Giải chi tiết Lịch sử và địa lí 5 Cánh diều bài 11 Khởi nghĩa Lam Sơn và Triều Hậu Lê

1. KHỞI NGHĨA LAM SƠN 

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát các hình 2,3,4, hãy: 

• Kể lại một số nét chính về cuộc khởi nghĩa Lam Sơn

• Kể câu chuyện về một số nhân vật lịch sử tham gia khởi nghĩa Lam Sơn 

Bài làm chi tiết:

a, Một số nét chính về cuộc khởi nghĩa Lam Sơn: 

- Mùa xuân năm 1418, người anh hùng Lê Lợi đã cùng với 50 tướng văn tướng võ và một số chí sĩ như Nguyễn Lý, Lê Văn An… phất cờ khởi nghĩa. Ông tự xưng là Bình Định Vương và kêu gọi nhân dân đánh quân Minh cứu nước.

- Khởi nghĩa Lam Sơn gồm ba giai đoạn lớn: hoạt động ở vùng núi Thanh Hóa (1418-1423), tiến vào phía nam (1424-1425) và giải phóng Đông Quan (1426-1427).

+ Giai đoạn 1418 – 1423: Căn cứ nghĩa quân nhiều lần bị bao vây. Nghĩa quân ba lần rút lên vùng núi Chí Linh (Thanh Hoá) 

+ Giai đoạn 1424 – 1425: Giải phóng Nghệ An, mở rộng vùng giải phóng từ Thanh Hoá đến đèo Hải Vân

+ Giai đoạn 1426 – 1427: Từ 10/1427, giành chiến thắng ở Chi Lăng, Xương Giang. Tháng 12/1427, quân Minh đầu hàng, khởi nghĩa giành thắng lợi 

b, Câu chuyện về nhân vật Lê Lai 

Khi Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa, ông là tướng luôn ở bên cạnh, xông pha nhiều trận hiểm nguy. Bấy giờ quân Lam Sơn ít lính, thiếu lương, thường bị quân Minh đánh bại. Cuối tháng 4 năm 1418, Lê Lợi bị thua trận ở Mường Một, chạy thoát về Trịnh Cao, quân Minh đuổi theo vây chặt các lối hiểm yếu. Trong tình thế nguy cấp, Lê Lợi họp các tướng lại hỏi:

– Nay thế trận hiểm nguy, có ai dám bắt chước Kỷ Tín đời Hán, thân khoác hoàng bào mà chết thay ta không?Các tướng đều ngồi yên không ai dám thưa. Lê Lai đứng dậy nói:

– Thần nay nguyện được tử trận thay cho chúa công. Ví như sau này giành được giang sơn thì xin nghĩ đến công lao của thần, khiến cho con cháu muôn đời được nhờ quốc ân, được vậy thần chết cũng nhắm mắt.

Lê Lợi rất thương cảm. Lê Lai nói:

– Tình hình nguy khốn, nếu ngồi khư khư, quân thần chung mạng, bao công sức đây hãy còn gì. Nếu theo kế này, may ra có thể thoát được. Kẻ trung thần chết vì nước nào có tiếc gì?

Lê Lợi vái trời khấn rằng:

– Lê Lai có công đổi áo, nếu sau này khôi phục nghiệp xưa, nếu không nhớ đến công lao ấy, thì xin cho cung điện biến thành rừng núi, ấn triện biến thành cục đồng, gươm thần biến thành dao cùn.

Lê Lai vâng mệnh mang 2 voi và 500 quân kéo ra trại quân Minh khiêu chiến. Quân Minh đổ ra đánh. Lê Lai thúc ngựa xông thẳng vào giữa trận hô to:

– Ta là chúa Lam Sơn đây!

Quân Minh ngỡ là Lê Lợi nên xúm lại đánh kịch liệt. Lê Lai xung trận giết giặc rồi kiệt sức, bị quân Minh bắt và đem hành hình. Hôm ấy là ngày 29 tháng 4.

Lê Lợi nhân lúc việc vây hãm của địch lơi lỏng, cùng các tướng chạy ra đường khác, trốn thoát. Cảm động lòng trung nghĩa của ông, Lê Lợi sai người ngầm tìm được thi hài ông, mang về an táng ở Lam Sơn.

2. NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI HẬU LÊ 

Câu hỏi: Đọc thông tin và trình bày những nét chính về lịch sử Việt Nam thời Hậu Lê

Bài làm chi tiết:

- Sau thắng lợi của khởi nghĩa Lam Sơn, Lê Lợi lên ngôi vua, đóng đô ở Đông Kinh (thành Thăng Long), lấy tên nước là Đại Việt

- Thời Hậu Lê, bộ máy chính quyền được hoàn thiện, ban hành Quốc triều hình luật (luật Hồng Đức), kinh tế phát triển, đời sống nhân dân được quan tâm, đặc biệt là dưới triều vua Lê Thánh Tông 

- Thời Hậu Lê, văn hoá, giáo dục đều có sự chuyển biến tích cực. Tiêu biểu là năm 1484, vua Lê Thánh Tông cho dựng bia đá trong Văn miếu để ghi danh những người đỗ tiến sĩ, thể hiện sự coi trọng việc học

LUYỆN TẬP

Câu 1: Lập bảng về diễn biến của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn theo gợi ý dưới đây: 

Bài làm chi tiết:

Câu 2: Chiến thắng Chi Lăng có ý nghĩa như thế nào đối với cuộc kháng chiến chống quân Minh của nghĩa quân Lam Sơn. 

Bài làm chi tiết:

Chiến thắng Chi Lăng có ý nghĩa to lớn đối với cuộc kháng chiến chống quân Minh của nghĩa quân Lam Sơn:

• Chiến thắng Chi Lăng đã khiến cho mưu đồ cứu viện Đông Quan của quân Minh bị tan vỡ. Quân Minh phải đầu hàng và rút lui về nước.

• Nước ta hoàn toàn độc lập

• Năm 1428, Lê Lợi lên ngôi hoàng đế, mở đầu thời Hậu Lê.

VẬN DỤNG

Lựa chọn và thực hiện một trong hai nhiệm vụ dưới đây 

Câu 1: Thiết kế thẻ giới thiệu về một nhân vật lịch sử tiêu biểu thời Hậu Lê và chia sẻ với mọi người theo gợi ý: tiểu sử, đóng góp/ công lao nổi bật. 

Bài làm chi tiết:

Nhân vật: Lê Lợi

Tiểu sử: 

• Lê Lợi là vị vua anh hùng, lãnh tụ cuộc khởi nghĩa Lam Sơn chống giặc Minh xâm lược; Sinh ngày 10/09/1385 tại Lam Sơn-Tỉnh Thanh Hoá.

•  Năm 1407 giặc Minh xâm chiếm nước ta. Chúng dùng thủ đoạn mua chuộc, mời Lê Lợi ra làm quan nhưng Ông kiên quyết từ chối. Với lòng căm thù giặc sâu sắc, Lê Lợi đứng lên tập hợp lực lượng, thu nạp người tài, mở hội thề quyết tâm chống giặc Minh đến cùng.

Đóng góp: 

• Tạo dựng nên cuộc khởi nghĩa Lam Sơn

• Đánh tan Quân xâm lược Minh với đường lối và chiến thuật đúng đắn

• Đóng góp nhiều công sức vào cuộc khởi nghĩa..…

Câu 2: Sưu tầm và giới thiệu với mọi người một số tư liệu lịch sử (văn bản, tranh, ảnh,..) liên quan đến khởi nghĩa Lam Sơn và triều Hậu Lê

Bài làm chi tiết: