HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao NV học tập

- GV giới thiếu kiến thức:

+ Lịch sử của xã hội loài người luôn gắn với thiên nhiên. Con người là một phần của thiên nhiên. Thiên nhiên cũng là một yếu tố vô cùng quan trọng để đảm bảo cuộc sống con người.

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

+ Trong cuộc sống hằng ngày, thiên nhiên cung cấp cho con người những điều kiện cần thiết nào để tồn tại?

+ Nếu thiếu một trong những điều kiện ấy, con người có thể tồn tại bình thường trên Trái đất không?

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp, quan sát Hình 23.1 SHS trang 192 và trả lời câu hỏi: Em hãy tìm những ví dụ thể hiện vai trò của thiên nhiên đối với hoạt động sản xuất và đời sống của con người.

- GV mở rộng kiến thức, yêu cầu HS trao đổi theo cặp và trả lời câu hỏi: Hãy cho biết sự phụ thuộc của sản xuất nông nghiệp trước đây vào thiên nhiên qua câu: “Trông trời, trông đất, trồng mây. Trồng mưa, trông nắng, trông ngày, trông đêm. Trông cho chân cứng, đá mềm. Trời yên, biển lặng mới yên tấm lòng”.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc sgk, nghe GV hướng dẫn và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

1. Ảnh hưởng của thiên nhiên đến sinh hoạt và sản xuất

- Trong cuộc sống hằng ngày, thiên nhiên cung cấp cho con người những điều kiện cần thiết để tồn tại: khí hậu, địa hình, đất trồng, nguồn nước,...

+ Nếu thiếu một trong những điều kiện ấy, con người có không tồn tại bình thường trên Trái đất.

- Ví dụ thể hiện vai trò của thiên nhiên đối với hoạt động sản xuất và đời sống của con người:

+ Nguồn nguyên liệu sản xuất: khai thác các loại khoáng sản, lâm sản, thổ sản, hải sản… để phục vụ cho nhu cầu trong đời sống, sản xuất của mình.

+ Nơi cư trú, mặt bằng sản xuất: Những người sống ở khu vực Đông Á, nơi quanh năm có khí hậu nóng ẩm, đồng bằng nhiều, nguồn nước nhiều thì họ sẽ định cư dọc các con sống lớn, nơi phát triển được nghề lúa nước.

+ Chứa đựng rác thải: Rác thải sinh hoạt, rác công nghiệp, y tế, … đổ ra môi trường hàng ngày.

+ Cung cấp, lưu trữ thông tin: Từ gỗ của cây, con người làm ra giấy viết, giúp lưu giữ kiến thức, tri thức của loài người.

+ Chống các tác nhân gây hại (tia cực tím,...): nhờ có tầng ozon, con người tránh được các tác động từ vũ trụ như: tia cực tím, lực hút.

- Ý nghĩa của câu “Trông trời, trông đất, trồng mây. Trồng mưa, trông nắng, trông ngày, trông đêm. Trông cho chân cứng, đá mềm. Trời yên, biển lặng mới yên tấm lòng”: Sản xuất nông nghiệp phụ thuộc vào thời tiết, đất đai. Thời tiết ôn hòa, đất đai màu mỡ thì nông nghiệp mới phát triển được.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao NV học tập

- GV giới thiệu kiến thức: Do dân số thế giới ngày càng đông, nhu cầu của con người ngày càng lớn nên con người ngày càng tác động nhiều tới thiên nhiên trong khi tài nguyên thiên nhiên trên Trái đất là có hạn, dẫn đến nhiều loại tài nguyên thiên nhiên bị suy thoái, ô nhiễm hoặc có nguy cơ cạn kiệt.

- GV chia HS làm các nhóm, yêu cầu HS thảo luận, quan sát Hình 23.2, Hình 23.3 và trả lời câu hỏi vào Phiếu học tập số 1: Nêu những tác động tích cực và tiêu cực của con người đến thiên nhiên.

- GV mở rộng kiến thức: Để tồn tại và phát triển, con người phải tác động thưởng xuyên đến mới trường tự nhiên. Tác động này ngày càng gia tăng về tốc độ và khốc liệt về phương thức. Các nhà khoa học đã tính ra rằng, tác động của con người đến môi trường thiên nhiên trong khoảng 1 triệu năm kể từ lúc sơ khai là không đáng kể so với khoảng thời gian vài trăm năm nay và càng không đáng kể so với khoảng thời gian vài chục năm nay. Điều đó là do:

- Dân số thế giới tăng quá nhanh.

- Nhu cầu tiêu thụ của con người ngày càng lớn.

- Sự thiếu hiểu biết của con người về thiền nhiên.

