ bản nào?
Trả lời:
Để tìm hiểu về một chuyện xảy ra trong quá khứ cần xác định được những yếu tố:
- Thời gian
- Không gian xảy ra
- Con người liên quan đến tới sự kiện
Câu 2: Lịch sử là gì?
Trả lời:
Lịch sử là những gì diễn ra trong quá khứ của sự vật và con người, bao gồm mọi hoạt động của con người từ khi xuất hiện đến nay. Lịch sử loài người mà chúng ta học là toàn bộ những hoạt động của con người từ khi xuất hiện đến nay. Đó là lịch sử từ khi con người xuất hiện trên Trái Đất cách đây hàng nghìn năm đến thời đại chúng ta đang sống ở thế ki XXI.
II. THÔNG HIỂU
Câu 1: Quá trình nào của xã hội loài người được gọi là lịch sử?
Trả lời:
- Mọi sự vật đang tồn tại xung quanh chúng ta đều phát sinh, tồn tại và biến đổi theo thời gian.
- Quá trình hình thành và phát triển của xã hội loài người cũng vậy.
- Quá trình đó chính là lịch sử.
Câu 2: Em có hiểu biết gì về môn lịch sử?
Trả lời:
Môn lịch sử là một khoa học tìm hiểu về lịch sử loài người, bao gồm toàn bộ những hoạt động của con người và xã hội loài người trong quá khứ.
Câu 3: Em có nhận xét gì về việc học lịch sử? Vì sao phải học lịch sử?
Trả lời:
- Nhận xét về việc học lịch sử: học lịch sử là rất cần thiết và bổ ích.
- Phải học lịch sử vì:
+ Lịch sử giúp chúng ta hiểu biết được cội nguồn của tổ tiên, quê hương, đất nước. Cha ông ta đã từng dạy:
“Con người có tổ, có tông
Như cây có cội như sông có nguồn”.
+ Lịch sử giúp chúng ta hiểu được ông cha ta đã phải lao động, sáng tạo, đấu tranh như thế nào để có được đất nước ngày nay. Cho nên năm 1942, trong tác phẩm Lịch sử nước ta, Bác Hồ đã viết:
“Dân ta phải biết sử ta
Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam”.
(Lịch sử nước ta, Hồ Chí Minh)
+ Học lịch sử còn để giúp chúng ta đúc kết những bài học kinh nghiệm của quá khứ nhằm phục vụ cho hiện tại và tương lai.
Câu 4: Em hãy đúc kết lại lí do cần phải học lịch sử là gì?
Trả lời:
Đúc kết lí do cần phải học sử: học lịch sử sẽ giúp chúng ta hiểu được toàn bộ những gì diễn ra trong quá khứ từ cội nguồn, từ sự cống hiến của dân tộc để từ đó chúng ta rút ra những bài học quý giá cho mỗi người, mỗi dân tộc.
Câu 5: Lấy ví dụ về lí do cần phải học lịch sử?
Trả lời:
Ví dụ về lí do cần phải học lịch sử: chúng ta là người Việt Nam, chúng ta cần phải biết tổ tiên chúng ta là ai; ông bà, cha mẹ của mình đã làm gì để có được đất nước tươi đẹp, yên bình, độc lập, tự do ngày nay. Và chỉ khi hiểu được một cách đầy đủ quá khứ đầy gian khổ nhưng hết sức oanh liệt đó, chúng ta mới tự tạo cho mình lòng biết ơn chân thực đối với tổ tiên, ông bà, cha mẹ và những người đã đóng góp sức mình cho đất nước.
III. VẬN DỤNG
Câu 1: Học lịch sử liên quan đến lòng yêu nước như thế nào?
Trả lời:
Học lịch sử để chúng ta có được lòng tự hào chân chính về dân tộc, lòng yêu nước sâu sắc và bền vững để sống, học tập và lao động vì đất nước, vì dân tộc, vì nhân dân.
Câu 2: Theo em, thành quả của quá khứ cần được nhìn nhận như thế nào? Lịch sử đòi hỏi những chứng cứ như thế nào?
Trả lời:
Quá khứ là cái đã qua, không thể quay lại. Không thể dùng suy luận đơn thuần hay dùng một công thức, một định lí để tạo ra một kiến thức lịch sử. Những sự vật hiện đang tồn tại trước mắt chúng ta là thành quả của quá khứ nhưng không thể suy từ đó ra những gì đã diễn ra trong quá khứ.
- Lịch sử đòi hỏi những chứng cứ thật, đáng tin cậy.
Câu 3: Khám phá quá khứ từ các nguồn tư liệu nào?
Trả lời:
- Quá khứ là cái đã qua, không thể quay lại. Không thể dùng suy luận đơn thuần hay dùng một công thức, một định lí để tạo ra một kiến thức lịch sử. Những sự vật hiện đang tồn tại trước mắt chúng ta là thành quả của quá khứ nhưng không thể suy từ đó ra những gì đã diễn ra trong quá khứ, lịch sử đòi hỏi những chứng cứ thật, đáng tin cậy.
- Người xưa đã để lại rất nhiều những tư liệu khác nhau về cuộc sống của mình. Đó chính là những chứng cứ thật giúp chúng ta tìm hiểu và phục dựng lịch sử.
- Tất cả những điều đó gọi là nguồn sử học hay tư liệu lịch sử.
IV. VẬN DỤNG CAO
Câu 1: Các nhà sử học thường chia tư liệu lịch sử thành bao nhiêu loại?
