Giải chuyên đề học tập Công nghệ trồng trọt 10 KNTT chủ đề 1 bài 1: Bài mở đầu

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Công nghệ sinh học là gì? Nó được ứng dụng như thế nào trong trồng trọt.

Hướng dẫn trả lời:

Công nghệ sinh học là lĩnh vực đa ngành và liên ngành, gắn kết với nhiều lĩnh vực trong sản xuất và cuộc sống như: chọn tạo giống cây trồng vật nuôi mang các đặc tính mới (trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy hải sản); chế biến và bảo quản thực phẩm; sản xuất các chế phẩm sinh học sử dụng trong nông nghiệp, thuốc bảo vệ thực vật; ứng dụng trong y học và dược phẩm, chẩn đoán bệnh; xử lý ô nhiễm môi trường, rác thải…

Trong nông nghiệp, công nghệ sinh học được nghiên cứu để ứng dụng trong việc ứng dụng công nghệ vi sinh nhằm cải thiện hệ thống tiêu hóa, nâng cao năng suất vật nuôi; hay phát triển các giống cây trồng biến đổi gen, tăng sức đề kháng của cây đối với sâu bệnh và cỏ dại,… góp phần mang đến cơ hội tiếp cận nguồn thực phẩm ...

I. Công nghệ sinh học và công nghệ sinh học trong trồng trọt ( SGK)

II. Vai trò và thành tựu của công nghệ sinh học trong trồng trọt.

1. Vai trò và thành tựu của công nghệ sin học trong chọn tạo giống cây trồng

Khám phá: Đọc nội dung mục II. 1 và quan sát hình 1.1 nêu một số ưu điểm nổi trội của các giống cây trồng được tạo ra nhờ công nghệ gen?

Hướng dẫn trả lời:

Nhờ công nghê gen mà giống cây trồng có bước đột phá, thời gian chọn tạo giống mới được rút ngắn, tạo ra các giống mới có nhiều ưu điểm vượt trội về năng suất, chất lượng và khả năng chống chịu.

Kết nối năng lực: Sử dụng internet, sách, báo để tìm hiểu thêm về vai trò của công nghệ sinh học trong chọn tạo giống cây trồng.

Hướng dẫn trả lời:

* Thành tựu về ứng dụng công nghệ sinh học trong chọn giống:

• Giống lúa DR1, DR2: chịu rét, đẻ nhánh khỏe và tập trung, thấp cây, ngắn ngày, năng suất đạt 8 – 9 tấn/ha.
• Nhân giống khoai tây, dâu tây, hoa lan bằng kĩ thuật nuôi cấy mô ở Lâm Đồng

2. Vai trò và thành tưu của công nghệ sinh học trong nhân giống cây trồng

Khám phá: Đọc nội dung II. 2 và quan sát hình 1.2 nêu ưu điểm của biện pháp nhân giống bằng nuôi cấy mô tế bào thưc vật.

Hướng dẫn trả lời:

Phương pháp nuôi cấy mô tế bào thực vật được sử dụng nhằm nhân nhanh các loại cây trồng, khắc phục được nhược điểm của các phương pháp nhân vô tính khác như chiết, ghép hay giâm cành. Giống cây cấy mô có thể nhân giống với số lượng lớn trên quy mô trồng trọt lớn, cây giống mang đặc tính tốt giống hệt cây mẹ.

Kết nối năng lực: Sử dụng internet, sách, báo để tìm hiểu thêm về các giống cây trồng được tạo ra nhờ ứng dụng công nghệ sinh học.

Hướng dẫn trả lời:

Giống lúa vàng giàu hàm lượng tiền vitamin A được tạo ra bằng kĩ thuật chuyển gen; giống ngô chuyển gen NK6BT có khả năng kháng sâu hại...

3. Vai trò và thành tựu của công nghệ sinh học trong sản xuất phân bón.

Kết nối năng lực: Sử dụng internet, sách báo để tìm hiểu thêm về quy trình sản xuất và ưu nhược điểm của một số loại phân bón hữu cơ vi sinh.

Hướng dẫn trả lời:

*Quy trình

1. Cách ủ rác nhà bếp với Trichoderma.

2. Cách ủ lá cây khô làm phân hữu cơ

3. Cách làm mùn hữu cơ đem đến giải pháp mới cho trồng trọt.

4. Ủ phân hữu cơ

5. Ủ phân chuồng đúng kỹ thuật.

*Ưu điểm

Phân chuồng gồm có các chất dinh dưỡng khoáng đa lượng, trung và vi lượng cung cấp cho cây trồng, cung cấp chất mùn giúp cải tạo đất, tăng độ phì nhiêu, tơi xốp và ổn định kết cấu đất tạo điều kiện cho bộ rễ phát triển, hạn chế xói mòn, hạn hán.

*Nhược điểm

• Có hàm lượng các dưỡng chất thấp cần bón với khối lượng lớn, chi phí vận chuyên cao, tốn nhiều nhân công.

• Nếu không chế biến kỹ  hoặc sử dụng phân chuồng tươi sẽ mang nhiều mầm bệnh cho cây trồng như các bào tử nấm bệnh, vi khuẩn, virut, hạt giống cỏ dại, nhộng kén côn trùng… hoặc trứng giun sản, vi khuẩn thổ tả,.…gây ảnh hưởng tới sức khỏe của con người.

4. Vai trò và thành tựu của công nghệ sinh học trong phòng trừ sâu, bênh hại cây trồng

Kết nối năng lực: Sử dụng internet, sách bao để tìm hiểu thêm về vai trò và thành tựu của công nghệ sinh học trong phòng trừ sâu, bệnh hại cây trồng.

Hướng dẫn trả lời:

Vai trò: 

nghiên cứu, chọn tạo và nhân nhanh các giống cây dược liệu có năng suất và hàm lượng hoạt chất cao, chất lượng tốt để làm nguyên liệu sản xuất thuốc; ứng dụng công nghệ sinh khối tế bào trong sản xuất nguyên liệu làm thuốc; sử dụng có hiệu quả các loại thuốc, các chế phẩm y dược sinh học vào công tác chăm sóc sức khỏe cho nhân dân cũng được đẩy mạnh thực hiện.

Thành tựu:

Nhiều chế phẩm thuốc bảo vệ thực vật sinh học được ứng dụng rộng rãi để trừ sâu khoang, sâu xanh hại rau, màu, bông, đay, thuốc lá. Những chế phẩm này giúp người nông dân hạn chế tác hại của sâu bệnh, chuột, … và cải thiện năng suất, chất lượng sản phẩm. Đây là ngành học có nhiều tiềm năng phát triển trong tương lai giúp mang lại nhiều giá trị tích cực cho sự phát triển kinh tế – xã hội.

III. Triển vọng của công nghệ sinh học trong trồng trọt ( SGK)

IV. Một số lưu ý về an toàn lao động và cây trồng biến đổi gen

Kết nối năng lực: Sử dụng internet, sách báo tìm hiểu về quy trình cấp phép trồng và sử dụng sản phẩm cây trồng biến đổi gene ở một số quốc gia trên thế giới.

Hướng dẫn trả lời:

Quy trình phải tuân thủ theo Nghị định 123/2018/NĐ-CP, Nghị định 69/2010/NĐ-CP, Nghị định 118/2020/NĐ-CP

LUYỆN TẬP 

Câu 1: Trình bày vai trò của công nghê sinh học trong chọn tạo giống và nhân giống cây trồng. Cho ví dụ.

Hướng dẫn trả lời:

Công nghệ sinh học, đặc biệt là nuối cấy mô tế bào thực vật đóng vai trò quan trong trong nhâ giống cây trồng. Nuối cấy mô tế bào giúp bảo về các giống cây quý hiếm, nhân nhanh và tạo ra cây  giống khỏe mạnh, đồng đều, sạch bệnh phục vụ cho sản xuất.

Thành tựu về ứng dụng công nghệ sinh học trong chọn giống:

- Giống lúa DR1, DR2: chịu rét, đẻ nhánh khỏe và tập trung, thấp cây, ngắn ngày, năng suất đạt 8 – 9 tấn/ha.

- Nhân giống khoai tây, dâu tây, hoa lan bằng kĩ thuật nuôi cấy mô ở Lâm Đồng

Câu 2: Trình bày vai trò của công nghê sinh học trong sản xuất phân bón hữu cơ vi sinh và thuốc trừ sâu sinh học. Liên hệ với thực tiễn ở gia đình và địa phương em.

Hướng dẫn trả lời:

Nhờ ứng dụng công nghệ lên men với các chủng vi sinh vật đặc hiệu, các nhà khoa học đã tạo ra nhiều loại phân bón hữu cơ vi sính phục vụ trông trọt. Phân bón hữu cơ vi sinh thân thiện với môi trường, an toàn, với con người và động vật, vừa có tác dụng cung cấp chất dinh dưỡng để sản xuất phân bón hữu cơ vi sinh chủ yếu là các chất thải trồng trọt.

Địa phương em thường dùng ủ phân bón bằng phân của các loại đông vật.

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Em hãy viết đoạn văn nắn nói về lợi ích của việc sử dụng phân bón hữu cơ vi sinh hoặc thuốc trừ sâu sinh học trong trồng trọt đang được áp dụng ở địa phương em.

Hướng dẫn trả lời:

Việc sử dụng phân bón hóa học một cách tràn lan trong thời gian dài đã khiến nguồn đất sản xuất nông nghiệp ngày càng bạc màu, thoái hóa nghiêm trọng. Việc thay đổi loại phân bón hóa học đang sử dụng sang các loại phân bón hữu cơ sẽ làm tăng độ phì nhiêu của đất, cải tạo đất hiệu quả, trả lại cho đất lượng lượng hữu cơ đã bị mất. Đây được coi là giải pháp tối ưu nhất để phục hồi đất sản xuất nông nghiệp của nước ta hiện nay.  Em mong rẳng phương pháp này sẽ được phổ biến rộng rãi hơn ở địa phương mình.