Giải chi tiết Lịch sử 9 Cánh diều bài 1 Nước Nga và Liên Xô từ năm 1918 đến năm 1945

MỞ ĐẦU

Ngày 5/5/1920, tại Quảng trường Ti-tra-nay-a, Lê-nin diễn thuyết để động viên hàng vạn chiến sĩ chuẩn bị ra chiến đấu ở mặt trận Ba Lan, chống lại lực lượng Bạch vệ trong nước và sự can thiệp của các nước đế quốc (1918 – 1920). Thắng lợi của cuộc đấu tranh chống thù trong giặc ngoài đã bảo vệ thành công chính quyền cách mạng của nước Nga xô viết, tạo điều kiện cho sự thành lập Liên Xô.

Vậy tình hình nước Nga trước khi Liên Xô được thành lập như thế nào? Công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô đạt được những thành tựu gì và còn tồn tại những hạn chế nào?

Bài làm chi tiết:

- Tình hình nước Nga trước khi Liên Xô thành lập:

+ 1918 - 1920: phải đấu tranh chống lại lực lượng Bạch vệ nổi dậy trong nước và sự can thiệp của 14 nước đế quốc.

+ Tháng 3-1921: tiến hành khôi phục kinh tế. Lê-nin đề xướng: ban hành thuế lương thực, tổ chức lại công nghiệp, khôi phục thương nghiệp, cùng cố nền tài chính, khuyến khích tư bản nước ngoài đầu tư, kinh doanh ở Nga.... Nhờ việc thực hiện chính sách này, đất nước từng bước được phục hồi. 

+ Tháng 12-1922: Liên bang Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô viết (gọi tắt là Liên Xô) được thành lập.

- Thành tựu và hạn chế:

+ Thành tựu:

• Công nghiệp: Cuối thập niên 30 của thế kỉ XX, Liên Xô trở thành cường quốc công nghiệp hùng mạnh đứng đầu châu Âu, thứ hai thế giới (sau Mỹ).

• Nông nghiệp: Hoàn thành tập thể hóa nông nghiệp, xây dựng nền nông nghiệp cơ giới hoá và sản xuất trên quy mô lớn.

• Văn hóa, xã hội: Xóa bỏ tầng lớp bóc lột ở nông thôn, thanh toán nạn mù chữ, phát triển giáo dục phổ thông và giáo dục bậc cao, cải thiện đời sống nhân dân.

+ Hạn chế:

• Mất cân đối giữa công nghiệp nặng và công nghiệp nhẹ, giữa công nghiệp và nông nghiệp

• Vi phạm nguyên tắc tự nguyện trong tập thể hóa nông nghiệp,…

I. NƯỚC NGA TỪ NĂM 1918 ĐẾN NĂM 1922

Câu hỏi: Nêu những nét chính về tình hình nước Nga trước khi Liên Xô được thành lập?

Bài làm chi tiết:

Nét chính về tình hình nước Nga trước khi Liên Xô thành lập:

- 1918 - 1920: nước Nga Xô viết phải đấu tranh chống lại lực lượng Bạch vệ nổi dậy trong nước và sự can thiệp của 14 nước đế quốc. Trong bối cảnh đó, chính quyền Xô viết xây dựng quân đội, thực hiện chính sách Cộng sản thời chiến, phân hoá và từng bước tiêu diệt các quân Bạch vệ, đánh đuổi quân đội nước ngoài, bảo vệ thành quả cách mạng. Năm 1920, chiến đấu chống thù trong giặc ngoài về cơ bản kết thúc thắng lợi.

- 3-1921: nước Nga tiến hành khôi phục kinh tế. Đảng Bôn-sê-vích thay thế chính sách Cộng sản thời chiến bằng chính sách Kinh tế mới do Lênin đề xướng: ban hành thuế lương thực, tổ chức lại công nghiệp, khôi phục thương nghiệp, cùng cố nền tài chính, khuyến khích tư bản nước ngoài đầu tư, kinh doanh ở Nga.... Nhờ việc thực hiện chính sách này, đất nước từng bước được phục hồi. 

- 12-1922: Thành lập Liên bang Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô viết (gọi tắt là Liên Xô) gồm bồn nước: Nga, Bê-lô-rút-xi-a, U-crai-na và Ngoại Cáp-ca-do.

II. LIÊN XÔ TỪ NĂM 1922 ĐẾN NĂM 1945

Câu hỏi: Trình bày những thành tựu của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô. Công cuộc này còn tồn tại hạn chế nào?

Bài làm chi tiết:

- Thành tựu:

• Công nghiệp: Cuối thập niên 30 của thế kỉ XX, Liên Xô trở thành cường quốc công nghiệp hùng mạnh đứng đầu châu Âu, thứ hai thế giới (sau Mỹ).

• Nông nghiệp: Hoàn thành tập thể hóa nông nghiệp, xây dựng nền nông nghiệp cơ giới hoá và sản xuất trên quy mô lớn.

• Văn hóa, xã hội: Xóa bỏ tầng lớp bóc lột ở nông thôn, thanh toán nạn mù chữ, phát triển giáo dục phổ thông và giáo dục bậc cao, cải thiện đời sống nhân dân.

- Hạn chế:

• Mất cân đối giữa công nghiệp nặng và công nghiệp nhẹ, giữa công nghiệp và nông nghiệp

• Vi phạm nguyên tắc tự nguyện trong tập thể hóa nông nghiệp,…

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu 1: Hoàn thiện nội dung các giai đoạn của lịch sử nước Nga/Liên Xô từ năm 1918 đến năm 1945 theo mẫu sau vào vở ghi

Bài làm chi tiết:

Câu 2: Sưu tầm tư liệu về thành tựu kinh tế của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô. Giới thiệu tư liệu đó với thầy cô và bạn học.

Bài làm chi tiết:

- Tư liệu về thành tựu kinh tế của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô:

• Phim tài liệu về Liên Xô

• Một số Kỷ yếu hội thảo khoa học về Liên Xô

• Lịch sử Liên Xô (1917 - 1991), NXB Giáo dục Việt Nam

•  ...

- Giới thiệu về tư liệu đó:

• Mở đầu: Giới thiệu về công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô. Nêu tầm quan trọng của việc tìm hiểu về thành tựu kinh tế của Liên Xô.

• Nội dung: Trình bày những thành tựu kinh tế của Liên Xô theo các giai đoạn và sử dụng các tư liệu đã sưu tầm để minh họa cho các thành tựu kinh tế của Liên Xô.

• Kết luận: Khẳng định tầm quan trọng của thành tựu kinh tế của Liên Xô. Rút ra bài học kinh nghiệm cho Việt Nam trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội.