[toc:ul]
Quyền tự do cơ bản của công dân là:
Các quyền tự do cơ bản của công dân cần phải được quy định trong Hiến pháp vì:
Ví dụ về hành vi vi phạm quyền bất khả xâm phạm về thân thể của công dân:
Chị Hoa để xe máy trước cửa hàng rồi đi vào nhà sau lấy ít đồ. Khi đi vào thì xe chị không còn nữa. Nghe mấy người hàng xóm bảo có một người giống anh Nam lấy. Chị liền khẩn cấp báo công an Phường. Công an phường ngay lập tức đến nhà anh Nam để bắt giam.
Trong trường hợp này, việc làm của công an phường đã vi phạm quyền bất khả xâm phạm về thân thể của công dân.
Đó là hành vi vi phạm bởi vì:
Công dân có quyền bất khả xâm phạm về thân thể, có nghĩa là không ai bị bắt nếu không có quyết định của Tòa án, quyết định hoặc phê chuẩn của Viện Kiểm sát, trừ trường hợp phạm tội quả tang.
Trong trường hợp này, công an phường bắt anh Nam khi mới chỉ có lời khai từ một phía là chị Hoa, và đó cung chỉ là nghi ngờ không có căn cứ chứ không có quyết định của tòa án, quyết định hoặc phê chuẩn của Viện Kiểm sát, cũng không phải trường hợp bắt được quả tang anh Nam đang ăn trộm xe của chị Hoa. Như vậy, đây là hành vi xâm phạm về thân thể của công dân, là hành vi trái pháp luật.
Không phải trong mọi trường hợp công an đều có quyền bắt người vì:
Không một ai, dù ở cương vị nào có quyền tự ý bắt và giam, giữ người vì những lí do không chính đáng hoặc do nghi ngờ không có căn cứ. Tự tiện bắt và giam, giữ người trái pháp luật là xâm phạm đến quyền bất khả xâm phạm về thân thể của công dân, là hành vi trái pháp luật.
Trong một số trường hợp cần thiết phải bắt, giam, giữ người để giữ gìn trật tự, an ninh, để điều tra tội phạm, để ngăn chặn tội phạm thì những cán bộ nhà nước có thẩm quyền thuộc Cơ quan điều tra, Viện Kiểm sát, Tòa án và một số cơ quan khác được quyền bắt và giam, giữ người, nhưng phải theo đúng trình tự và thủ tục do pháp luật quy định.
Công dân có quyền được bảo đảm an tòan về tính mạng, sức khỏe, được bảo vệ danh dự và nhân phẩm; không ai được xâm phạm tới tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm của người khác
Có nghĩa là:
Ví dụ: Hoa với Hạnh học cùng một lớp. Tuy nhiên, Hoa học giỏi hơn nên được nhiều thầy cô cũng như bạn nè yêu quý. Hạnh cảm thấy ghen tức nên đã lấy đồ của Nam bỏ vào túi Hoa để vu khống Hoa đã lấy đồ của Nam, để mọi người khinh bỉ và ghét Hoa.
Trong trường hợp này, Hạnh đã xâm phạm tới danh dự và nhân phẩm của công dân.
Chỗ ở của công dân được nhà nước và mọi người tôn trọng, không ai được tự ý vào chỗ ở của người khác nếu không được người đó đồng ý.
Chỉ trong trường hợp được pháp luật cho phép thì mới được khám xét chỗ ở của một người. Việc khám xét cũng không được tuỳ tiện mà phải tuân theo đúng trình tự, thủ tục do pháp luật qui định
Do đó, về nguyên tắc, không được ai tự tiện vào chỗ ở của người khác. Trừ một số trường hợp như sau:
Ví dụ về quyền được bảo đảm an toàn và bí mật thư tín, điện thoại, điện tín:
Bác đưa thư đến nhà Hoa gửi thư nhưng Hoa di vắng nhà, nhân tiện thấy Thảo nhà bên đang chơi ngoài sân, bác đã nhờ Thảo chuyển giúp lá thư cho Hoa khi Hoa về. Thảo đồng ý. Tuy nhiên, cầm lá thư trên tay Thảo tò mò nên đã bóc lá thư của Hoa để đọc. Như vậy Thảo đã vi phạm quyền được bảo đảm an toàn và bí mật thư tín.
Để đảm bảo quyền tự do cơ bản của công dân, nhà nước ta đã và đang hoàn thiện hơn các bộ luật điều luật, Hiến pháp, Bộ luật tố tụng hình sự, luật dân sự trong đó có các quy định về quyền hạn và trách nhiệm của các cơ quan, cán bộ, công chức nhà nước ddảm bảo cho công dân được hưởng đầy đủ các quyền tự do cơ bản mà Hiến pháp và luật quy định.
Ngoài ra, thông qua pháp luật, Nhà nước xử lí, trừng trị nghiêm khắc những hành vi vi phạm pháp luật, xâm phạm thô bạo đến các quyền tự do cơ bản của công dân
Hiện nay, bộ luật hình sự đã có một số điều quy định trừng trị các tội xâm phạm đến quyền tự do cơ bản của công dân, như: Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng; tội bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật; tội vu khống; tội xâm phạm chỗ ở của công dân; tội xâm phạm bí mật hoặc an toàn thư tín, điện thoại, điện tín của người khác; tội bức cung;...
Nhằm bảo vệ tối đa các quyền cơ bản của công dân, nhà nước đã tổ chức và xây dựng bộ máy các cơ quan bảo vệ pháp luật, bao gồm Công an, Viện Kiểm sát, Tòa án,... các cấp từ Trung ương đến địa phương, thực hiện chức năng điều tra, truy tố, xét xử để bảo vệ các quyền tự do cơ bản của công dân, bảo vệ cuộc sống yên lành của mọi người dân.
Các cơ quan trên đây thực hiện chức năng bảo vệ pháp luật, có quyền tiến hành điều tra, truy tố, xét xử theo những trình tự, thủ tục do pháp luật quy định theo nguyên tức tôn trọng và bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, thường xuyên kiểm tra xem xét những biện pháp được áp dụng đã hợp pháp và cần thiết chưa; nếu xem xét thấy có vi phạm pháp luật hoặc không còn cần thiết nữa thì phải kịp thời hủy bỏ hoặc thay đổi những biện pháp đó.
Câu 9: Do có chuyện hiểu lầm nhau nên H và T đã cãi nhau to tiếng và xô xát nhẹ. Khi đó có mấy người cùng thôn đã tới xem và chia thành hai phe cổ vũ cho hai bên. Ông Trưởng công an xã biết chuyện này nên đã cho người đến bắt H và T về trụ sở Ủy ban, trói tay và giam trong phòng kín 13 giờ liền mà không có quyết định bằng văn bản. Trong thời gian bị giam giữ, H và T không được tiếp xúc với gia đình và không được ăn. Vì quá căng thẳng trong thời gian bị giam giữ nên sau khi được thả thì cả hai người đều bị ốm.
Hỏi: Hành vi giam người của ông Trưởng công an xã có bị coi là trái pháp luật không? Hãy giải thích vì sao?
Hành vi của ông Trưởng công an xã bị coi là hành vi trái pháp luật, bởi vì:
Thứ nhất, theo Điều 71 Hiến pháp năm 1992 có quy định : Quyền bất khả xâm phạm về thân thể có nghĩa là không ai bị bắt, nếu không có quyết định của Tòa án, quyết định hoặc phê chuẩn của Viện Kiểm sát, trừ trường hợp phạm tội quả tang.Trong trường hợp này, H và T chưa đến mức phải bắt giam
Thứ hai: Theo Điều 71 Hiến pháp năm 1992 :“ Công dân có quyền bất khả xâm phạm về thân thể , được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khoẻ…”. Trong trường hợp này, ông trưởng công an xã đã làm cả H và T đều bị ốm, làm tổn hại đên sức khỏe của họ => vi phạm pháp luật
Quyền bất khả xâm phạm về thân thể có nghĩa là:
a. Trong mọi trường hợp, không ai có thể bị bắt
b.Công an có thể bắt người nếu nghi là phạm tội.
c. Trong mọi trường hợp, chỉ được bắt người khi có quyết định của tòa án.
d. Chỉ được bắt người khi có lệnh bắt người của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
e. Chỉ được bắt người trong trường hợp phạm tội quả tang.
f. Việc bắt người phải theo quy định của pháp luật.
g. Người đang phạm tội quả tang hoặc đang bị truy nã thì ai cũng có quyền bắt.
Đáp án đúng là:
d. Chỉ được bắt người khi có lệnh bắt người của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
g. Người đang phạm tội quả tang hoặc đang bị truy nã thì ai cũng có quyền bắt.
Quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở có nghĩa là:
a.Trong mọi trường hợp, không ai được tự ý vào chỗ ở của người khác nếu không được người đó đồng ý.
b.Chỉ được khám xét chỗ ở của một người khi được pháp luật cho phép và phải có lệnh của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
c.Công an có quyền khám chỗ ở của một người khi có dấu hiệu nghi vấn ở nơi đó có phương tiện, công cụ thực hiện tội phạm.
d.Việc khám xét chỗ ở phải theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định.
e.Không ai được tự ý vào chỗ ở của người khác, nếu không được người đó đồng ý, trừ trường hợp được pháp luật cho phép.
Đáp án đúng là:
d.Việc khám xét chỗ ở phải theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định.
e. Không ai được tự ý vào chỗ ở của người khác, nếu không được người đó đồng ý, trừ trường hợp được pháp luật cho phép.
Quyền bất khả xâm phạm về thân thể của công dân có nghĩa là không ai bị bắt nếu như không có quyết định của tòa án, quyết định hoặc phê chuẩn của Viện Kiểm sát, trừ trường hợp phạm tội quả tang.
Nội dung: Không một ai dù ở cương vị nào có quyền tự ý bắt và giam giữ người vì những lí do không chính đáng hoặc do nghi ngờ không có căn cứ.Trong một số trường hợp cần thiết phải bắt, giam giữ người thì cán bộ nhà nước có thẩm quyền phải tuân theo những trình tự, thủ tục do pháp luật quy định.
Quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân: Chỗ ở của công dân được nhà nước và mọi người tôn trọng, không ai được tự ý vào chỗ ở của người khác nếu không được người đó đồng ý. Chỉ trong trường hợp được pháp luật cho phép và phải có quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền mới được khám xét chỗ ở của một người. Trong trường hợp này thì việc khám xét cũng không được tiến hành tùy tiện mà phải tuân theo đúng trình tự, thủ tục do pháp luật quy định.
Nội dung:
Để thực hiện các quyền tự do cơ bản, công dân cần:
Quyền được bảo đảm an toàn và bí mật thư từ, điện thoại, điện tín có nghĩa là thư tín, điên thoại, điện tín của các cá nhân được đảm bảo an toàn và bảo mật. Việc kiểm soát điện tín, điện thoại, thư tín được thực hiện trong trường hợp pháp luật có quy định và phải có quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Không ai được tự tiện bóc mở, thu giữ, tiêu hủy thư, điện tín của người khác.
Nếu như ai đó bóc thư từ của em xem mà em phát hiện được thì em sẽ bình tĩnh hỏi rõ mọi chuyện.
Nếu họ xem thư của em chỉ vì tò mò hay vì mục địch khác. Nếu sau khi bị phát hiện xem trộm thư của mình người đó có thái độ ăn năn, hối hận và biết nhận lỗi thì em sẽ phân tích việc làm sai của họ và nhanh chóng tha lỗi cho họ và khuyên họ không bao giờ làm những hành động như vậy. Bởi đó khôn chỉ là hành động xấu mà còn là hành động vi phạm pháp luật.
Ngược lại, nếu họ chối cãi và không chịu nhận lỗi thì em sẽ nhờ đến sự giúp đỡ của cơ quan chính quyền những người có thẩm quyền để giải quyết.
Công dân cần phải có trách nhiệm phê phán, đấu tranh, tố cáo những việc làm trái pháp luật, vi phạm quyền tự do cơ bản của người khác vì:
Để đảm bảo một nhà nước theo khuôn khổ và ngày càng phát triển hơn, tốt đẹp hơn thì cần phải hệ thống pháp luật. Đó là những điều giúp cho con người tốt hơn, ngày càng hoàn thiện mình hơn. Tuy nhiên, trong xã hội hiện nay còn rất nhiều người “lách luật” chỉ chăm chăm vào kẽ hở của pháp luật để làm những điều xấu. Trong khi đó, đội ngũ cán bộ, quản lí nhà nước không thể kiểm soát hết và phát hiện hết được những hành vi vi phạm pháp luật đó. Vì vậy, là một công dân, mỗi người nên có ý thức lên án đối với những hành vi vi phạm pháp luật.
Đồng thời, chúng ta cùng cần phải lên án, phê phán những hành vi vi phạm quyền tự do cơ bản của công dân. Ngoài việc thực hiện nghĩa vụ của mình đối với đất nước thì công dân cũng có lại cho mình những quyền của công dân. Các quyền này được đặt ở vị trí đầu tiên, quan trọng nhất được nhà nước và pháp luật bảo vệ. Do đó, những người có ý đồ xâm phạm đến quyền cơ bản của công dân cũng là những hành vi vi phạm pháp luật cần phải phê phán, tố cáo để được xử lí, góp phần làm xã hội ngày càng lành mạnh và văn minh hơn.