Soạn siêu ngắn công dân 8 KNTT bài 4: Bảo vệ lẽ phải

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Em hãy đọc câu ca dao dưới đây và trả lời câu hỏi:

"Dù cho đất đổi trời thay

 Trăm năm vẫn giữ lòng ngay với đời"                                             

Ý nghĩa của câu ca dao trên là gì?

Hãy nêu một số câu ca dao, tục ngữ khác về bảo vệ lẽ phải.

Hướng dẫn giải:

 Ý nghĩa câu ca dao là tôn trọng lẽ phải

 Một số câu ca dao về tôn trọng lẽ phải:

- Ăn ngay nói phải.

- Ăn ngay ở thẳng, chẳng sợ mất lòng.

KHÁM PHÁ

1. Sự cần thiết phải bảo vệ lẽ phải

SỰ TRUNG THỰC HAY TÌNH BẠN

Một lần, chánh án Pe- rin Lao - ri chủ trì phiên tòa tại Mi-xi-xi-pi - nơi ông sinh sống thuở ấu thơ. Ông đã kết tội và tuyên án phạt tiền con trai của một góa phụ - người bạn rất thân thiết thời tiểu học của ông.

Khi phiên tòa kết thúc, ông nhận được lá thư từ người mẹ. Bà van xin ông hãy vì tình thân thời thơ ấu giữa họ mà tha thứ cho con trai bà..................

Câu hỏi: a. Chánh án Pe- rin Lao - ri đã làm gì khi nhận được lá thư của người bạn thời thơ ấu? Việc làm đó của ông có ý nghĩa gì?

b. Theo em, thế nào là bảo vệ lẽ phải?

c. Nêu lí do cho sự cần thiết phải bảo vệ lẽ phải.

Hướng dẫn giải:

a. Chánh án Pe- rin Lao - ri đã tiếp tục kí vào tờ giấy buộc thi hành của tòa án 

Ý nghĩa là tôn trọng lẽ phải, bảo vệ điều đúng giúp mọi người trước những điều sai trái, đẩy lùi cái sai cái xấu không vì tình thân mà che đậy sự thật, điều lý lẽ.

b. Theo em, bảo vệ lẽ phải là giúp mỗi người có cách ứng xử phù hợp, đẩy lùi cái sai, cái xấu, thúc đẩy xã hội ổn định, phát triển, củng cố niềm tin của con người vào cộng đồng, pháp luật và lương tri.

c. Lí do: Bảo vệ lẽ phải là bảo vệ cho những giá trị tốt đẹp, cho phép những điều tốt đẹp trong cuộc sống được sinh sôi phát triển. 

2. Những việc cần làm để bảo vệ lẽ phải

Câu hỏi: a. Hãy chỉ ra những lời nói, việc làm thể hiện bảo vệ lẽ phải trong nhữung bức tranh trên.

b. Theo em, học sinh cần làm gì để bảo vệ lẽ phải?

Hướng dẫn giải:

a. Những lời nói, việc làm:

- Không được dù thế nào đi nữa thì bạn cũng phải minh oan cho bạn ấy. Nếu không, tớ sẽ nhờ thầy giáo can thiệp.

- Thưa chú, có chiếc xe gây tai nạn rồi bỏ chạy. Cháu đã ghi lại biển số xe ạ...

- Con mình sai thì phải chịu hình phạt của pháp luật.

b. Để bảo vệ lẽ phải cần: thực hiện được việc bảo vệ lẽ phải bằng lời nói và hành động cụ thể, phù hợp với lứa tuổi; khích lệ, động viên bạn bè có thái độ, hành vi bảo vệ lẽ phải, phê phán thái độ, hành ci không bảo vệ lẽ phải.

LUYỆN TẬP

Câu hỏi 1: Em đồng tình hay không đồng tình ý kiến nào dưới đây? Vì sao?

a. Để bảo vệ lẽ phải cần tôn trọng sự thật.

b. Cần kiên quyết bảo vệ những gì phù hợp với lợi ích cộng đồng.

c. Người bảo vệ lẽ phải phải chịu thiệt thòi.

d. Mỗi người tự bảo vệ lợi ích của mình chính là góp phần vào việc bảo vệ lợi ích của cộng đồng.

e. Trước việc làm sai trái, nếu không liên quan thì không cần lên tiếng.

Hướng dẫn giải:

Em đồng tình với ý kiến: a, d

Em không đồng tình với ý kiến: b, c, e.

Vì việc bảo vệ lẽ phải là giúp mỗi người có cách ứng xử phù hợp, góp phần đẩy lùi cái sai, cái xấu, để làm lành mạnh mối quan hệ xã hội, thúc đẩy xã hội ổn định, phát triển, củng cố niềm tin của con

Câu hỏi 2: Ai bảo vệ lẽ phải, ai chưa biết bảo vệ lẽ phải trong những trường hợp dưới đây? Vì sao?

a. Thấy bất kể việc gì có lợi ích cho mình, anh H cũng phải làm cho bằng được.

b. Trong các cuộc tranh luận, chị M kiên quyết bảo vệ đến cùng ý kiến của mình dù ý kiến đó là đúng hay sai.

c. Trong lớp, bạn B thường lớn tiếng phê bình khuyết điểm của bạn khác nhưng lại che giấu khuyết điểm của mình.

d. Anh S cùng các bạn thu thập chứng cứ và tố cáo một việc làm sai trái.

Hướng dẫn giải:

 Người bảo vệ lẽ phải là: d, người chưa biết bảo vệ lẽ phải là a, b, c.

Mỗi người đều phải có ý thức bảo vệ và tôn trọng lẽ phải. Việc này cũng chính là bảo vệ cho những giá trị tốt đẹp, cho phép những điều tốt đẹp trong cuộc sống được sinh sôi phát triển. 

Câu hỏi 3: Hãy cùng các bạn trong nhóm sắm vai các nhân vật trong câu chuyện dưới đây và trả lời câu hỏi.

NHƯNG NÓ PHẢI BẰNG HAI MÀY

Làng kia có một tên lí trưởng nổi tiếng xử kiện giỏi. Một hôm, Cải với Ngô đánh nhau, rồi mang nhau ra làng kiện. Cải sợ kém thế, lót trước cho thấy năm đồng. Ngô giàu hơn, biện lễ những mười đồng. Khi xử kiện, thầy lí nói: "Thằng Cải........

- Em có nhận xét gì về việc làm của các nhân vật trong truyện?

- Nếu là nhân vật Ngô hoặc Cải, em sẽ làm gì? Vì sao?

- Nếu là người xử kiện, em sẽ làm gì? Vì sao?

Hướng dẫn giải:

- Hai nhân vật trong truyện đều không thực hiện được điều bảo vệ lẽ phải, không ứng xử phù hợp, không đẩy lùi cái sai, cái xấu,

- Nếu là nhân vật Ngô hoặc Cải, em sẽ cãi lí, đưa ra những bằng chứng và bảo vệ lí lẽ của bản thân. Vì em muốn bảo vệ lẽ phải và những điều đúng đắn.

- Em sẽ giúp mỗi người có cách ứng xử phù hợp, góp phần đẩy lùi cái sai, cái xấu, củng cố niềm tin của con người vào cộng đồng, pháp luật và lương tri.

Câu hỏi 4: Em sẽ xử lí như thế nào nếu ở trong tình huống dưới đây?

a. Khi tranh luận với các bạn, em biết chắc chắn rằng ý kiến của mình là đúng nhưng đa số các bạn khác khẳng định là sai.

b. Em nghe thấy một bạn nói xấu bạn khác, trong khi em biết sự thật không phải như vậy.

c. Khi thấy người đàn ông có hành động sàm sỡ với một em gái, em định lên tiếng thì bị ông ta đe dọa.

d. Bạn thân của em mắc khuyết điểm, bạn muốn em không nói với ai.

Hướng dẫn giải:

a. Em vẫn sẽ tiếp tục đưa ra lí lẽ để bảo vệ điều đúng của bản thân 

b. Em sẽ tố cáo hành vi sai trái của hai bạn 

c. Em sẽ tố cáo hành vị đó với mọi người để bảo vệ cô bé 

d. Em sẽ không nói với ai nhưng sẽ chỉ ra những khuyết điểm với bạn 

Câu hỏi 5: Em sẽ khuyên bạn điều gì trong những tình huống sau?

a. Người thân trong gia đình em làm điều trái pháp luật.

b. Bạn em viết lên mạng xã hội một điều không đúng sự thật

c. Bạn em mắc lỗi nhưng lại đổ lỗi cho một bạn khác trong lớp.

Hướng dẫn giải:

a. Em sẽ khuyên mọi người tự giác trình báo lên cơ quan chức năng và không tiếp tục làm điều trái pháp luật nữa.

b. Em sẽ bảo bạn xóa thông tin sai sự thật đi không sẽ báo lên thầy cô hoặc cơ quan chức 

c. Em sẽ tố cáo hành vi của bạn mình 

VẬN DỤNG

Câu hỏi 1: “Trong thế giới này, chúng ta không chỉ xót xa vì những hành động và lời nói của người xấu mà còn cả vì sự im lặng đáng sợ của người tốt" (Martin Luther King).

Hãy viết một đoạn văn bình luận về ý kiến trên.

Hướng dẫn giải:

Trong một bài phát biểu của Martin Luther King - nhà nhân quyền học người Mĩ gốc Phi, người nhận giải Nobel về hòa bình, ông có nói “Trong thế giới này, chúng ta xót xa không chỉ vì lời nói và hành động của những kẻ xấu, mà còn là vì sự im lặng đáng sợ của những người tốt”.  Trước hết, “kẻ xấu” mà nhà nhân quyền muốn nói đến là những con người có tâm địa xấu xa, gây ảnh hưởng đến mọi người và môi trường xung quanh, đến cộng đồng. Vì thế “lời nói và hành động” của kẻ xấu chính là những lời dối trá, giễu cợt, gièm pha, khích bác…là những hành động côn đồ, lưu manh, làm tổn hại đến tinh thần và cả thể chất của người khác, đến lợi ích chung của cộng đồng. Vậy còn “người tốt” thì sao? Đó là những người có lối sống đúng đắn, tâm hồn nhân hậu, trong sáng, hiểu biết đúng sai, phải trái ở đời. Nhưng “im lặng” ở đây lại là sự không hành động, không phản ứng, thờ ơ hoặc hèn nhát, quay lưng với mọi chuyện diễn ra xung quanh. “Sự im lặng của người tốt” chính là thái độ thờ ơ, bàng quan, thiếu trách nhiệm với cộng đồng của những người vốn có bản tính tốt đẹp. Như vậy, câu nói đã đưa đến một nhận định: Bày tỏ thái độ phê phán đối với những người có tâm địa độc ác, chuyên dùng lời nói hoặc hành động làm tổn hại đến người khác và cả những người vốn có bản tính tốt đẹp nhưng thờ ơ, vô cảm, thiếu trách nhiệm với cộng đồng.

Câu hỏi 2: Hãy thiết kế một thông điệp về bảo vệ lẽ phải

Hướng dẫn giải:

Một câu nói ngay bằng ăn chay cả tháng.

Không di sản nào quý giá bằng lòng trung thực