Giải chi tiết Công nghệ 9 Mô đun Trồng cây ăn quả cánh diều bài 8: Kĩ thuật trồng và chăm sóc cây ăn quả có múi

KHỞI ĐỘNG

Em hãy cho biết tên của các loại quả có múi ở Hình 8.1 và tên của một số loại quả có múi khác mà em biết.

Bài làm chi tiết:

Quan sát tranh, ta thấy một số loại quả như:

a) Phật thủ

b) Bưởi

c) Chanh

d) Cam

Một số loại quả có múi khác: quýt, thanh yên, mít, sầu riêng, măng cụt,…

I. ĐẶC ĐIỂM THỰC VẬT HỌC

Câu hỏi: Quan sát Hình 8.2 và đọc nội dung mục I, em hãy phân tích đặc điểm thực vật học của cây bưởi.

Bài làm chi tiết:

Từ Hình 8.2 và đọc nội dung mục I, cây bưởi có đặc điểm thực vật học như sau:

- Thân cây: 

+ Cây bưởi cây thân gỗ, cây cao từ 5 – 6 mét và có hình dáng thẳng đứng. Vỏ màu xám sẫm và mặt trong có một lớp vỏ màu trắng. 

+ Thân cây có các gai cứng, gai thẳng, có thể đạt tới độ dài  6 – 7cm. Từ thân mọc ra rất nhiều cành, đặc biệt là cành vượt của cây mọc rất khỏe. 

+ Trung bình mỗi năm cây sẽ ra từ 3 – 4 đợt nhánh. Các nhánh có các chức năng khác nhau.

- Hoa bưởi: 

+ Hoa bưởi mọc ra từ nách lá, thành các chùm nhỏ, chùm hoa ngắn, hoa không có lông. Đài hoa có màu xanh, cánh màu trắng, kích thước từ 2 – 3,5cm. 

+ Vòi nhị nhỏ và dài, dính thành từng cụm, bầu nhụy thì tròn. Cây bưởi ra hoa rất nhiều nhưng tỷ lệ rụng hoa cũng rất cao, vì vậy khả năng đậu quả tương đối thấp.

+ Hoa bưởi tỏa hương thơm ngào ngạt, được dùng nhiều trong điều chế hương liệu và gắn liền với các tín ngưỡng dân gian.

- Quả bưởi

+ Quả bưởi to tròn hoặc có hình dạng như quả lê (phụ thuộc vào từng loại giống). Cân nặng của quả khác nhau tùy vào từng loại giống và điều kiện canh tác. 

+ Vỏ bưởi có màu xanh, khi chín vỏ chuyển sang xanh vàng hoặc vàng theo từng loại giống. Trên vỏ quả bưởi có chứa nhiều túi tinh dầu.

+ Cấu tạo của một quả bưởi cũng tương tự các nhóm cây có múi khác gồm 3 phần: lớp ngoại bì, lớp trung bì và lớp nội bì.

II. YÊU CẦU NGOẠI CẢNH

Câu hỏi: Hãy phân tích các điều kiện ngoại cảnh ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của cây ăn quả có múi.

Bài làm chi tiết:

Các điều kiện ngoại cảnh cũng có ảnh hướng không nhỏ tới sự sinh trường và phát triển của cây ăn quả có múi như:

1. Nhiệt độ

Nhìn chung, cây ăn quả có múi có thể trồng được ở vùng có nhiệt độ 12 - 39 °C, phát triển tốt ở nhiệt độ năm trung bình trên 15 °C, nhiệt độ thích hợp nhất là 23 - 29 °C.

2. Ánh sáng

Cường độ ánh sáng phù hợp cho cây cam quýt là 10 000 - 15 000 lux. Vào mùa hè, cường độ ánh sáng những ngày trời nắng gắt cao hơn 100 000 lux, kết hợp với nhiệt độ cao có thể làm cho quả bị rám nắng.

3. Độ ẩm

Sau khi trồng, 2 - 3 ngày tưới nước một lần với lượng 10 - 20 lít/cây cho đến khi cây ra hoa để thu hoạch quả. Tưới nước với lượng khoảng 30 - 50 lít/cây và 2 - 3 ngày tưới một lần, từ khi cây ra hoa đến kết thúc thu hoạch quả đề duy trì độ ẩm đất ở 65 - 80%.

4. Đất

Nhiều loại cây ăn quả có múi có thể sinh trưởng và phát triển tốt ở vùng đất thịt, đất thịt nhẹ, đất cát pha hay đất phù sa có tầng canh tác dày khoảng 1,0 m; những vùng đồi núi như tỉnh Hoà Bình, Tuyên Quang, Hà Giang hay vùng đồng bằng sông Hồng, sông Cửu Long đều có thể trồng được cây ăn quả có múi.

Câu hỏi: Tại sao miền Bắc và miền Nam đều trồng được các loại cây ăn quả có múi phổ biến?

Bài làm chi tiết:

Nguyên nhân vì sao miền Bắc và miền Nam đều trồng được các loại cây ăn quả có múi là vì:

- Đa dạng điều kiện khí hậu: Dù là miền Bắc hay miền Nam, cả hai vùng đều có sự đa dạng về điều kiện khí hậu, từ nhiệt đới đến cận nhiệt đới, cung cấp điều kiện lý tưởng cho sự phát triển của nhiều loại cây ăn quả khác nhau.

- Đất đai và độ ẩm phù hợp: Cả miền Bắc và miền Nam đều có đất đai phong phú và độ ẩm thích hợp cho việc trồng cây ăn quả. Đất đai giàu dinh dưỡng và khả năng thoát nước tốt giúp cho cây trồng phát triển mạnh mẽ và cho ra sản phẩm chất lượng.

- Sự đa dạng về loại đất và địa hình: Cả hai miền đều có sự đa dạng về loại đất và địa hình, từ đất phèn ở miền Bắc đến đất phù sa và đồng bằng sông Cửu Long ở miền Nam. Điều này tạo điều kiện cho việc trồng cây ăn quả phù hợp với từng loại đất và điều kiện môi trường cụ thể.

- Khả năng thích ứng và lựa chọn giống cây phù hợp: Nông dân ở cả hai miền đã thích ứng và lựa chọn giống cây ăn quả phù hợp với điều kiện khí hậu và đất đai cụ thể của khu vực họ trồng. Điều này giúp tối ưu hóa năng suất và chất lượng sản phẩm.

III. QUY TRÌNH TRỒNG VÀ CHĂM SÓC CÂY ĂN QUẢ CÓ MÚI

Câu hỏi: Nhờ có đặc điểm quý nào mà bưởi Da Xanh được xuất khẩu sang nhiều nước khác nhau trên thế giới?

Bài làm chi tiết:

Để được xất khẩu sang nhiều nơi, bưởi phải qua được các bài kiểm tra nghiêm ngặt trên những nội dung như:

- Chất lượng và hương vị: Bưởi Da Xanh thường có vị ngọt thanh, hương thơm đặc trưng và vị chua nhẹ, tạo nên một trải nghiệm ẩm thực độc đáo và thú vị. Chất lượng cao và hương vị đặc biệt này làm cho bưởi Da Xanh được đánh giá cao và được ưa chuộng trên thị trường quốc tế.

- Vỏ mỏng, dễ bóc: Bưởi Da Xanh thường có vỏ mỏng, dễ bóc và không bị tổn thương dễ dàng trong quá trình vận chuyển và bảo quản. Điều này làm cho nó trở thành lựa chọn lý tưởng cho việc xuất khẩu, vì sản phẩm vẫn giữ được hình dáng và chất lượng tốt khi đến tay người tiêu dùng.

- Thời gian bảo quản dài: Bưởi Da Xanh có khả năng bảo quản lâu, có thể kéo dài thời gian tươi mới khi được bảo quản ở nhiệt độ thích hợp. Điều này cho phép nó được xuất khẩu sang các quốc gia khác mà không cần lo lắng về việc sản phẩm hỏng hóc trong quá trình vận chuyển.

