Giải chi tiết chuyên đề Lịch sử 12 Cánh diều Chuyên đề 3: Quá trình hội nhập quốc tế của Việt Nam (phần II)

II. VIỆT NAM HỘI NHẬP KHU VỰC VÀ QUỐC TẾ

1. TÁC ĐỘNG CỦA TOÀN CẦU HÓA ĐỐI VỚI VIỆT NAM.

Câu hỏi: 

- Giải thích tác động tích cực của toàn cầu hóa đối với Việt Nam thông qua ví dụ cụ thể.

- Theo em, toàn cầu hóa đang tạo ra những cơ hội nào cho thế hệ trẻ Việt Nam?

Bài làm chi tiết:

* Tác động tích cực của toàn cầu hóa đối với Việt Nam:

- Về kinh tế: 

+ Tạo cơ hội cho Việt Nam phát triển kinh tế thông qua tự do thương mại, thu hút đầu tư, chuyển giao khoa học – công nghệ, nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng hoá, dịch vụ. Toàn cầu hóa thúc đẩy cơ cấu kinh tế Việt Nam chuyển dịch theo hướng tích cực với mô hình công nghiệp hóa hướng tới xuất khẩu.

+ Ví dụ: Toàn cầu hóa đã mở ra cơ hội xuất khẩu rộng lớn cho Việt Nam thông qua việc tham gia vào các thỏa thuận thương mại quốc tế như Hiệp định Thương mại Tổng hợp và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). 

- Về chính trị: 

+ Tạo điều kiện để Việt Nam tăng cường ảnh hưởng chính trị, nâng cao vị thế và uy tín quốc gia trong cộng đồng quốc tế.

+ Ví dụ: Việt Nam đã tham gia vào các tổ chức và hiệp định quốc tế như Liên Hợp Quốc, ASEAN và WTO, tăng cường hợp tác quốc tế và mở rộng mối quan hệ ngoại giao với các quốc gia khác. Điều này giúp Việt Nam tăng cường ảnh hưởng và uy tín quốc tế.

- Về văn hoá - xã hội: 

+ Trên cơ sở những nỗ lực xây dựng nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc gắn với phát huy các giá trị văn hoá, văn hoá Việt Nam có điều kiện tiếp thu các giá trị mới và ngày càng trở nên đa dạng, phong phú.

+ Ví dụ: Hội chợ Du lịch và Văn hóa Việt Nam - Hàn Quốc: Mỗi năm, Hàn Quốc tổ chức hội chợ Du lịch và Văn hóa Việt Nam, nơi các doanh nghiệp du lịch và các nhóm nghệ thuật Việt Nam có cơ hội giới thiệu văn hóa, địa điểm du lịch và sản phẩm dẫn dụ của Việt Nam cho người dân Hàn Quốc.

- Về khoa học – kĩ thuật và công nghệ: 

+ Đã tạo điều kiện cho Việt Nam tiếp nhận các thành tựu khoa học công nghệ của thế giới; mang lại nhiều cơ hội để trao đổi, hợp tác và đổi mới; nâng cao chất lượng và hiệu quả của khoa học - kĩ thuật và công nghệ trong nước.

+ Ví dụ: Việt Nam và Nhật Bản thường có các dự án hợp tác trong lĩnh vực CNTT, bao gồm các dự án nghiên cứu và phát triển ứng dụng công nghệ mới, đổi mới sản phẩm và dịch vụ, cũng như đào tạo và trao đổi nguồn nhân lực chuyên môn.

* Toàn cầu hóa đang tạo ra nhiều cơ hội cho thế hệ trẻ Việt Nam, bao gồm:

- Toàn cầu hóa mở ra cánh cửa cho việc tiếp cận giáo dục và đào tạo chất lượng cao từ các quốc gia phát triển. Thế hệ trẻ Việt Nam có thể học hỏi từ các trường đại học hàng đầu trên thế giới và tham gia vào các chương trình hợp tác quốc tế, từ đó nâng cao trình độ chuyên môn và cơ hội việc làm.

- Toàn cầu hóa mở ra thị trường quốc tế cho các doanh nghiệp và nhà khởi nghiệp trẻ. Các startup có thể tiếp cận nguồn vốn và thị trường toàn cầu thông qua các nền tảng trực tuyến và các mối quan hệ quốc tế.

- Toàn cầu hóa tạo điều kiện cho thế hệ trẻ Việt Nam tiếp xúc với các nền văn hóa khác nhau thông qua du lịch, truyền thông và mạng xã hội. Điều này giúp họ mở rộng tầm nhìn, hiểu biết và tăng cường kỹ năng giao tiếp đa văn hóa.

