Giải chi tiết Lịch sử 9 CTST bài 7 Phong trào cách mạng Việt Nam thời kì 1930 - 1939

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Bức tranh vẽ cuộc biểu tình của nông dân ngày 12-9-1930 ở Nghệ An và bức ảnh chụp cuộc mít tinh ngày 1-5 – 1938 của đông đảo quần chúng nhân dân ở Hà Nội đã phản ánh hai sự kiện tiêu biểu trong phong trào cách mạng Việt Nam giai đoạn 1930 – 1931 và 1936 – 1939. Vậy, những nét chủ yếu của phong trào cách mạng đó là gì? Phong trào đã diễn ra như thế nào?

Bài làm chi tiết: 

- Tháng 5/1930, phong trào của công nhân phát triển thành cao trào. Ngày 1 – 5 – 1930 lần đầu tiên nhân dân Việt Nam kỉ niệm ngày Quốc tế Lao động. Khắp nơi diễn ra các hình thức đấu tranh để kỉ niệm như mít tinh, biểu tình, bãi công, bãi khoá, bãi thị, treo cờ đỏ búa liềm, rải truyền đơn, căng khẩu hiệu… Tiêu biểu nhất là cuộc đấu tranh của 5000 công nhân và nông dân khu vực thành phố Vinh, đòi tăng tiền lương, bớt giờ làm, chống sưu thuế…

- Cuộc biểu tình ngày 12/9/1930 của nông dân Hưng Nguyên (Nghệ An) kéo đến huyện lị, phá nhà lao, đốt huyện đường, vậy lính khố xanh, ủng hộ cuộc bãi công của công nhân Bến Thuỷ.

=> Phong trào cách mạng đầu tiên do Đảng Cộng sản tổ chức và lãnh đạo. Đó là một phong trào cách mạng triệt để, diễn ra trên quy mô rộng lớn, lôi cuốn đông đảo quần chúng tham gia với những hình thức đấu tranh phong phú và quyết liệt. Đây là một bước phát triển nhảy vọt về chất so với những phong trào yêu nước trước kia.

1. Phong trào cách mạng 1930 – 1931 với đỉnh cao Xô viết Nghệ - Tĩnh 

Câu hỏi: Dựa vào lược đồ 7.3, tư liệu 7.4 và thông tin trong bài, hãy trình bày những nét chính của phong trào Xô viết Nghệ - Tĩnh. Tại sao Xô viết Nghệ - Tĩnh lại được coi là đỉnh cao của phong trào cách mạng giai đoạn 1930-1931?

Bài làm chi tiết: 

* Những nét chính của phong trào Xô viết Nghệ - Tĩnh:

– Trong các tháng 9 và 10 – 1930, trước khí thế cách mạng của quần chúng, bộ máy chính quyền địch ở nhiều nơi tan rã

– Tại Nghệ An, Xô viết ra đời tháng 9/1930. Ở  Hà Tĩnh, Xô viết hình thành cuối năm 1930 đầu năm 1931, thực hiện nhiều chính sách tiến bộ:

+ Về chính trị: Nông hội không thừa nhận bộ máy chính quyền của thực dân, phong kiến và những luật lệ do chúng đặt ra để kìm kẹp, bóc lột nhân dân, thực hiện các quyền tự do, dân chủ cho nhân dân như tự do hội họp, tự do đi học, nam nữ bình quyền.., trấn áp bọn phản động làm tay sai cho thực dân Pháp, giao nhiệm vụ giữ gìn trật tự trị an và bảo vệ cách mạng cho các Đội tự vệ đỏ...

+ Về kinh tế: Chia ruộng đất công, tiền, lúa công cho dân cày nghèo, bãi bỏ các thứ thuế vô  lý; chú trọng đắp đê phòng lụt, tư sửa cầu cống, đường giao thông; tổ chức giúp đỡ nhau sản xuất.

