1. Vị trí địa lí
Ranh giới giới của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ trong hình 1: Phần hình màu cam trong bản đồ thu nhỏ của đất nước.
Trung du và miền núi Bắc Bộ giáp với 2 tỉnh Quảng Tây và Vân Nam của Trung Quốc ở phía bắc, phía tây giáp Lào, phía nam và đông nam giáp Đồng bằng sông Hồng và Bắc Trung Bộ.
2. Đắc điểm thiên nhiên
Địa hình
Vị trí của dãy Hoàng Liên Sơn trên lược đồ: nằm giữa sông Hồng và sông Đà. Vị trí của đỉnh núi Phan-xi-păng là trên dãy Hoàng Liên Sơn. Cao nguyên Mộc Châu thuộc tỉnh Sơn La.
Các dạng địa hình phổ biến của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ là các dãy núi cao, các thung lũng sâu hay hẻm vực, các cao nguyên đá vôi có độ cao trung bình. Dãy núi cao và đồ sộ nhất là dãy Hoàng Liên Sơn với nhiều đỉnh cao trên 2500m, đỉnh núi cao nhất là Fansipan (3143m). - Vùng đồi núi Đông Bắc gồm chủ yếu là núi trung bình và núi thấp.
Khí hậu
Khí hậu có sự khác biệt giữa mùa hạ và mùa đông. Hạ nóng và mưa nhiều, mùa đông lạnh và ít mưa. Đây là nơi có mùa đông giá rét nhất đất nước. Một số vùng núi cao vào mùa đông đôi khi có tuyết rơi như: Sapa, Mẫu Sơn...
Sông ngòi
Xác định vị trí sông Hồng, sông Đà và sông Lô:
- Sông Hồng bắt đầu từ tỉnh Vân Nam, Trung Quốc; chảy theo hướng Tây Bắc - Đông Nam vào Việt Nam và chảy ra vịnh Bắc bộ (Nam Định).
- Sông Đà bắt đầu từ Trung Quốc và chảy qua các tỉnh Tây Bắc Việt Nam. Điểm cuối là tỉnh Phú Thọ.
- Sông Lô bắt nguồn từ Trung Quốc, chảy vào Việt Nam tại tỉnh Hà Giang. Điểm cuối là tỉnh Phú Thọ, nơi sông Lô đổ vào sông Hồng.
Trung du và miền núi Bắc Bộ có nhiều sông, suối; trong đó sông Hồng, sông Đà, sông Lô là những sông lớn. Sông Đà và sông Lô là hai sông đổ vào sông Hồng. Dó địa hình dốc nên sông ở đây có nhiều thác ghềnh, nước chảy mạnh, đặc biệt là sông Đà.
3. Ảnh hưởng của thiên nhiên đối với đời sống và sản xuất
Ưu điểm:
- Khí hậu nơi đâu là điều kiện tốt để phát trển nhiều giống cây trồng ưa lạnh như: đào, lê, mận, hồi, susu...
- Địa hình thích hợp để chăn nuôi gia súc số lượng lớn.
- Nhiều sông ngòi lớn thích hợp phát triển thủy điện.
- Nhiều địa điểm đẹp thích hợp phát triển ngành du lịch.
Hạn chế:
Khí hậu và địa hình dốc, phức tạp cũng gây trở ngại ngành giao thông. Bên cạnh đó thường xuyên xảy ra lũ quét, sạt lở đất...
4. Một số biện pháp bảo vệ thiên nhiên và phòng chống thiên tai.
- Dự báo chính xác về quá trình hình thành và hướng di chuyển của cơn bão.
- Phòng chống lâm tặc, bảo vệ rừng.
- Trồng cây gây rừng.
- Sơ tán dân khi có bão mạnh.
- Chống xói mòn lũ quét ở miền núi.