Cho các nguyên tố sau: K (Z = 19), N (Z = 7), Si (Z = 14), Mg (Z = 12). Hãy sắp xếp các nguyên tố trên theo chiều giảm dần bán kính nguyên tử.

Bài tập 6.19. Liên hệ giữa các nguyên tố đó trong bảng tuần hoàn được mô tả trong bảng sau:

Bán kính nguyên tử: K > Mg, Si > N

Theo chu kì, bán kính nguyên tử giảm từ trái qua phải:

Mg > Si.

Thứ tự giảm dần bán kính nguyên tử: K > Mg > Si > N.

Bài tập 6.20. Liên hệ giữa các nguyên tố đó trong bảng tuần hoàn được mô tả trong bảng sau:

Độ âm điện tăng dần: Z < T < Y < X.

Giải thích: theo nhóm A, độ âm điện giảm dần từ trên xuống dưới nên ta có:

₉X > ₁₇Y > ₃₅T.

Theo chu kì, độ âm điện tăng dần từ trái qua phải nên ta có: ₃₃Z < ₃₅T.

Bài tập 6.21. Trong một chu kì, theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân, độ âm điện tăng dần.

Các giá trị độ âm điện tương ứng: ₁₁Na (0,93); ₁₃Al (1,61) và ₁₇Cl (3,16)

Bài tập 6.22. 

a) Cấu hình electron:

₆X: 1s²2s²2p²

₉Y: 1s²2s²2p⁵

₁₄Z: 1s²2s²2p⁶3s²3p²

₆X và ₉Y thuộc chu kì 2 và ₁₄Z thuộc chu kì 3.

₉Y thuộc nhóm VIIA, ₆X thuộc nhóm IVA, ₁₄Z thuộc nhóm IVA.

b) X và Y cùng thuộc chu kì 2, Z_X < Z_Y

⇒ Bán kính nguyên tử của X > Y.

X và Z cùng thuộc nhóm IVA, Z_X < Z_Z

⇒ Bán kính nguyên tử Z > X

Vậy bán kính nguyên tử tăng dần là Y < X < Z

c) X và Y cùng thuộc chu kì 2, Z_X < Z_Y

⇒ Độ âm điện của X < Y

X và Z cùng thuộc nhóm IVA, Z_X < Z_Z

⇒ Độ âm điện của Z < X.

Vậy thứ tự độ âm điện giảm dần là Y > X > Z

d) Thứ tự tính phi kim tăng dần là Z < X < Y.

Bài tập 6.23.

a) Cấu hình electron:

₁₁X: 1s²2s²2p⁶3s¹

₁₃Y: 1s²2s²2p⁶3s²3p¹

₁₉Z: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s¹

₁₁X và ₁₃Y thuộc chu kì 3 và ₁₉Z thuộc chu kì 4.

₁₁X thuộc nhóm IA, ₁₃Y thuộc nhóm IIIA và ₁₉Z thuộc nhóm IA.

b) X và Y cùng thuộc chu kì 3, Z_X < Z_Y

⇒ Bán kính nguyên tử của X > Y.

X và X cùng thuộc nhóm IA, Z_X < Z_Z

⇒ Bán kính nguyên tử Z > X.

Vậy thứ tự bán kính nguyên tử tăng dần là Y < X < Z

c) X và Y cùng thuộc chu kì 3, Z_X < Z_Y

⇒ Độ âm điện của X < Y.

X và Z cùng thuộc nhóm IA, Z_X < Z_Z

⇒ Độ âm điện của Z < X

Vậy độ âm điện Y (1,31); X (0,93); Z (0,82)

d) Thứ tự tính kim loại giảm dần là Z > X > Y

Bài tập 6.24.

Bước 1: Xác định vị trí (chu kì, nhóm) trong bảng tuần hoàn và xếp các nguyên tố vào trong bảng: Al (3, IIIA); Ca (4, IIA); Rb (5, IA).

Bước 2: Chọn các nguyên tố trung gian: Ga cùng nhóm với Al và cùng chu kì với Ca; K cùng nhóm với Rb và cùng chu kì với Ca.

Bước 3: Dựa vào xu hướng biến đổi tính kim loại và tính phi kim của các nguyên tố trong chu kì và nhóm A để so sánh tính chất của chúng.

- So sánh Al và Ga: từ trên xuống trong nhóm IIIA, tính kim loại tăng dần

⇒ Tính kim loại Ga > Al.

- So sánh K, Ca và Ga: từ trái qua phải trong chu kì, tính kim loại giảm dần

⇒ Tính kim loại K > Ca > Ga.

- So sánh K và Rb: từ trên xuống trong nhóm IA, tính kim loại tăng dần

⇒ Tính kim loại Rb > K

Vậy tính kim loại Rb > Ca > Al.