Câu hỏi: Hãy nêu quy trình thích hợp trồng cây ăn quả có múi.

Bài làm chi tiết:

Quy trình trồng cây ăn quả có múi là:

1. Lựa chọn thời vụ trồng cây

2. Xác định mật độ trồng cây

3. Chuẩn bị hố trồng cây

4. Trồng cây

5. Bón phân

6. Tưới nước

7. Phòng trừ sâu, bệnh

8. Tỉa cảnh và tạo tán

9. Điều khiển ra hoa, đậu quả

Câu hỏi: Em hãy cho biết thời vụ thích hợp để trồng cây ăn quả có múi ở các vùng miền khác nhau có đặc điểm gì chung?

Bài làm chi tiết:

Thời điểm thích hợp trồng cây là thời tiết ấm áp, mát mẻ, thuận lợi cho sự sinh trưởng và phát triển, tránh những thời điểm có khả năng xảy ra lạnh giá, rét đậm hoặc nhiệt độ quá cao, vì điều này có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của cây và chất lượng của quả.

Câu hỏi: Nên bón phân cho cây ăn quả có múi vào những giai đoạn nào và bón bao nhiêu lần trong 1 năm?

Bài làm chi tiết:

- Theo nghiên cứu, nên bón phân cho cây ăn quả có múi vào:

+ thời kì trước khi thu hoạch quả

+ thời kì thu hoạch quả

- Nên bón phân 4 lần trong 1 năm.

Câu hỏi: Em hãy cho biết những loại phân bón nào được sử dụng để bón cho cây ăn quả có múi?

Bài làm chi tiết:

Một số loại phân được sử dụng để bón cho cây ăn quả có múi là:

- Phân hữu cơ

- Phân đạm urea

- Phân super lân

- Phân KCI

Câu hỏi: Em hãy kể tên những loại sâu, bệnh chính trên cây ăn quả có múi và nêu biện pháp phòng trừ.

Bài làm chi tiết:

+ Bệnh thán thư

+ Bệnh sẹo

+ Bệnh ghẻ lõm

+ Bệnh vàng lá thối rễ

+ Bọ xít xanh

+ Sâu đục trái

+ Sâu vẽ bùa

+ Ngài chích trái

- Biện pháp phòng trừ bệnh và sâu bệnh cho cây là:

+ Chọn cây giống sạch bệnh

+ Tỉa cành, tạo hình cho cây ngay khi cây còn nhỏ, thường xuyên cắt tỉa, loại bỏ những cành già yếu, sâu bệnh.

+ Làm cỏ vườn tạo điều kiện thông thoáng cho vườn. Thoát nước cho vườn trong mùa mưa lũ.

+ Kiểm tra vườn thường xuyên để loại bỏ sớm những cây bệnh nặng, không có khả năng phục hồi, tiến hàng xử lý đất trước khi trồng cây mới.

+ Sử dụng phân bón hợp lý

+ Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật

Câu hỏi: Theo em, ở thời kì cây cho quả nên cắt tỉa cho cây ăn quả có múi mấy lần trong một năm và vào thời điểm nào?

Bài làm chi tiết:

Theo em, cần phải tích một cách điều độ và kỹ lưỡng, thường là khoảng 2-3 lần trong một năm, khi kết thúc thu hoạch và khi cây đã đậu quả ổn định.

Câu hỏi: Tại sao cần thụ phấn bổ sung cho hoa bưởi?

Bài làm chi tiết:

Bởi đây là biện pháp kỹ thuật có tính quyết định đến năng suất các giống bưởi, nhất là tại miền Bắc, có tác dụng rõ trong việc giảm thiểu những tác động của biến đổi khí hậu ở giai đoạn bưởi ra hoa, đậu quả như: ẩm độ không khí cao, nhiệt độ thất thường, mưa nhiều... Ta có thể thụ phấn bổ sung thủ công hoặc bằng cơ giới.