Giải chi tiết Công nghệ cơ khí 11 Kết nối mới bài 22: Hệ thống truyền lực

Mở đầu

Em hãy quan sát Hình 22.1 và cho biết mô men chủ động từ động cơ có thể được truyền đến những bánh xe nào?

Hướng dẫn trả lời: 

Mô men chủ động từ động cơ có thể được truyền đến những bánh xe chủ động.

I. Cấu tạo hệ thống truyền lực

Khám phá: Hãy quan sát Hình 22.2 và cho biết mô men chủ động từ động cơ được truyền đến các bánh xe sau thông qua những bộ phận nào. Tác động vào bộ phận nào để có thể ngắt mô men chủ động truyền đến bánh xe đó?

Hướng dẫn trả lời: 

* Mô men chủ động từ động cơ được truyền đến các bánh xe sau thông qua những bộ phận:

- Li hợp

- Hộp số

- Trục các đăng

- Truyền lực chính và bộ vi sai

- Bán trục

* Tác động vào li hợp để có thể ngắt mô men chủ động truyền đến bánh xe đó.

Khám phá: Hãy đọc mục 1, quan sát Hình 22.3 và cho biết:

- Chức năng và các bộ phận chính của li hợp ô tô.

- Nguyên lí nào được sử dụng để nối và ngắt động cơ với hộp số?

- Hình dạng và vai trò của lò xo ép.

Hướng dẫn trả lời: 

* Chức năng và các bộ phận chính của li hợp ô tô:

- Chức năng:

+ Ngắt tạm thời dòng truyền mô men của động cơ đến hộp số để có thể dừng xe hoặc chuyển số.

+ Nối êm dịu dòng truyền mô men của động cơ đến hộp số và đảm bảo an toàn cho động cơ và các bộ phận khác của hệ thống truyền lực.

- Li hợp được sử dụng để nối và ngắt động cơ với hộp số.

- Hình dạng và vai trò của lò xo ép: lò xo ép có dạng xoắn thẳng, dùng để ép đĩa ma sát vào với bánh đà.

Luyện tập: Hãy kể tên các chi tiết chính của li hợp. Chi tiết nào trực tiếp chịu lực ma sát?

Hướng dẫn trả lời: 

- Các chi tiết chính của li hợp:

+ Đĩa ma sát

+ Đĩa ép

+ Lò xo ép

+ Trục li hợp

- Chi tiết trực tiếp chịu lực ma sát: đĩa ma sát

Khám phá: Hãy cho biết:

- Chức năng, cấu tạo và nguyên lí hoạt động của hộp số thường.

- Hộp số tự động có đặc điểm gì giống và khác hộp số điều khiển cưỡng bức.

Hướng dẫn trả lời: 

* Chức năng, cấu tạo và nguyên lí hoạt động của hộp số thường:

- Chức năng:

+ Nối hoặc ngắt dòng truyền mô men chủ động từ động cơ đến các bánh xe chủ động để xe có thể chuyển động hoặc dừng lâu dài.

+ Thay đổi tỉ số truyền của hệ thống truyền lực để thay đổi mô men chủ động cũng như vận tốc của bánh xe chủ động cho phù hợp với các điều kiện hoạt động khác nhau của xe và giúp động cơ làm việc hiệu quả.

+ Đổi chiều mô men chủ động đến bánh xe để ô tô có thể chuyển động lùi.

- Cấu tạo:

+ Trục sơ cấp

+ Bánh răng trên trục sơ cấp

+ Trục trung gian

+ Bánh răng trên trục trung gian

+ Bánh răng trung gian số lùi

+ Trục thứ cấp

+ Bánh răng trên trục thứ cấp

+ Bánh răng số lùi

+ Cần số

- Nguyên lí:

+ Khi động cơ đang hoạt động, lái xe điều khiển mở li hợp, sau đó dịch chuyển cần số để nối trục thứ cấp với một bánh răng đang quay trên trục đó, mô men chủ động từ trục sơ cấp được truyền đến trục thứ cấp.

+ Khi dịch chuyển cần số đến vị trí lùi, bánh răng trung gian số lùi ăn khớp với bánh răng và bánh răng số lùi, trục thứ cấp quay ngược chiều với chiều quay của trục sơ cấp.

* Hộp số tự động so với hộp số thường:

- Giống nhau: có cần số

- Khác nhau: việc chuyển số do bộ điều khiển điện tử quyết định, người lái xe dịch chuyển cần số để xác định các chế độ hoạt động của hộp số.

Luyện tập: Hãy quan sát Hình 22.4 và so sánh tỉ số truyền của hộp số ở hai vị trí: khi bánh răng (7) ở bên trái và khi bánh răng (7) ở giữa được nối với trục thứ cấp.

Hướng dẫn trả lời: 

Tỉ số truyền ở hai vị trí bánh răng 7 ở bên trái và ở giữa là khác nhau

Khám phá: Hãy đọc mục 3 và cho biết chức năng của truyền lực chính và bộ vi sai. Hãy quan sát Hình 22.6 và cho biết các chi tiết chính của truyền lực chính và bộ vi sai

Hướng dẫn trả lời: 

* Chức năng của truyền lực chính và bộ vi sai:

- Truyền lực chính: tiếp nhận và biến đổi độ lớn, đổi phương quay mô men chủ động từ hộp số và truyền đến bộ vi sai.

- Bộ vi sai: phân chia mô men chủ động đến các bánh xe chủ động, đồng thời cho phép các bánh xe chủ động có thể quay được với các vận tốc khác nhau.

* Các chi tiết chính của truyền lực chính và bộ vi sai:

- Bánh răng chủ động truyền lực chính

- Bánh răng bị động truyền lực chính

- Bánh răng bán trục

- Bánh răng hành tinh

- Bán trục

Luyện tập: Quan sát Hình 22.6 và cho biết chi tiết nào quyết định tỉ số truyền của truyền lực chính.

Hướng dẫn trả lời: 

Chi tiết quyết định tỉ số truyền của truyền lực chính là bánh răng chủ động và bánh răng bị động.

Khám phá: Nêu ý nghĩa của việc vận hành hệ thống truyền lực đúng hướng dẫn và kiểm tra bảo dưỡng đúng định kì.

Hướng dẫn trả lời: 

Vận hành hệ thống truyền lực đúng hướng dẫn và kiểm tra bảo dưỡng đúng định kì để ô tô luôn hoạt động tốt, đảm bảo an toàn, kéo dài tuổi thọ, hạn chế phát thải ô nhiễm và giảm chi phí sửa chữa.

Vận dụng: Hãy cho biết vì sao phải đưa cần chuyển số của hộp số thường về vị trí trung gian trước khi khởi động động cơ.

Hướng dẫn trả lời: 

Phải đưa cần chuyển số của hộp số thường về vị trí trung gian trước khi khởi động động cơ để đảm bảo an toàn và tuổi thọ cho xe.

Vận dụng: Khi ở tay số thấp (có tỉ số truyền lớn), khả năng hoạt động của ô tô như thế nào (khả năng khắc phục lực cản, khả năng phát huy tốc độ)?

Hướng dẫn trả lời: 

Khi ở tay số thấp (có tỉ số truyền lớn), khả năng hoạt động của ô tô thấp hơn.

Vận dụng: Hãy tìm hiểu và cho biết xe máy có hộp số, truyền lực chính và bộ vi sai hay không. Hộp số trên xe máy có số lùi hay không?

Hướng dẫn trả lời: 

- Xe máy có hộp số, truyền lực chính và bộ vi sai.

- Hộp số trên xe máy không có số lùi.