Giải chi tiết Công nghệ 9 Mô đun Trồng cây ăn quả cánh diều bài 9: Kĩ thuật trồng và chăm sóc cây chuối

KHỞI ĐỘNG

Em hãy cho biết các sản phẩm trong Hình 9.1 làm từ bộ phận nào sau đây của cây chuối: hoa chuối, quả chuối xanh, lá chuối, thân cây chuối?

Bài làm chi tiết:

Các sản phẩm trong Hình 9.1 làm từ bộ phận:

a) Vải làm từ thân cây chuối

b) Bột làm từ quả chuối

c) Nguyên liệu làm vỏ bánh làm từ lá chuối

d) Món nộm làm từ hoa chuối

I. ĐẶC ĐIỂM THỰC VẬT HỌC

Câu hỏi: Em hãy cho biết rễ và thân của cây chuối có đặc điểm gì khác so với cây xoài, cây nhãn?

Bài làm chi tiết:

Theo quan sát của em, rễ của cây chuối thường là rễ nhánh, phát triển mạnh mẽ và sâu vào trong đất. Rễ của cây chuối có thể hình thành một hệ thống rễ sâu và mạnh mẽ để hấp thụ nước và dinh dưỡng từ đất. Rễ của cây xoài và cây nhãn cũng phát triển mạnh mẽ nhưng có thể ít nhánh hơn so với cây chuối. Hệ thống rễ của chúng thường phân bố nông hơn và không cần sâu vào đất như cây chuối.

Thân của cây chuối thường mềm, không có lõi gỗ. Phần nằm dưới đất là thân thật (còn gọi là củ chuối hoặc thân ngầm); thân thật có khả năng hình thành chồi mới và rễ mới. Phần nằm trên mặt đất được gọi là thân giả, do các bẹ lá xếp lớp lên nhau theo hình xoắn trôn ốc. Thân của cây xoài và cây nhãn thường có lõi gỗ, cứng cáp hơn so với cây chuối. Thân của chúng có thể cao lớn hơn và có khả năng chịu đựng tốt hơn trong điều kiện môi trường khắc nghiệt.

Câu hỏi: Vì sao gọi phần thân trên mặt đất của cây chuối là thân giả?

Bài làm chi tiết:

Bơi vì đó là một cấu trúc hỗ trợ không phải là thân chính của cây, và có chức năng chủ yếu là để hỗ trợ sự phát triển của cây chuối. Phần nằm dưới đất là thân thật (còn gọi là củ chuối hoặc thân ngầm); thân thật có khả năng hình thành chồi mới và rễ mới.

Câu hỏi: Hãy nêu đặc điểm của hoa chuối và quả chuối.

Bài làm chi tiết:

II. YÊU CẦU NGOẠI CẢNH

Câu hỏi: Hãy phân tích các yêu cầu ngoại cảnh ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của cây chuối.

Bài làm chi tiết:

Các yêu cầu ngoại cảnh ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của cây chuối như:

1. Nhiệt độ

Cây chuối sinh trưởng và phát triển tốt ở nhiệt độ 25 - 36 °C. Nhiệt độ thuận lợi cho thân và lá chuối phát triển là 30 °C và thích hợp cho quả chín là 20 °C. Khi nhiệt độ xuống đến 6 °C sẽ ảnh hưởng xấu đến sự sinh trưởng và phát triển của cây chuối.

2. Ánh sáng

Cây chuối sinh trưởng và phát triển tốt ở cường độ ánh sáng mạnh. Nếu bị che nắng và cường độ ánh sáng mặt trời thấp sẽ kéo dài thời gian sinh trưởng của cây, cây đẻ ít chồi hơn.

3. Độ ẩm

Cây chuối cần lượng nước lớn vì có lá lớn, bộ rễ phân bố hẹp và nông. Khu vực có lượng mưa trung bình khoảng 1 000 - 1 600 mm/năm phù hợp cho trồng chuối.

4. Đất

Để đạt năng suất cao, đất trồng cây chuối cần tơi xốp. thoáng khí, thoát và giữ nước tốt, có tầng canh tác đạt 100 - 120 em. Cây chuối bị ngập úng trong 1 tuần sẽ bị chết. Cây chuối có thể trồng được ở vùng đồi núi.

Câu hỏi: Liên hệ đặc điểm khí hậu địa phương em với yêu cầu ngoại cảnh của câu chuối, cho biết cây chuối có trồng được ở địa phương em không? Vì sao?

