Giải chi tiết chuyên đề Sinh học 12 Cánh diều bài 5: Khái niệm và vai trò của kiểm soát sinh học

BÀI 5. KHÁI NIỆM VÀ VAI TRÒ CỦA KIỂM SOÁT SINH HỌC

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Nêu các biện pháp người dân thường sử dụng để tiêu diệt sâu hại cây trồng. Biện pháp nào vừa cho hiệu quả diệt sâu lại vừa thân thiện với môi trường?

Bài làm chi tiết:

- Người dân thường tiêu diệt sâu hại cây trồng bằng cách sử dụng thiên dịch, thuốc trừ sâu,...

- Sử dụng thiên địch là biện pháp vừa cho hiệu quả diệt sâu lại vừa thân thiện với môi trường.

I. KHÁI NIỆM KIỂM SOÁT SINH HỌC

Câu 1: Trong kiểm soát sinh học, các sinh vật gây hại được kiểm soát bởi tác nhân nào?

Bài làm chi tiết:

Các sinh vật gây hại được kiểm soát bởi thiên địch, virus, các hợp chất thiên nhiên.

Câu 2: Nêu tên một số loài thiên địch đã được con người áp dụng trong kiểm soát các loài sinh vật gây hại.

Bài làm chi tiết:

Một số loài thiên địch đã được con người áp dụng trong kiểm soát các loài sinh vật gây hại: bọ rùa 7 đốm, nấm (Beauveria bassiana và Metarhizium anisopliae),...

II. VAI TRÒ CỦA KIỂM SOÁT SINH HỌC

Câu 1: Lấy ví dụ chứng minh vai trò của kiểm soát sinh học đối với hệ sinh thái và thực tiễn sản xuất.

Bài làm chi tiết:

Ví dụ: Sử dụng bọ rùa từ châu Úc để kiểm soát nạn rệp sáp hại cam chanh ở California (Mỹ).

Luyện tập: Quan sát hình 5.3 và cho biết nên tạo điều kiện cho sinh vật nào phát triển để qua đó kiểm soát số lượng châu chấu.

Bài làm chi tiết:

Để kiểm soát châu chấu, nên tạo điều kiện cho ếch, chim phát triển. 

Câu 2: Căn cứ vào thông tin trong bảng 5.1, nêu các ưu điểm của biện pháp kiểm soát sinh học so với biện pháp hoá học.

Bài làm chi tiết:

Ưu điểm: Tỉ lệ thành công khi thử nghiệm cao hơn, giá thành phát triển sản phẩm rẻ, tỉ lệ lợi nhuận cao, nguy cơ kháng thuốc nhỏ, tính đặc hiệu rất lớn và gần như không có tác động xấu.

Câu 3: Vì sao áp dụng biện pháp kiểm soát sinh học trong sản xuất lại góp phần bảo vệ sức khoẻ con người?

Bài làm chi tiết:

Các biện pháp kiểm soát sinh học khiến sinh vật gây hại được kiểm soát bởi thiên địch, virus, các hợp chất thiên nhiên. Những yếu tố này ít gây ảnh hưởng tới sức khỏe con người hay môi trường, vì vậy áp dụng biện pháp kiểm soát sinh học trong sản xuất lại góp phần bảo vệ sức khoẻ con người.

Vận dụng: Kể tên và nêu tác dụng của một số sinh vật hoặc hợp chất được sử dụng trong kiểm soát sinh học ở địa phương em.

Bài làm chi tiết:

- Nuôi mèo để diệt chuột.

- Nuôi ong ký sinh như ong kén nhỏ, ong đen, ong xanh mắt đỏ. Chúng đẻ trứng vào trứng hoặc sâu non. Sau đó trứng ong sẽ phát triển, phá hủy vật ký sinh. Một ngày một con ong có thể đẻ được vài chục trứng. 

- Nuôi bọ xít thuộc chi Nabis: Chúng là một loài săn mồi, bắt hầu hết mọi loài côn trùng nhỏ hơn mình hoặc ăn thịt lẫn nhau khi không có thức ăn khác. Bọ xít ăn rầy, sâu bướm, bọ trĩ, côn trùng lá, côn trùng thân mềm, ve, sâu bắp cải. Chúng sống trên các loài cây như: Thìa là Ba Tư, thìa là, cỏ linh lăng, bạc hà, cúc hoàng anh…