- Toàn cầu hóa cho phép thế hệ trẻ tham gia vào các hoạt động và cuộc thảo luận về các vấn đề toàn cầu như biến đổi khí hậu, phát triển bền vững và quyền con người thông qua các tổ chức phi chính phủ và mạng lưới xã hội.

Câu hỏi: 

- Giải thích tác động tiêu cực của toàn cầu hóa đối với Việt Nam thông qua ví dụ cụ thể.

- Nêu một số tác động tiêu cực của toàn cầu hóa đối với thế hệ trẻ Việt Nam?

Bài làm chi tiết:

 * Tác động tiêu cực của toàn cầu hóa đối với Việt Nam:

- Về kinh tế:

+ Toàn cầu hoá tạo ra môi trường cạnh tranh gay gắt giữa các nền kinh tế. Việt Nam có thể gặp khó khăn trong việc cạnh tranh với các công ty nước ngoài, dẫn đến khả năng mất thị phần trong nước.

+ Ví dụ: Từ một quốc gia có thu nhập thấp, chỉ 10 năm sau (2006 – 2016), do tác động tích cực của toàn cầu hoá, Việt Nam đã nằm trong nhóm các nước có thu nhập trung bình (thấp), có một số mặt hàng xuất khẩu đứng đầu thế giới.

- Về chính trị:

+ Toàn cầu hoá làm gia tăng tính liên kết và phụ thuộc lẫn nhau giữa các quốc gia, từ đó, đặt ra những nguy cơ và thách thức nhất định đối với chủ quyền quốc gia.

+ Ví dụ: Vấn đề Biển Đông ở Việt Nam

- Về văn hoá - xã hội: Thu nhập của các nhóm dân cư đều tăng lên nhưng tốc độ tăng thu nhập của nhóm nghèo luôn thấp hơn nhóm giàu, do vậy, khoảng cách giàu nghèo và bất bình đẳng về thu nhập giữa thành thị và nông thôn, cũng như giữa các nhóm xã hội khác nhau ngày càng gia tăng. Cùng với sự phát triển của hợp tác, giao lưu kinh tế quốc tế, các hoạt động tội phạm có yếu tố nước ngoài cũng phát triển ở Việt Nam.

- Về môi trường: Trong quá trình hội nhập và phát triển, việc gia tăng tiêu thụ nguồn tài nguyên thiên nhiên đã phát sinh ra những vấn đề như: ô nhiễm môi trường, cạn kiệt nguồn tài nguyên, biến đổi khí hậu,...

* Tác động tiêu cực của toàn cầu hóa đối với thế hệ trẻ Việt Nam:

- Toàn cầu hóa mở ra cánh cửa cho việc cạnh tranh quốc tế, đặc biệt trong lĩnh vực kinh doanh và công nghệ. Thế hệ trẻ Việt Nam phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ các đối thủ quốc tế, đòi hỏi họ phải nâng cao trình độ chuyên môn và sự sáng tạo để tồn tại trong môi trường kinh doanh toàn cầu.

- Toàn cầu hóa có thể dẫn đến sự di cư lao động và sự mất việc làm do sự tự động hóa và dịch chuyển sản xuất sang các quốc gia có chi phí lao động thấp hơn. Điều này gây ra áp lực cho thế hệ trẻ Việt Nam trong việc tìm kiếm công việc ổn định và thúc đẩy họ phải cập nhật kiến thức và kỹ năng để thích ứng với thị trường lao động biến đổi.

- Toàn cầu hóa có thể dẫn đến sự đồng nhất hóa văn hóa và đa dạng, khi các giá trị và nền văn hóa truyền thống bị ảnh hưởng bởi văn hóa đại chúng toàn cầu. Điều này có thể gây ra sự mất dần đi bản sắc văn hóa truyền thống cho thế hệ trẻ Việt Nam.

- Toàn cầu hóa cũng có thể góp phần tăng cường bất ổn xã hội và tâm lý, khi sự so sánh với các tiêu chuẩn toàn cầu và áp lực từ xã hội dẫn đến tăng cao của căng thẳng, lo âu và sự bất mãn trong cuộc sống.

2. QUÁ TRÌNH VIỆT NAM HỘI NHẬP KHU VỰC VÀ QUỐC TẾ

Câu hỏi: Dựa vào thông tin, tư liệu và hình ảnh trong mục a, phân tích vai trò và đóng góp của Việt Nam trong ASEAN trên các lĩnh vực chính trị- an ninh, kinh tế và văn hoá- xã hội.

Bài làm chi tiết:

- Từ khi gia nhập ASEAN đến nay, Việt Nam là thành viên tích cực, chủ động, có trách nhiệm và có vai trò, đóng góp quan trọng trong quá trình phát triển của ASEAN trên nhiều lĩnh vực.