Hậu quả là tài nguyên thiên nhiên ngày càng cạn kiệt, nhiều hệ sinh thái tự nhiên đấn biến thành hệ sinh thái nhân tạo, cân bằng sinh thái bị phá vỡ.

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp, trả lời câu hỏi: Em hãy nêu một số biện pháp con người cần làm để bảo vệ và cải tạo môi trường tốt hơn.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc sgk, nghe GV hướng dẫn và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS, nhóm lời câu hỏi.

- GV gọi HS, nhóm khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

2. Tác động của con người đến thiên nhiên

- Tác động tích cực của con người đến thiên nhiên:

+ Con người tạo ra những hệ sinh thái nhân tạo tươi đẹp như: công viên, vườn hoa, khu nghỉ dưỡng sinh thái,...

+ Tích cực tham gia bảo vệ môi trường, khắc phục các sự cố môi trường, phòng chống thiên tai,..

- Tác động tiêu cực của con người đến thiên nhiên:

+ Sự gia tăng dân số, quá trình đô thị hóa.

+ Tăng cường khai thác tự nhiên, phát thải vào môi trường,...

- Một số biện pháp con người cần làm để bảo vệ và cải tạo môi trường tốt hơn:

+ Trồng cây, gây rừng.

+ Xử lí nước thải sinh hoạt, không đổ ra sông, biển.

+ Ngừng sử dụng bếp than tổ ong.

+ Giảm thải tối đa khói bụi thải ra từ ống khói.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao NV học tập

- GV yêu cầu HS đọc nội dung mục III và quan sát Hình 23.4 SHS trang 194 và trả lời câu hỏi:

+ Thế nào là phát triển bền vững?

+ Giải thích tại sao phải đặt mục tiêu phát triển bền vững?

- GV mở rộng kiến thức:

+ Bản thân thiên nhiên có khả năng tự phục hồi, tự làm sạch. Ví dụ: một khu rừng bị chặt phá, chỉ sau một thời gian, ở nơi rừng bị phá sẽ hình thành một cánh rừng mới. Ở nơi bị ô nhiễm, nếu không tiếp tục bị làm bẩn, chỉ sau một số năm, thiên nhiên sẽ tự làm sạch.

+ Tuy nhiên, thiên nhiên sẽ bị tàn phá nếu tốc độ khai thác, gây ô nhiễm của con người vượt quá khả năng tự phục hồi, tự làm sạch của thiên nhiên.

+ Bảo vệ tự nhiên chính là bảo vệ môi trường sống của con người, đảm bảo cho xã hội loài người phát triển lâu dài.

+ Để bảo vệ tự nhiên, trước hết con người cần thay đổi nhận thức (coi thiên nhiên đơn giản là đối tượng để khai thác, luôn thể hiện vai trò làm chủ thiên nhiên,...), xây dựng lối sống thân thiện với thiên nhiên (giảm thiểu những hành động làm suy thoái, ô nhiễm môi trường tự nhiên).

+ Biết cách khai thác tài nguyên thiên nhiên hợp lí, sử dụng tiết kiệm, phát triển công nghệ tìm tài nguyên thay thế cũng chính là những biện pháp khai thác tài nguyên một cách thông minh của con người.

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp, quan sát Hình 23.5 và trả lời câu hỏi: Em hãy cho biết các hoạt động kinh tế trong hình 23.5 có đáp ứng được mục tiêu phát triển bền vững hay không? Tại sao?

- GV yêu cầu HS đọc mục Em có biết SHS trang 23.6 SHS trang 195 để biết thêm về một số giải pháp khai thác tài nguyên thiên nhiên phục vụ phát triển bền vững.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc sgk, nghe GV hướng dẫn và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức. 

3. Khai thác và sử dụng tài nguyên thông minh

- Phát triển bền vững là sự phát triển nhằm thỏa mãn các nhu cầu của thế hệ hiện tại của con người nhưng không làm tổn hại tới khả năng đáp ứng các nhu cầu của thế hệ tương lai.

- Phải đặt mục tiêu phát triển bền vững vì trong suốt lịch sử phát triển của mình, con

người đã luôn khai thác tài nguyên thiên nhiên nhằm phục vụ cho cuộc sống.

- Các hoạt động kinh tế trong hình 23.5 đáp ứng được mục tiêu phát triển bền vững vì:

+ Thỏa mãn các nhu cầu của thế hệ hiện tại của con người: khai thác và sử dụng năng lượng Mặt trời, năng lượng gió; sản xuất lúa kết hợp du lịch.

+ Không làm tổn hại tới khả năng đáp ứng các nhu cầu của thế hệ tương lai.