Bài soạn siêu ngắn ngữ văn 7 chân trời Thực hành Tiếng Việt trang 35

[toc:ul]

Câu 1: Xác định thành ngữ trong các câu sau và cho biết đó là thành phần nào trong câu: 

a. Được 10 điểm kiểm tra môn Toán, nó vui như Tết

b. Vì không có nhiều thời gian nên chúng tôi cũng chỉ cưỡi ngựa xem hoa thôi. 

c. Khi tối lửa tắt đèn, họ luôn giúp đỡ lẫn nhau. 

Nêu tác dụng của việc sử dụng các thành ngữ đó. 

Trả lời: 

a. Được 10 điểm kiểm tra môn Toán, nó vui như Tết ⟹ Làm vị ngữ. 

b. Vì không có nhiều thời gian nên chúng tôi cũng chỉ cưỡi ngựa xem hoa thôi. ⟹ Làm vị ngữ. 

c. Khi tối lửa tắt đèn, họ luôn giúp đỡ lẫn nhau. ⟹ Làm trạng ngữ

Tác dụng của việc sử dụng thành ngữ: Vì thành ngữ mang đậm sắc thái biểu cảm nên dễ dàng bày tỏ, bộc lộ được tâm tư, tình cảm của người nói, người viết đối với điều được nhắc tới. 

Câu 2: Tìm năm thành ngữ có dùng biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng. 

Trả lời: 

1. Bàn tay ta làm nên tất cả

Có sức người sỏi đá cũng thành cơm. 

Biện pháp nói quá : Có sức người sỏi đá cũng thành cơm. Ý nghĩa: Ca ngợi sức lao động vĩ đại của con người, sự lao động của con người mang lại ấm no, hạnh phúc. 

2. Anh cứ yên tâm, vết thương mới chỉ sướt da thôi. Từ giờ đến sáng em có thể đi lên đến tận trời được. 

(Nguyễn Minh Châu, Mảnh trăng cuối rừng) 

Biện pháp nói quá: Từ giờ đến sáng em có thể đi lên đến tận trời. Có ý nhấn mạnh dù vết thương có đau vẫn có thể đi bất cứ đâu – đi lên đến tận chân trời, không quản ngại khó khăn gian khổ. 

3. [ ...] Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước. 

(Nam Cao, Chí Phèo) . 

" … cụ bá thét ra lửa": Ý muốn nói quá về lời nói của con người có quyền hành, mỗi lời nói ra là người khác phải nghe theo

4. Thuận vợ thuận chồng tát biển Đông cũng cạn. 

 “tát biển Đông cũng cạn. ”: Ý muốn nói làm được tất cả mọi việc nếu vợ chồng đồng lòng. 

5. Đen như cột nhà cháy: Ý muốn nói rất đen. 

Câu 3: Trong các trường hợp sau, trường hợp nào là thành ngữ, trường hợp nào là tục ngữ? Dựa trên cơ sở nào mà em phân loại như vậy?

a. Ếch ngồi đáy giếng

b. Uống nước nhớ nguồn

c. Người ta là hoa đất

d. Đẹp như tiên

đ. Cái nết đánh chết cái đẹp

Trả lời: 

• Thành ngữ: Ếch ngồi đáy giếng, đẹp như tiên, người ta là hoa đất.
• Tục ngữ: Uống nước nhớ nguồn, Cái nết đánh chết cái đẹp.

Dựa trên đặc điểm của từng thể loại

Câu 4: Đặt câu có sử dụng các thành ngữ: nước đổ đầu vịt, như hai giọt nước, trắng như tuyết. 

Trả lời: 

• Sao anh học mãi mà không hiểu, nước đổ đầu vịt vậy!
• Hai bạn giống nhau như hai giọt nước ấy nhỉ? 
• Nàng Bạch Tuyết có làn da trắng như tuyết. 

Câu 5 : Câu tục ngữ Đêm tháng Năm, chưa nằm đã sáng. Ngày tháng Mười, chưa cười đã tối sử dụng biện pháp tu từ nào? Nêu tác dụng của biện pháp ấy. 

Trả lời: 

Các câu tục ngữ sử dụng biện pháp tu từ nói quá. 

Tác dụng của biện pháp tu từ ấy: tăng sức biểu cảm, nhấn mạnh vấn đề, gây ấn tượng mạnh. 

Câu 6: Cách diễn đạt “về với Thượng đế chí nhân” trong câu sau có gì đặc biệt? Xác định biện pháp tu từ và cho biết tác dụng của cách diễn đạt này. 

 Cháu biết rằng diêm tắt thì bà cũng biến mất đi như lò sưởi, ngỗng quay và cây Nô- en bay ban nãy, nhưng xin bà đừng bỏ cháu nơi này, trước kia khi bà chưa về với Thượng đế chí nhân, bà cháu ta đã từng sung sướng biết bao!

Trả lời: 

Đó là cách diễn đạt nói về cái chết, việc bà đã mất. 

- Ở đây sử dụng biện pháp tu từ nói giảm nói tránh nhằm giảm bớt sự đau thương cũng như một cách nói tôn trọng của em bé dành cho bà. 

Câu 7 (trang 36 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Tìm các hình ảnh so sánh được sử dụng trong đoạn trích sau và chỉ ra tác dụng của chúng. : 

           Những bầy chim đen bay kín trời, vươn cổ dài như tàu bay cổ ngỗng lướt qua trên sông, cuốn theo sau những luồng gió vút cứ làm tai tôi rối lên, hoa cả mắt. 

           Mỗi lúc tôi càng nghe rõ tiếng chim kêu náo động như tiếng xóc rổ tiền đồng. Và giỏ đưa đến một mùi tanh lợm giọng, khiến tôi chỉ chực buồn nôn ọe. 

           Chim đậu chen nhau trắng xóa trên những đầu cây mắm, cây chà và, cây vẹt rụng trụi gần hết lá. Cồng cộc đứng trong tổ vươn cánh như tượng những người vũ nữ bằng đồng đen đang vươn tay múa. Chim già đãy, đầu hói như những ông thầy tu mặc áo xám, trầm tư rụt cổ nhìn xuống chân. Nhiều con chim rất lạ, to như con ngỗng đậu đến quằn nhánh cây. 

Trả lời: 

Các hình ảnh so sánh được sử dụng : vươn cổ dài như tàu bay cổ ngỗng lướt qua trên sông… Cồng cộc đứng trong tổ vươn cánh như tượng những người vũ nữ bằng đồng đen đang vươn tay múa…. . đầu hói như những ông thầy tu mặc áo xám, trầm tư rụt cổ nhìn xuống chân. 

Tác dụng: So sánh có tác dụng gợi hình, giúp cho việc mô tả sự việc, sự vật được cụ thể, sinh động hơn. Tác dụng gợi cảm giúp biểu hiện tư tưởng, tình cảm sâu sắc.