+ Trên lĩnh vực chính trị- an ninh, Việt Nam là nhân tố quan trọng giúp ASEAN hoàn thiện mục tiêu trở thành hiệp hội cho tất cả các quốc gia Đông Nam Á, góp phần tích cực vào việc tăng cường, củng cố đoàn kết trong ASEAN, ...

+ Trên lĩnh vực kinh tế, Việt Nam có những đóng góp tích cực trong việc định hướng phát triển, thúc đẩy hợp tác kinh tế của ASEAN và giữa ASEAN với các đối tác ngoại khối, thu hẹp khoảng cách phát triển kinh tế giữa các nước ASEAN, ...

+ Trên lĩnh vực văn hoá-  xã hội, Việt Nam đóng góp tích cực vào việc thúc đẩy hợp tác văn hóa trong ASEAN và giữa ASEAN với các nước khác.

Câu hỏi: Dựa vào thông tin, tư liệu và hình ảnh trong mục b:

- Nêu những nét chính về quá trình Việt Nam tham gia các tổ chức quốc tế.

- Nêu một số ví dụ cụ thể về những lợi ích, cơ hội của Việt Nam khi tham gia APEC và WTO.

Bài làm chi tiết:

Những nét chính về quá trình Việt Nam tham gia các tổ chức quốc tế: 

- Việt Nam gia nhập Liên hợp quốc: 

+ Đại hội đồng Liên hợp quốc chính thức phê chuẩn việc Việt Nam gia nhập tổ chức này vào ngày 20- 9- 1977.

+ Sau khi được kết nạp, Việt Nam đã tham gia vào nhiều cơ quan và tổ chức của Liên hợp quốc, chủ động đóng góp tích cực và ngày càng thực chất đối với hoạt động của Liên hợp quốc.

+ Việt Nam đề cao vai trò của Liên hợp quốc; thúc đẩy việc tôn trọng Hiến chương Liên hợp quốc, luật pháp quốc tế; ...

+ Việt Nam đóng góp vào quá trình thảo luận, thông qua nhiều nghị quyết, tuyên bố quan trọng của Liên hợp quốc về hợp tác phát triển, tích cực thúc đẩy các sáng kiến cải tổ Liên hợp quốc.

+ Việt Nam được tín nhiệm bầu vào nhiều vị trí, cơ quan quan trọng của Liên hợp quốc; nỗ lực bảo vệ quyền của phụ nữ và trẻ em, ...

- Việt Nam gia nhập Diễn đàn Hợp tác kinh tế Châu Á- Thái Bình Dương (APEC):

+ Việt Nam gia nhập APEC là một dấu mốc quan trọng trong hội nhập quốc tế của đất nước vào nền kinh tế toàn cầu thông qua một quá trình đàm phán lâu dài.

+ Các cuộc đàm phán tập trung vào các vấn đề như tự do hoá thương mại, đầu tư và hợp tác kinh tế,... Việt Nam đã phải đàm phán các hiệp định gia nhập riêng lẻ với từng nền kinh tế thành viên.

+ Trong quá trình đàm phán, Việt Nam đã đưa ra một số cam kết về cải cách kinh tế, mở cửa thị trường, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, ...

- Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO):

+ Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) vào ngày 11 tháng 1 năm 2007.

+ Trong quá trình đàm phán, Việt Nam có những nhượng bộ, cải cách để thuận lợi cho việc gia nhập tổ chức, hội nhập vào nền kinh tế toàn cầu và tăng cường tham gia vào hệ thống thương mại quốc tế.

+ Là thành viên của WTO, Việt Nam đã tham gia tích cực vào các cuộc đàm phán của WTO và đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy lợi ích của các nước đang phát triển. 

Một số ví dụ cụ thể về những lợi ích, cơ hội của Việt Nam khi tham gia APEC và WTO: 

- APEC:

+ Cơ hội thúc đẩy xuất khẩu: Tham gia APEC giúp Việt Nam mở rộng thị trường xuất khẩu đến các nước thành viên khác trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương, bao gồm cả các nền kinh tế lớn như Mỹ, Trung Quốc và Nhật Bản.

+ Giao lưu kinh nghiệm và học hỏi: Việt Nam có cơ hội chia sẻ và học hỏi từ các quốc gia thành viên khác về các chiến lược kinh tế, quản lý, và phát triển bền vững.

- WTO:

+ Mở cửa thị trường và thu hút đầu tư: Việt Nam đã cam kết mở cửa thị trường và thực hiện các biện pháp giảm tarit, giúp thu hút đầu tư nước ngoài và tăng cường xuất khẩu các mặt hàng của Việt Nam.

+ Tham gia vào hệ thống thương mại quốc tế: Bằng cách tham gia vào WTO, Việt Nam đã trở thành một phần của cộng đồng thương mại quốc tế và có quyền được hưởng các quyền lợi và bảo vệ được cung cấp bởi các quy định quốc tế.