Trả lời:
Các nhà sử học thường chia những tư liệu lịch sử thành 4 loại:
- Tư liệu gốc
- Tư liệu truyền miệng
- Tư liệu chữ viết
- Tư liệu hiện việt
Câu 2: Trình bày các loại của tư liệu lịch sử?
Trả lời:
|
Tư liệu gốc |
Là tư liệu liên quan trực tiếp đến sự kiện lịch sử, ra đời vào thời điểm diễn ra sự kiện, phản ánh sự kiện lịch sử đó. Đây là nguồn tư liệu đáng tin cậy nhất khi tìm hiểu lịch sử, bởi vì nó là một bản gốc không qua sao chép hay kể lại. Ví dụ, bản gốc tác phẩm Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi viết sau khi nghĩa quân Lam Sơn đánh bại quân xâm lược nhà Minh năm 1428 là tư liệu gốc. Hay bản thảo Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh viết từ năm 1965 và được công bố năm 1969 là tư liệu gốc. |
|
Tư liệu truyền miệng |
Gồm nhiều thể loại như truyền thuyết, thần thoại, ca dao, dân ca... được truyền từ đời này sang đời khác. Trong thời kì chưa có chữ viết, tư liệu truyền miệng là một nguồn thông tin để tìm hiểu lịch sử. Chẳng hạn, để ca ngợi anh hùng Triệu Thị Trinh trong cuộc khởi nghĩa chống quân xâm lược nhà Ngô năm 248, nhân dân ta đã truyền miệng câu ca dao: Muốn coi, lên núi mà coi Coi bà Triệu tướng cưỡi voi đánh cồng”. Hay các câu chuyện, truyền thuyết, cổ tích kể về cây đa, bến nước, sự hình thành một sự vật hiện tượng nào đó... như Con Rồng cháu Tiên, Sơn Tinh - Thủy Tinh là tư liệu truyền miệng. Hoặc những câu chuyện kể về tấm gương của những người có công đối với quê hương, đất nước,... như truyện Thần đồng đất Việt, Thánh Gióng đánh giặc Ân. |
|
Tư liệu viết |
Tư liệu chữ viết bao gồm các bản chữ khắc trên xương, mai rùa, vỏ cây, đá, các bản chép tay hay in trên giấy... ghi chép tương đối đầy đủ mọi mặt đời sống con người và các sự kiện lịch sử đã xảy ra. Chẳng hạn, theo Cục Di sản văn hóa, vua Lê Thánh Tông (1460-1497) là người đề Tư liệu chữ viết xướng dựng bia tiến sĩ tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám (Hà Nội) để tôn vinh các trí thức Nho học đỗ đạt. Đến nay, tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám còn lưu giữ được 82 bia ghi rõ họ tên, quê quán của 1.304 nhà trí thức khoa bảng (85 trạng nguyên, bảng nhãn, thám hoa; 283 hoàng giáp và 939 tiến sĩ). |
|
Tư liệu hiện vật |
Là những dấu tích vật chất của người xưa còn giữ được trong lòng đất hay trên mặt đất như các công trình kiến trúc, các tác phẩm nghệ thuật, đồ gốm, đồng,... Tư liệu hiện vật không chỉ là bằng chứng giúp chúng ta tìm hiểu và dựng Tư liệu hiện vật | lại lịch sử mà còn được sử dụng để kiểm chứng các tư liệu chữ viết. Chẳng hạn, thạp đồng Đào Thịnh; trống đồng Đông Sơn; công cụ đồ đá Núi Đọ (Thanh Hóa) hay khu di tích Hoàng thành Thăng Long; Thánh địa Mĩ Sơn của người Chăm; Kinh đô Huế, thành nhà Hồ... |
Câu 3: Trình bày sự giống và khác nhau giữa lịch sử của cá nhân và lịch sử xã hội loài người
Trả lời:
|
Giống nhau |
- Đều là những gì xảy ra trong quá khứ. - Muốn tìm hiểu lịch sử cá nhân và lịch sử loài người phải có những nguồn tư liệu lịch sử. |
|
Khác nhau |
- Lịch sử cá nhân là những hoạt động chủ yếu ở các lĩnh vực chính trị, xã hội, học thuật, quân sự,... của mỗi cá nhân. Ví dụ, tiểu sử của Hồ Chí Minh, Lê Lợi, Nguyễn Trãi,... là lịch sử của cá nhân. - Lịch sử xã hội loài người là toàn bộ hoạt động của con người từ khi xuất hiện đến nay. Ví dụ, các giai đoạn phát triển của xã hội loài người từ khi thời kì loài vượn chuyển hóa thành người, từ Người tối cổ đến Người tinh khôn và con người ngày nay. - Lịch sử của một người là hoạt động riêng của mình. Hoạt động của một người chỉ liên quan đến người đó và một số người xung quanh. Còn hoạt động của loài người thì vô cùng phong phú, liên quan đến tất cả, nghĩa là liên quan đến nhiều người, nhiều nước, nhiều lúc khác nhau. |
Câu 4: Kể tên một số nguồn sử liệu để khám phá quá khứ. Cho ví dụ của mỗi nguồn liệu đó.
Trả lời:
Câu 5: Giải thích câu nói của Xi-xê-rông: “Lịch sử là thầy dạy của cuộc sống”.
Trả lời:
Đề cương ôn tập lịch sử 6 CTST Bài 1: Lịch sử là gì?, lý thuyết trọng tâm sử 6 chân trời Bài 1: Lịch sử là gì?, nội dung chính lịch sử 6 chân trời