Giải chi tiết chuyên đề Kinh tế pháp luật 12 CTST chuyên đề 1: Phát triển kinh tế và sự biến đổi văn hóa xã hội

Mở đầu: Em hãy lấy một số ví dụ trong thực tiễn về sự biến đổi của đạo đức, lối sống, văn hoá do sự phát triển kinh tế mang lại

Bài làm chi tiết:

Sự biến đổi của đạo đức, lối sống, văn hoá do sự phát triển kinh tế mang lại có một số ví dụ sau đây:

+ Sự phát triển của ngành công nghiệp văn hoá: Sự phát triển kinh tế đã tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của ngành công nghiệp văn hoá, từ đó tạo ra nhiều sản phẩm văn hóa phong phú, đa dạng, phục vụ nhu cầu giải trí, thưởng thức nghệ thuật của người dân.

+ Nâng cao chất lượng giáo dục: Sự phát triển kinh tế đã tạo nguồn lực cho việc đầu tư vào giáo dục, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực có trình độ, năng lực và phẩm chất đáp ứng yêu cầu của sự phát triển kinh tế - xã hội.

+ Sự thay đổi trong văn hoá tiêu dùng: Sự phát triển kinh tế đã tạo ra sự thay đổi trong văn hoá tiêu dùng, khi mà người dân có điều kiện tiếp cận với nhiều sản phẩm, dịch vụ mới, đa dạng hơn.

1. NHỮNG BIẾN ĐỔI VỀ VĂN HÓA DO TÁC ĐỘNG CỦA SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ

a) Những biến đổi tích cực về văn hóa do tác động của phát triển kinh tế 

Câu hỏi: 

Dựa vào các thông tin và hình ảnh trong bài, em hãy:

- Nêu những biến đổi tích cực của văn hoá do tác động từ sự phát triển kinh tế. Nêu những biểu hiện cụ thể của sự biến đổi đó.

- Kể thêm một số biến đổi tích cực về văn hoá do sự tác động của phát triển kinh tế ở nước ta.

Bài làm chi tiết:

Dựa vào các thông tin và hình ảnh trong bài.

- Những biến đổi tích cực của văn hoá do tác động từ sự phát triển kinh tế: 

+ Xây dựng lối sống tích cực, tiến bộ: Sự tăng trưởng kinh tế đã góp phần xây dựng lối sống tích cực, tiến bộ của con người Việt Nam. Những giá trị bền vững, tinh hoa của quốc gia, dân tộc được kế thừa và phát huy như lòng yêu nước, ý chỉ tự cường dân tộc, tinh thần đoàn kết, ý thức gắn kết cá nhân, cộng đồng.

+ Tăng cường sự hiểu biết và truyền bá văn hoá Việt Nam: Phát triển kinh tế đã tạo điều kiện thuận lợi cho Việt Nam để quảng bá và giới thiệu văn hoá truyền thống của mình ra thế giới. Số lượng khách du lịch quốc tế đến Việt Nam cũng tăng lên, đồng thời việc sử dụng các phương tiện truyền thông và các nền tảng trực tuyến để giới thiệu văn hoá Việt Nam cũng được tăng cường.

+ Thay đổi trong đạo đức, lối sống: Đi đôi với xu hướng toàn cầu hoá kinh tế, đạo đức, lối sống của người Việt có những thay đổi nhất định theo hướng tích cực. Sự mở rộng trong tầm nhìn và quan hệ xã hội khi mà người Việt và cộng đồng nơi họ sống trở nên mở lòng hơn với văn hoá và giá trị từ các quốc gia khác.

- Một số biến đổi tích cực về văn hoá do sự tác động của phát triển kinh tế ở nước ta: 

+ Phát triển ngành công nghiệp văn hoá: Sự phát triển kinh tế đã tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của ngành công nghiệp văn hoá, từ đó tạo ra nhiều sản phẩm văn hóa phong phú, đa dạng, phục vụ nhu cầu giải trí, thưởng thức nghệ thuật của người dân.

+ Nâng cao chất lượng giáo dục: Sự phát triển kinh tế đã tạo nguồn lực cho việc đầu tư vào giáo dục, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực có trình độ, năng lực và phẩm chất đáp ứng yêu cầu của sự phát triển kinh tế - xã hội.

+ Bảo tồn và phát huy giá trị văn hoá dân tộc: Sự phát triển kinh tế đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hoá dân tộc, từ đó góp phần bảo vệ, giữ gìn bản sắc văn hoá truyền thống trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

b. Những biến đổi tiêu cực về văn hóa do tác động của phát triển kinh tế 

Câu hỏi: Dựa vào thông tin trong bài, em hãy:

- Nêu những biến đổi tiêu cực về văn hoá do tác động của phát triển kinh tế và cho biết nguyên nhân dẫn đến những biến đổi đó.

- Kể thêm một số biến đổi tiêu cực về văn hoá do sự tác động của phát triển kinh tế ở nước ta.

Bài làm chi tiết:

- Dựa vào thông tin trong bài. Những biến đổi tiêu cực về văn hoá do tác động của phát triển kinh tế

+ Sự du nhập ồ ạt văn hoá ngoại lai: Quá trình toàn cầu hoá kinh tế đã mở rộng cơ hội cho người dân tiếp cận với văn hoá của các quốc gia khác. Tuy nhiên, điều này cũng dẫn đến nguy cơ du nhập ồ ạt văn hoá ngoại lai, lối sống thực dụng và các tư tưởng đi ngược lại các giá trị chân, thiện, mỹ của dân tộc.

+ Sự lệch lạc về hệ giá trị: Sự tăng trưởng kinh tế đã tạo ra sự thay đổi trong quan niệm về giá trị trong xã hội. Thói vụ lợi và thực dụng đã làm cho nhiều người coi tiền bạc và địa vị là những giá trị đỉnh cao của đời sống. Do đó, họ đã không từ thủ đoạn để đạt bằng được những mục tiêu lệch lạc đó.

+ Sự thay đổi trong quan hệ xã hội: Sự phát triển kinh tế đã tạo ra sự thay đổi trong quan hệ xã hội. Con người trong cộng đồng, xã hội dần mất đi nét đẹp trong giao tiếp của “tình làng, nghĩa xóm”, thay vào đó là quan hệ công việc đơn thuần.

+ Sự xuất hiện ngày càng nhiều sản phẩm, dịch vụ văn hoá chất lượng thấp: Sự phát triển kinh tế đã tạo ra sự xuất hiện ngày càng nhiều sản phẩm, dịch vụ văn hoá chất lượng thấp, tác động tiêu cực đến thị hiếu thẩm mỹ, đe dọa việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá, các giá trị đạo đức truyền thống, thẩm mĩ, nghệ thuật của dân tộc.

- Một số biến đổi tiêu cực về văn hoá do sự tác động của phát triển kinh tế ở nước ta

+ Sự mất dần các giá trị truyền thống: Sự phát triển kinh tế đã tạo ra sự thay đổi trong lối sống và quan niệm của người dân, dẫn đến việc mất dần các giá trị truyền thống.

+ Sự thay đổi trong văn hoá lao động: Sự phát triển kinh tế đã tạo ra sự thay đổi trong văn hoá lao động, khi mà người dân phải làm việc nhiều hơn, dẫn đến việc mất cân đối giữa công việc và cuộc sống, giữa thời gian làm việc và thời gian nghỉ ngơi, giữa công việc và gia đình.

2. NHỮNG BIẾN ĐỔI VỀ XÃ HỘI DO TÁC ĐỘNG CỦA SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ

a) Những biến đổi tích cực về xã hội do tác động của phát triển kinh tế

Câu hỏi: Dựa vào thông tin trong bài, em hãy:

- Nêu những biến đổi tích cực của xã hội do tác động từ sự phát triển kinh tế. Nêu những biểu hiện cụ thể của sự biến đổi đó.

- Chỉ ra nguyên nhân của những biến đổi tích cực về xã hội trong bối cảnh phát triển kinh tế ở nước ta.

Bài làm chi tiết:

Những biến đổi tích cực của xã hội do tác động từ sự phát triển kinh tế

+ Biến đổi cơ cấu kinh tế và cơ cấu xã hội: Sự phát triển kinh tế đã tạo ra sự biến đổi trong cơ cấu kinh tế và cơ cấu xã hội, tạo ra sự phong phú, đa dạng trong lao động – nghề nghiệp, giới tính, lứa tuổi, thế hệ, dân tộc, tôn giáo, trong nước và ngoài nước.

+ Tăng trưởng kinh tế và phát triển xã hội: Quá trình toàn cầu hoá đã mang lại nhiều cơ hội cho tăng trưởng kinh tế và phát triển xã hội, tác động lớn đến các vấn đề về lao động như mở rộng việc làm, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, phát triển thị trường lao động, tăng thu nhập của người lao động trong nhiều khu vực, ngành nghề.

+ Cải thiện đời sống nhân dân: Sự tăng trưởng và phát triển kinh tế đã giúp cho Việt Nam xóa đói giảm nghèo thành công, đang ra sức khắc phục tái nghèo khổ, hướng tới tăng giàu, trung lưu hoá mức sống dân cư xã hội. Đời sống nhân dân được cải thiện rõ rệt.

+ Hoàn thành các mục tiêu về giảm nghèo, y tế, giáo dục: Việt Nam cũng hoàn thành các mục tiêu về giảm nghèo, y tế, giáo dục hoàn thành trước thời hạn, được đánh giá là điểm sáng.

+ Chế độ, chính sách đối với người có công với cách mạng: Chế độ, chính sách đối với người có công với cách mạng được mở rộng về đối tượng thụ hưởng với mức trợ cấp được nâng lên hằng năm.

+ Công tác trợ giúp xã hội: Công tác trợ giúp xã hội từng bước chuyển sang hướng tiếp cận dựa trên quyền con người, lấy con người làm trung tâm.

- Nguyên nhân của những biến đổi tích cực về xã hội trong bối cảnh phát triển kinh tế ở nước ta

+ Những biến đổi tích cực về xã hội trong bối cảnh phát triển kinh tế ở nước ta chủ yếu do sự tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ, quá trình đổi mới kinh tế và chính sách mở cửa, hội nhập quốc tế của Việt Nam. Những chính sách này đã tạo ra nhiều cơ hội mới cho người dân Việt Nam, giúp cải thiện đời sống nhân dân, tạo ra nhiều việc làm, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, phát triển thị trường lao động, tăng thu nhập của người lao động trong nhiều khu vực, ngành nghề. Ngoài ra, sự phát triển kinh tế cũng đã tạo ra nguồn lực để đầu tư vào giáo dục, y tế, xây dựng cơ sở hạ tầng, bảo vệ môi trường, giảm nghèo, và thực hiện các mục tiêu phát triển xã hội khác.

b) Những biến đổi tiêu cực về xã hội do tác động của phát triển kinh tế 

Câu hỏi: Dựa vào thông tin trong bài, em hãy:

Cho biết sự phát triển kinh tế đã gây ra những biến đổi tiêu cực nào trong xã hội và chỉ ra những nguyên nhân dẫn đến sự biến đổi đó.

Bài làm chi tiết:

- Những biến đổi tiêu cực trong xã hội do tác động từ sự phát triển kinh tế là:

+ Phân tầng xã hội: Sự phát triển kinh tế đã tạo ra sự chênh lệch trong thu nhập, dẫn đến hiện tượng phân tầng xã hội. Trong xã hội, đã hình thành những nhóm giàu có, nhóm trung lưu khá giả, nhóm nghèo và nhóm đói nghèo.

+ Chủ nghĩa cá nhân vụ lợi: Với tác động của kinh tế thị trường, lợi nhuận được đề cao, kiếm tiền và làm giàu có sức lôi cuốn, cá nhân được khẳng định nhưng cũng phát triển thái quá chủ nghĩa cá nhân vụ lợi, vị kỷ. Điều này dẫn đến sự biến đổi trong đời sống gia đình, tác động tiêu cực tới sự trưởng thành nhân cách, sự bình yên và hạnh phúc cuộc sống của trẻ em.

+ Hiểm hoạ môi trường sinh thái: Việc tăng trưởng kinh tế quá mức đã dẫn đến nảy sinh vấn đề xã hội, trong đó có hiểm hoạ môi trường sinh thái. Do sự tập trung đầu tư cho sản xuất, ít chú ý đến kết cấu hạ tầng phục vụ dân sinh, nhất là trong xử lý chất thải ở đô thị đã dẫn đến tình trạng ô nhiễm nặng nề.

- Các nguyên nhân dẫn đến những biến đổi tiêu cực:

+ Sự phát triển kinh tế không cân đối: Sự phát triển kinh tế không cân đối, tập trung quá mức vào sản xuất mà không đầu tư đủ cho kết cấu hạ tầng phục vụ dân sinh, đã tạo ra những vấn đề xã hội như ô nhiễm môi trường, phân tầng xã hội.

+ Tác động của kinh tế thị trường: Kinh tế thị trường, với việc đề cao lợi nhuận, đã tạo ra sức lôi cuốn mạnh mẽ đối với việc kiếm tiền và làm giàu, dẫn đến sự phát triển của chủ nghĩa cá nhân vụ lợi, vị kỷ.

+ Sự tiếp thu văn hoá ngoại lai: Trong quá trình hội nhập quốc tế, sự tiếp thu văn hoá ngoại lai một cách không kiểm soát đã tạo ra những tác động tiêu cực đối với văn hoá và đạo đức truyền thống của người Việt.

3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP HẠN CHẾ, KHẮC PHỤC TÁC ĐỘNG TIÊU CỰC CỦA SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ ĐỐI VỚI VĂN HÓA, XÃ HỘI

Câu hỏi: Dựa vào thông tin trong bài, em hãy:

- Cho biết nước ta đã áp dụng các chính sách nào trong thực tế xã hội nhằm giải quyết các vấn đề liên quan đến kinh tế, văn hoá, xã hội.

- Nhận xét về các chính sách mà nước ta đã áp dụng để giải quyết các tác động tiêu cực trong văn hoá, xã hội do tác động của phát triển kinh tế.

Bài làm chi tiết:

- Nước ta đã áp dụng các chính sách trong thực tế xã hội nhằm giải quyết các vấn đề liên quan đến kinh tế, văn hoá, xã hội:

+ Chính sách xoá đói, giảm nghèo: Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách quan trọng như Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, thực hiện các chính sách đặc thù trên địa bàn các huyện nghèo, Chuẩn nghèo đa chiều tiếp tục được bổ sung, hoàn thiện.

+ Chính sách phát triển văn hoá: Đảng, Nhà nước đã có nhiều chính sách đầu tư cho phát triển văn hoá, từng bước đưa các ngành thông tin, truyền thông, báo chí, xuất bản phát triển; quan tâm, chú trọng các hoạt động sáng tác văn học, nghệ thuật; ngành điện ảnh, truyền hình không ngừng chuyển biến cả về chất và lượng, đội ngũ những người làm công tác văn hoá được đào tạo, bồi dưỡng thường xuyên.

+ Chính sách đối với người có công với cách mạng: Hoàn thiện và thực hiện tốt luật pháp, chính sách đối với người có công trên cơ sở nguồn lực của Nhà nước và xã hội, bảo dâm người có công và gia dình có mức sống từ trung bình khá trở lên trong địa bàn cư trú.

+ Chính sách tiền lương: Cải cách chính sách tiền lương theo hướng gần với sự thay đổi của giá cả sức lao động trên thị trường, tương xứng với tốc độ tăng trưởng kinh tế, tốc độ tăng năng suất lao động, bảo đảm nguyên tắc phân phối theo lao động, tạo động lực nâng cao năng suất và hiệu quả.

+ Chính sách phát triển thị trường lao động: Phát triển thị trường lao động, hướng đến việc làm bền vững. Xác lập các nguyên tắc sử dụng và quản lý lao động phù hợp với sự phát triển của thị trường, xây dựng mối quan hệ lao động hài hoà, ổn định, tiến bộ.

+ Chính sách an sinh xã hội: Phát triển hệ thống an sinh xã hội toàn diện, tiến tới bao phủ toàn dân với các chính sách phòng ngừa, giảm thiểu và khắc phục rủi ro cho người dân, bảo đảm trợ giúp cho các nhóm đối tượng yếu thế.

- Nhận xét về các chính sách mà nước ta đã áp dụng để giải quyết các tác động tiêu cực trong văn hoá, xã hội do tác động của phát triển kinh tế. 

Các chính sách mà nước ta đã áp dụng để giải quyết các tác động tiêu cực trong văn hoá, xã hội do tác động của phát triển kinh tế đã đạt được những kết quả đáng kể. Các chính sách xoá đói, giảm nghèo đã giúp cải thiện đáng kể đời sống của người dân, đặc biệt là những người nghèo và những nhóm dân cư yếu thế. Các chính sách phát triển văn hoá đã góp phần vào việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hoá truyền thống của Việt Nam.