+ Về văn hóa - xã hội: bài trừ các hủ tục lạc hậu, cấm hút thuốc phiện, uống rượu, đánh bạc… giáo dục, trừng trị bọn lưu manh trộm cắp, mở những lớp dạy chữ quốc ngữ, tổ chức nhân dân giúp đỡ lẫn nhau, xây dựng nếp sống mới

* Xô viết Nghệ - Tĩnh lại được coi là đỉnh cao của phong trào cách mạng giai đoạn 1930-1931, bởi vì:

+ Quy mô:

- Diễn ra trên một vùng rộng lớn, hầu như ở tất cả các xã, huyện ở hai tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh.

- Có nhiều cuộc đấu tranh, hàng trăm cuộc biểu tình tiêu biểu là cuộc biểu tình của 8000 nông dân ở huyện Hưng Nguyên ( Nghệ An ) vào ngày 12/9/1930.

- Lôi kép được đông đảo quần chúng nhân dân tham gia đấu tranh, có khoảng hàng chục vạn quần chúng tham gia.

+ Tính chất :

- Là cuộc đấu tranh gay gắt nhất, quyết liệt nhất, đấu tranh vì quyền lợi, một mất một còn giữa hai lực lượng : cách mạng và phản cách mạng.

- Xô Viết Nghệ Tĩnh là nơi duy nhất có sự kết hợp đấu tranh chính trị và đấu tranh vũ trang

- Xô Viết Nghệ Tĩnh mang tính triệt để, thể hiện: lật đổ chính quyền của địch và thành lập chính quyền ta; thực hiện chính sách ban bố ruộng đất cho nhân dân.

+ Kết quả :

- Là địa phương duy nhất trong phong trào cách mạng 1930 - 1931 đập tan được chính quyền bọn phản cách mạng ở cơ sở, xây dựng được 1 chính quyền Xô Viết - chính quyền của công nhân và nông nhân. Đảng đã tích luỹ được nhiều kinh nghiệm.

- Liên minh công - nông ra đời khẳng định sứ mệnh của nó.

- Tuy còn sơ khai như Chính quyền Xô Viết Nghệ - Tĩnh đã trở thành chính quyền cách mạng của quần chúng nhân dân do giai cấp công nhân lãnh đạo. Chính quyền của dân do dân và vì dân Đây là hình thức sơ khai đầu tiên của chính quyền công - nông ở nước ta.

+ Ý nghĩa :

- Tuy chỉ tồn tại được 4 đến 5 tháng nhưng Xô Viết Nghệ - Tĩnh đã tỏ ra bản chất cách mạng và tính ưu việt của chính quyền mới đó là chính quyền của dân, do dân và vì dân là nguồn cổ vũ mạnh mẽ của quần chúng nhân dân trong cả nước.

2. Phong trào dân chủ 1936 – 1939

Câu hỏi: Dựa vào thông tin trong bài, hãy xây dựng một đường thời gian về diễn biến chính của phong trào dân chủ giai đoạn 1936-1939. Đọc tư liệu 7.8 và thông tin trong bài, hãy rút ra ý nghĩa của phong trào. 

Những bằng chứng lịch sử nào cho thấy phong trào đã huy động thành công sức mạnh của đông đảo quần chúng nhân dân?

Bài làm chi tiết: 

LUYỆN TẬP

Câu hỏi: Dựa vào nội dung bài học, hãy hoàn thành bảng hệ thống kiến thức về phong trào cách mạng 1930 - 1931 và phong trào dân chủ 1936 – 1939 theo mẫu dưới đây:

Bài làm chi tiết: 

VẬN DỤNG 

Câu hỏi: Bàn về bài học lịch sử của phong trào Mặt trận Dân chủ 1936-1939, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Việc gì đúng với nguyện vọng nhân dân thì được quần chúng nhân dân ủng hộ và như vậy mới thật là một phong trào quần chúng". Em có đồng ý với nhận định trên không?

Bài làm chi tiết: 

Em đồng ý với nhận định của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Bài học xuất phát từ thực tiễn, bám sát thực tiễn, rút kinh nghiệm thực tiễn: mọi việc đều xuất phát từ nguyện vọng chính đáng của nhân dân, dựa vào dân, phát huy sức mạnh đoàn kết của toàn dân. Bác đã nhận rõ vai trò, sức mạnh của đoàn kết, của quần chúng nhân dân và vận dụng đúng đắn vào thực tiễn cách mạng Việt Nam