Ôn tập kiến thức ngữ văn 7 KNTT bài 1: Đọc Bầy chim chìa vôi
Ôn tập kiến thức ngữ văn 7 kết nối tri thức bài 1: Đọc Bầy chim chìa vôi. Nội dung ôn tập bao gồm cả lí thuyết trọng tâm và bài tập ôn tập để các em nắm chắc kiến thức trong chương trình học. Hi vọng đây sẽ là tài liệu hữu ích giúp các em ôn luyện và kiểm tra. Kéo xuống để tham khảo
[toc:ul]
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Đọc – kể tóm tắt
- Nhân vật chính: Mon, Men.
- Ngôi kể: Ngôi thứ ba.
- Đề tài: Trẻ em.
- Bố cục: 4 phần.
Phần 1: Từ đầu… nằm im, nhưng không ngủ: Cuộc trò chuyện của hai anh em Mên và Mon lúc nửa đêm.
Phần 2: Tiếp… bắt đầu mùa sinh nở của chúng. […]: Thói quen làm tổ và đẻ trứng của bầy chim chìa vôi ở bãi sông quê của Mên và Mon.
Phần 3: Mùa mưa năm nay… cứ lấy đò của ông Hảo mà đi. […]: Cuộc trò chuyện giữa Mên và Mon lại tiếp tục, thể hiện sự lo lắng của hai anh em cho bầy chìa vôi non.
Phần 4: Phần còn lại: Hai anh em lên bờ sông vì lo cho bầy chim chìa vôi và kết quả của bầy chìa vôi.
2. Tác giả
- Nguyễn Quang Thiều (1957),
- Quê quán: Hà Nội.
- Ông sáng tác thơ, viết truyện, vẽ tranh,…
- Hiện là Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam.
- Một số tập truyện dành cho thiếu nhi: Bí mật hồ cá thần (1998), Con quỷ gỗ (2000), Ngọn núi bà già mùa (2001)…
- Nội dung: tác phẩm viết cho thiếu nhi thể hiện sự chân thực, gần gũi với cuộc sống đời thường; thể hiện sự nhạy cảm, trong sáng, tràn đầy niềm yêu thương vạn vật của tâm hồn trẻ thơ.
3. Tác phẩm Bầy chim chìa vôi
- Bầy chim chìa vôi là truyện ngắn được rút từ tập Mùa hoa cải bên sông, NXB Hội Nhà văn, Hà Nội, 2012, tr. 136 – 146.
II. TÌM HIỂU CHI TIẾT VĂN BẢN
1. Tập tính của bầy chìa vôi (chỉ ở khúc sông làng của Mên và Mon)
- Làm tổ:
Không làm tổ trên bờ.
Làm tổ ở dải cát giữa sông Đáy mùa nước cạn bằng những đám rong héo, sau đó đẻ trứng.
- Những con chìa vôi con tập bay lần đầu khi:
Những đám mây ở Hòa Bình bay về, báo hiệu mùa mưa.
Vòng vây của nước ập vào phần cuối cùng của bãi cát.
- Đến mùa khô sang năm: lại ra dải cát nổi bắt đầu mùa sinh nở.
2. Nhân vật Mên (anh)
- Lo lắng cho bầy chìa vôi:
Tỉnh giấc trước Mon.
Mon rủ đi đêm ra bờ sông để xem bầy chìa vôi là đi ngay.
- Trưởng thành hơn so với Mon, ra dáng người anh:
+ Trưởng thành hơn:
Thức dậy trước Mon
Khi Mon lo lắng, sợ hãi thì Mên không hề mất bình tĩnh.
+ Cố tỏ ra người lớn để bảo vệ Mon và giữ được con đò:
Giọng tỏ vẻ người lớn: Chứ còn sao; Nào xuống đò được rồi đấy; Phải kéo về bến chứ, không thì chết.
Mình làm phần nặng, còn để Mon giúp sức: Khi đưa đò về bến, quấn cái dây buộc đò vào người và gò lưng kéo => Dù quá sức nhưng vẫn cố gắng.
3. Nhân vật Mon (em)
- Câu chuyện về bầy chìa vôi:
Chi tiết | Ý nghĩa |
Thắc mắc về tính thực hư và hình ảnh bầy chìa vôi bay từ bãi cát vào bờ. | Lo lắng tổ chim có bị ngập không, bầy chim non có bị chết không. |
Muốn lội ra bờ sông đem bầy chìa vôi vào bờ. | Tìm cách để cứu chúng. |
Sau khi nói về câu chuyện bố kéo chũm và bản thân thả con cá bống, lại quay lại câu chuyện về bầy chìa vôi. | Nỗi lo lắng trở đi trở lại, thường trực của Mon là bầy chìa vôi sống sót vào bờ. |
- Câu chuyện về bố kéo chũm và con cá măng, cá bống:
Bố kéo chũm được một con cá măng và một con cá bống rất đẹp.
Mon lấy trộm con cá bống thả ra cống sông.
Nước sông dâng cao làm ngập cả cái hốc cắm sào đò.
=> Mon là một nhân vật trong sáng, có sự ngây ngô của trẻ thơ, yêu thương các loài động vật: lo lắng cho bầy chìa vôi, thả con cá bống đi.
4. So sánh Mên và Mon
Mên | Mon | |
Giống | - Có tình yêu thiên nhiên, loài vật, đặc biệt là bầy chim chìa vôi. - Đều là những đứa trẻ, có sự ngây thơ và nghịch ngợm nhẹ nhàng, đáng yêu. | |
Khác | Trưởng thành hơn so với Mon: - Lo lắng cho bầy chim, dậy trước Mon nhưng không nói ra. - Lắng nghe Mon nói. - Khi Mon lo lắng, sợ hãi thì Mên vẫn giữ được bình tĩnh. - Tỏ ra người lớn, bảo vệ Mon và giữ được con đò. | - Thể hiện thành thật suy nghĩ của bản thân ra cho Mên biết. - Biết chia sẻ và làm anh vui (kể chuyện bố kéo chũm và Mon lén thả con cá bống). |
III. TỔNG KẾT
1. Nội dung – ý nghĩa
- Văn bản kể về câu chuyện của anh em Mên, Mon lo lắng cho bầy chim chìa vôi làm tổ ở bãi cát giữa sông Đáy. Truyện ngắn gợi lên màu sắc về tuổi thơ và sự hòa hợp của con người với thiên nhiên.
2. Nghệ thuật
- Sử dụng các lời đối thoại với ngôn ngữ phù hợp với trẻ em, phản ánh đúng tâm lí đặc điểm nhân vật.
- Không gian được miêu tả mang nét riêng biệt.