4. BÀI TẬP THỰC HÀNH: Bài tập nghiên cứu về tác động tích cực hoặc tiêu cực của phát triển kinh tế đến văn hóa, xã hội; giải pháp hạn chế, khắc phục tác động tiêu cực

Gợi ý:

Nghiên cứu về tác động tích cực hoặc tiêu cực của phát triển kinh tế đến văn hóa, xã hội; giải pháp hạn chế, khắc phục tác động tiêu cực:

+ Những biến đổi tích cực về văn hoá do tác động của sự phát triển kinh tế:

Sự phát triển của ngành công nghiệp giải trí và văn hoá;

Sự thay đổi trong lối sống và sở thích văn hoá của người dân;

Tăng cường sự hiểu biết và truyền bá văn hoá Việt Nam;

Sự mở rộng trong tầm nhìn và quan hệ xã hội;

Sự thay đổi trong quan niệm về giáo dục và học hỏi;

Sự tăng cường trong ý thức bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

+ Những biến đổi tiêu cực về văn hoá do tác động của sự phát triển kinh tế:

Sự gia tăng của văn hoá tiêu thụ; ng tạo

Mất mát về giá trị truyền thống;

Hiện tượng mất cân bằng giữa giá trị văn hoá và áp lực tiêu thụ;

Sự mất mát về đạo đức và giáo dục truyền thống;

Tăng cường về cá nhân hoá và mất mát trong giao tiếp xã hội.

Những biến đổi về xã hội do sự phát triển kinh tế:

+ Những biến đổi tích cực về xã hội do tác động của sự phát triển kinh tế:

Nâng cao mức sống và giảm đói nghèo;

Phát triển hệ thống giáo dục và đào tạo;

Tăng cường giao thông và hạ tầng;

Sự lan tỏa của văn hoá và giáo dục;

Hệ thống y tế, chăm sóc sức khỏe cộng đồng được chú trọng.

+ Những biến đổi tiêu cực về xã hội do tác động của sự phát triển kinh tế:

Sự chênh lệch khoảng cách giàu – nghèo;

Ô nhiễm môi trường;

Gia tăng sự cạnh tranh trong xã hội.

Những biện pháp, chính sách áp dụng trong thực tế xã hội nhằm giải quyết các vấn đề liên quan đến kinh tế, văn hoá, xã hội:

+ Hoàn thiện và thực hiện tốt pháp luật, phát huy mặt tích cực và kiểm soát, hạn chế mặt tiêu cực của phát triển kinh tế đến văn hoá, xã hội.

+ Phát triển mạnh mẽ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo nhằm tạo sự bứt phá; nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế.

+ Phát triển nguồn nhân lực, giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu nhân lực chất lượng cao của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và hội nhập quốc tế.

+ Đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, bảo đảm thực chất, hiệu quả; phát triển nền kinh tế số; thúc đẩy tăng trưởng nhanh, bền vững trên cơ sở ổn định kinh tế vĩ mô.

+ Phát triển văn hoá, xã hội, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội; không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân.

+ Quản lý và sử dụng bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em đồng tình hay không đồng tình với nhận định nào sau đây? Vì sao?

a. Quá trình toàn cầu hoá nền kinh tế đã làm suy giảm đạo đức, lối sống của người Việt Nam.

b. Quá trình toàn cầu hoá nền kinh tế đã làm tăng cơ hội du học và làm việc tại nước ngoài, từng bước nâng tầm vị thế của người Việt Nam trên quốc tế.

c. Tâm lí tự chủ, thực dụng, lối sống tư duy táo bạo, thích khám phá, dám nghĩ, dám làm trong khởi nghiệp và phát triển kinh tế là sự chuyển đổi mạnh trong lối sống của người Việt.

d. Chất lượng dân số của Việt Nam có dấu hiệu phát triển về thể lực, trí lực và tinh thần; nhất là năng lực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

e. Nhờ chính sách mở cửa nền kinh tế, nhiều người dân có cơ hội làm việc tại nước ngoài và cũng gia tăng tình trạng xuất khẩu lao động trái phép.

g. Nguyên nhân làm thay đổi đạo đức, lối sống của người Việt trong bối cảnh toàn cầu hoá là sự tiếp thu không có chọn lọc các giá trị đạo đức, lối sống từ các sản phẩm của truyền thông và giải trí.

Bài làm chi tiết:

a. Không đồng tình. Quá trình toàn cầu hoá nền kinh tế có thể tạo ra những tác động tiêu cực đối với đạo đức, lối sống của người Việt Nam nếu không được kiểm soát và quản lý một cách hiệu quả. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc toàn cầu hoá là nguyên nhân duy nhất gây ra sự suy giảm đạo đức, lối sống. Có nhiều yếu tố khác như giáo dục, môi trường sống, gia đình, cộng đồng… cũng có ảnh hưởng đến đạo đức, lối sống của mỗi cá nhân. 

b. Đồng tình. Quá trình toàn cầu hoá nền kinh tế đã mở rộng cơ hội cho người Việt Nam du học và làm việc tại nước ngoài, từ đó nâng cao kiến thức, kỹ năng và hiểu biết về thế giới, góp phần nâng tầm vị thế của người Việt Nam trên quốc tế. 

c. Đồng tình. Sự phát triển kinh tế, đặc biệt là sự phát triển của kinh tế thị trường và khởi nghiệp, đã tạo ra sự chuyển đổi mạnh mẽ trong lối sống và tư duy của người Việt, khuyến khích tinh thần tự chủ, thực dụng, táo bạo và sáng tạo. 

d. Đồng tình. Sự phát triển kinh tế đã tạo ra nhiều cơ hội để nâng cao chất lượng dân số của Việt Nam về thể lực, trí lực và tinh thần, nhất là năng lực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

e. Đồng tình. Mặc dù chính sách mở cửa nền kinh tế đã tạo ra nhiều cơ hội làm việc tại nước ngoài cho người dân, nhưng cũng đã tạo ra một số vấn đề, bao gồm tình trạng xuất khẩu lao động trái phép. Điều này đòi hỏi các biện pháp quản lý và kiểm soát hiệu quả từ phía chính phủ.

g. Đồng tình. Sự tiếp thu không có chọn lọc các giá trị đạo đức, lối sống từ các sản phẩm của truyền thông và giải trí có thể là một trong những nguyên nhân gây ra sự thay đổi trong đạo đức, lối sống của người Việt trong bối cảnh toàn cầu hoá.

Câu 2: Em hãy tranh biện cùng bạn về các ý kiến sau:

a. Sự biến đổi trong lối sống và văn hoá ứng xử của người Việt không làm ảnh hưởng đến các giá trị truyền thống của địa phương.

b. Trong bối cảnh hội nhập toàn cầu, văn hóa đang chịu sự tác động trên cả hai phương diện tích cực và tiêu cực. Sự phát triển kinh tế không đi đôi với phát triển giáo dục.

Bài làm chi tiết:

a. Sự biến đổi trong lối sống và văn hoá ứng xử của người Việt không làm ảnh hưởng đến các giá trị truyền thống của địa phương.

Tranh biện: Sự biến đổi trong lối sống và văn hoá ứng xử là một phần tự nhiên của quá trình phát triển và hội nhập. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là các giá trị truyền thống bị ảnh hưởng. Thực tế, nhiều giá trị truyền thống vẫn được giữ gìn và phát huy trong xã hội hiện đại. Ví dụ, tình yêu quê hương, lòng hiếu thảo, tinh thần đoàn kết, lòng nhân ái… vẫn là những giá trị quan trọng trong văn hoá Việt Nam. Tuy nhiên, cũng không thể phủ nhận rằng một số giá trị truyền thống có thể bị suy giảm hoặc thay đổi do ảnh hưởng của các yếu tố ngoại vi như sự phát triển kinh tế, công nghệ, văn hoá toàn cầu…

b. Trong bối cảnh hội nhập toàn cầu, văn hóa đang chịu sự tác động trên cả hai phương diện tích cực và tiêu cực. Sự phát triển kinh tế không đi đôi với phát triển giáo dục.

Tranh biện: Hội nhập toàn cầu mang lại cơ hội cho văn hoá Việt Nam được tiếp xúc, học hỏi và vay mượn những giá trị tốt đẹp từ văn hoá thế giới, đồng thời cũng giúp văn hoá Việt Nam được giới thiệu, lan tỏa ra thế giới. Tuy nhiên, nếu không kiểm soát, hội nhập toàn cầu cũng có thể mang lại những tác động tiêu cực như sự mất mát, suy giảm các giá trị văn hoá truyền thống, sự đồng hoá văn hoá… Đối với mối liên hệ giữa sự phát triển kinh tế và giáo dục, hai yếu tố này thường đi đôi với nhau. Sự phát triển kinh tế đòi hỏi một lực lượng lao động có trình độ, kỹ năng cao, từ đó đẩy mạnh phát triển giáo dục. Ngược lại, giáo dục chất lượng cao cũng tạo ra nguồn nhân lực cho sự phát triển kinh tế. Tuy nhiên, cũng có những trường hợp sự phát triển kinh tế không đi đôi với sự phát triển giáo dục do nhiều nguyên nhân như chính sách, đầu tư, quản lý giáo dục…

Câu 3: Em hãy viết bài viết ngắn về một số biện pháp, chính sách đang áp dụng tại địa phương nhằm giải quyết các vấn đề liên quan đến kinh tế, văn hoá, xã hội. 

Gợi ý:

Bài viết ngắn về một số biện pháp, chính sách đang áp dụng tại địa phương nhằm giải quyết các vấn đề liên quan đến kinh tế, văn hoá, xã hội:

Tại Việt Nam, các địa phương đã áp dụng nhiều biện pháp và chính sách nhằm giải quyết các vấn đề liên quan đến kinh tế, văn hoá, xã hội. Dưới đây là một số biện pháp tiêu biểu:

Về kinh tế:

+ Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp: Các địa phương đã triển khai nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp như giảm thuế, hỗ trợ vốn, đào tạo nguồn nhân lực, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp hoạt động và phát triển.

+ Chính sách phát triển nông nghiệp: Các địa phương nông thôn đã áp dụng các chính sách nhằm nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm nông nghiệp, phát triển các mô hình sản xuất hiện đại, ứng dụng công nghệ vào sản xuất.

Về văn hoá, xã hội:

+ Chính sách giáo dục: Các địa phương đã tập trung đầu tư cho giáo dục, nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao để đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội.

+ Chính sách bảo vệ văn hoá truyền thống: Các địa phương đã có nhiều chính sách nhằm bảo vệ, giữ gìn và phát huy giá trị của văn hoá truyền thống, như việc tổ chức các lễ hội, cuộc thi văn hoá nghệ thuật, xây dựng các khu di tích lịch sử, văn hoá.

+ Chính sách an sinh xã hội: Các địa phương đã triển khai các chính sách an sinh xã hội nhằm hỗ trợ những đối tượng yếu thế trong xã hội, như người già, người nghèo, người khuyết tật, trẻ em mồ côi.

Những biện pháp và chính sách này đã góp phần quan trọng vào việc giải quyết các vấn đề liên quan đến kinh tế, văn hoá, xã hội tại các địa phương, góp phần vào sự phát triển chung của đất nước.

Câu 4: Em hãy cùng bạn thực hiện bài tập nghiên cứu tác động tích cực hoặc tiêu cực của phát triển kinh tế đến văn hoá hoặc xã hội Việt Nam theo các gợi ý sau:

- Xác định chủ đề và nội dung nghiên cứu.

- Xây dựng kế hoạch nghiên cứu.

- Tìm kiếm, xử lí thông tin và phân tích dữ liệu.

- Bình luận và đề xuất giải pháp.

- Báo cáo và trình bày kết quả.

Gợi ý:

Dưới đây là một gợi ý cho bài tập nghiên cứu:

1. Xác định chủ đề và nội dung nghiên cứu: Chúng ta có thể chọn chủ đề “Tác động của phát triển kinh tế đến văn hóa truyền thống Việt Nam”. Nội dung nghiên cứu sẽ tập trung vào việc khám phá cách mà sự phát triển kinh tế ảnh hưởng đến việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống.

2. Xây dựng kế hoạch nghiên cứu:

Tuần 1-2: Tìm hiểu và thu thập thông tin về văn hóa truyền thống Việt Nam và sự phát triển kinh tế hiện nay.

Tuần 3-4: Phân tích dữ liệu và thông tin đã thu thập, đánh giá sự ảnh hưởng của sự phát triển kinh tế đến văn hóa truyền thống.

Tuần 5-6: Đề xuất giải pháp để bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa trong bối cảnh kinh tế hiện đại.

Tuần 7: Soạn thảo và hoàn thiện báo cáo nghiên cứu.

3. Tìm kiếm, xử lí thông tin và phân tích dữ liệu: Sử dụng các nguồn thông tin đáng tin cậy như sách giáo trình, báo cáo nghiên cứu khoa học, bài báo từ các trang tin tức uy tín. Sau khi thu thập đủ thông tin, chúng ta sẽ phân loại, so sánh và phân tích để rút ra những nhận định chính.

4. Bình luận và đề xuất giải pháp: Dựa vào kết quả phân tích, chúng ta sẽ đưa ra những nhận xét về tác động của sự phát triển kinh tế đến văn hóa truyền thống và đề xuất các giải pháp để bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa.

5. Báo cáo và trình bày kết quả: Cuối cùng, chúng ta sẽ tổng hợp tất cả các thông tin và kết quả nghiên cứu vào một báo cáo hoàn chỉnh. Báo cáo sẽ bao gồm mục tiêu nghiên cứu, phương pháp, kết quả, nhận xét và giải pháp đề xuất. Báo cáo sau cùng sẽ được trình bày trước lớp.

VẬN DỤNG 

Câu 1: Em hãy tìm hiểu một số trường hợp về văn hoá, xã hội bị biến đổi do tác động của phát triển kinh tế ở Việt Nam và đề xuất giải pháp hạn chế, khắc phục những tác động tiêu cực đó.

Gợi ý:

Văn hoá, xã hội bị biến đổi do tác động của phát triển kinh tế ở Việt Nam:

+ Phát triển kinh tế đã tạo ra sự thay đổi trong cấu trúc lao động, từ nông nghiệp sang các ngành công nghiệp và dịch vụ. Điều này đã tạo ra sự thay đổi trong văn hoá và xã hội, với sự xuất hiện của các ngành kinh tế đặc thù như công nghiệp điện ảnh, công nghiệp nghe nhìn, công nghiệp xuất bản, công nghiệp vui chơi, giải trí.

+ Tuy nhiên, sự phát triển kinh tế cũng đã tạo ra một số tác động tiêu cực. Ví dụ, gia tăng dân số nhanh chóng đã tạo ra sức ép lớn đối với phát triển kinh tế và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.

Giải pháp hạn chế, khắc phục những tác động tiêu cực:

+ Để khắc phục những tác động tiêu cực này, cần có các chính sách phù hợp để tận dụng lao động lớn tuổi vẫn có khả năng lao động, góp phần tạo thêm thu nhập cho nhóm dân số này cũng như làm giảm thiểu “thâm hụt” có thể có.

+ Đồng thời, cũng cần có các chính sách y tế và an sinh xã hội phù hợp để đáp ứng với mô hình chăm sóc sức khỏe và an sinh cho nhóm dân số cao tuổi ngày càng tăng ở Việt Nam.

Câu 2: Em hãy cùng bạn thực hiện nghiên cứu một trường hợp tại Việt Nam về những tác động của phát triển kinh tế đối với chất lượng dân số, giá trị văn hoá, đạo đức lối sống.

Gợi ý:

Dưới đây là một gợi ý cho bài tập nghiên cứu:

1. Xác định chủ đề và nội dung nghiên cứu: Chúng ta có thể chọn chủ đề “Tác động của phát triển kinh tế đến chất lượng dân số, giá trị văn hóa, và đạo đức lối sống tại Việt Nam”. Nội dung nghiên cứu sẽ tập trung vào việc khám phá cách mà sự phát triển kinh tế ảnh hưởng đến những yếu tố trên.

2. Xây dựng kế hoạch nghiên cứu:

Tuần 1-2: Tìm hiểu và thu thập thông tin về chất lượng dân số, giá trị văn hóa, đạo đức lối sống và sự phát triển kinh tế hiện nay tại Việt Nam.

Tuần 3-4: Phân tích dữ liệu và thông tin đã thu thập, đánh giá sự ảnh hưởng của sự phát triển kinh tế đến những yếu tố trên.

Tuần 5-6: Đề xuất giải pháp để cân nhắc giữa phát triển kinh tế và bảo tồn giá trị văn hóa, đạo đức lối sống và chất lượng dân số.

Tuần 7: Soạn thảo và hoàn thiện báo cáo nghiên cứu.

3. Tìm kiếm, xử lí thông tin và phân tích dữ liệu: Sử dụng các nguồn thông tin đáng tin cậy như sách giáo trình, báo cáo nghiên cứu khoa học, bài báo từ các trang tin tức uy tín. Sau khi thu thập đủ thông tin, chúng ta sẽ phân loại, so sánh và phân tích để rút ra những nhận định chính.

4. Bình luận và đề xuất giải pháp: Dựa vào kết quả phân tích, chúng ta sẽ đưa ra những nhận xét về tác động của sự phát triển kinh tế đến chất lượng dân số, giá trị văn hóa, đạo đức lối sống và đề xuất các giải pháp để cân nhắc giữa phát triển kinh tế và bảo tồn những giá trị này.

5. Báo cáo và trình bày kết quả: Cuối cùng, chúng ta sẽ tổng hợp tất cả các thông tin và kết quả nghiên cứu vào một báo cáo hoàn chỉnh. Báo cáo sẽ bao gồm mục tiêu nghiên cứu, phương pháp, kết quả, nhận xét và giải pháp đề xuất. Báo cáo sau cùng sẽ được trình bày trước lớp.