Bài làm chi tiết:

Khí hậu nhiệt đới gió mùa, có hai mùa rõ rệt: mùa mưa và mùa khô. Đặc điểm khí hậu này thường đi kèm với nhiệt độ cao, độ ẩm cao và lượng mưa phong phú, đặc biệt là trong mùa mưa. Mà cây chuối thường phát triển tốt trong điều kiện khí hậu nhiệt đới ẩm, nơi có nhiệt độ trung bình hàng năm từ 20-30°C và độ ẩm cao. Vùng đồng bằng sông Cửu Long có đặc điểm khí hậu này phù hợp với sự phát triển của cây chuối. 

Tuy nhiên, việc trồng cây chuối trong vùng đồng bằng sông Cửu Long cũng cần xem xét đến một số yếu tố khác như đất đai, cung cấp nước và thoát nước, đặc biệt là trong mùa mưa có thể gây ngập úng. Việc lựa chọn giống cây phù hợp và chăm sóc cây cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thành công của việc trồng cây chuối trong khu vực này.

III. QUY TRÌNH TRỒNG VÀ CHĂM SÓC CÂY ĂN QUẢ CÓ MÚI

Câu hỏi: Hãy kế tên một số giống chuối mà em biết và đặc điểm nổi bật của chúng.

Bài làm chi tiết:

Tên một số giống chuối mà em biết và đặc điểm nổi bật của chúng là:

- Chuối tây: Chuối tây là một loại chuối lùn, vỏ dày, khi chín có màu vàng nhạt, ruột màu trắng. Chuối tây xen lẫn vị ngọt và chua nhẹ, có độ dẻo.

- Chuối cau: Chuối cau sở dĩ được gọi như vậy là do giống chuối này có quả nhỏ, hướng tròn, mập giống hình quả cau. Một cây chuối cau có khả năng cho ra rất nhiều quả, năng suất cao nên bà con nông dân ở miền Trung và miền Nam hoặc khu vực có đồi núi ưa trồng.

- Chuối ngự: Chuối ngự nhìn chung có hình dạng rất giống chuối cau nhưng đặc điểm để nhận dạng là chuối ngự khi chín vẫn còn râu, mật độ quả ít hơn chuối cau. Khi thưởng thức, chuối ngự có mùi rất thơm, ngọt sắc cực kỳ ngon nên loại chuối này khi xưa còn được dùng để dâng cho vua thưởng thức nên mới được gọi là chuối ngự.

- Chuối tiêu: Chuối tiêu thường có hai loại là chuối tiêu lùn và chuối tiêu cao. Nải chuối tiêu thường có khoảng 12 trái, Quả chuối tiêu có hình dáng cong như lưỡi liềm, chưa chín có màu xanh đậm, chín thì chuyển sang màu vàng, phần thịt vàng nõn, rất thơm và ngọt.

- Chuối sứ (Chuối hương): Chuối sứ hay được gọi là chuối xiêm, chuối hương. Chuối sứ có 2 loại chuối sứ trắng và chuối sứ xanh. Quả chuối sứ to, không dài thường được ăn chín và ăn sống lúc trái còn xanh. Khi ăn chuối sứ có mùi thơm và độ ngọt nhẹ, vừa phải, vị hơi chát.

- Chuối hột: Chuối hột còn được gọi là chuối chát. Đúng với tên của nó, chuối hột có ruột trắng, nhiều hột, có vị chát nhiều hơn ngọt nên loại chuối này thường được làm rau ăn kèm với nhiều loại rau khác hay ngâm rượu.

Câu hỏi: Nêu tên các bước của quy trình trồng và chăm sóc cây chuối.

Bài làm chi tiết:

Các bước của quy trình trồng và chăm sóc cây chuối là:

1. Lựa chọn thời vụ trồng cây

2. Xác định mật độ trồng cây

3. Chuẩn bị hố trồng cây

4. Trồng cây

5. Bón phân

6. Tưới nước

7. Phòng trừ sâu, bệnh

8. Cắt tỉa và chống đổ

9. Điều khiển ra hoa, đậu quả

Câu hỏi: Em hãy cho biết ưu điểm và nhược điểm của việc bón phân cho cây chuối thành nhiều đợt trong 1 năm.

Bài làm chi tiết:

Việc bón phân cho cây chuối thành nhiều đợt trong 1 năm có cả ưu điểm và nhược điểm như sau:

Câu hỏi: Hãy nêu lợi ích của việc bao buồng chuối.

Bài làm chi tiết:

Việc bao buồng chuối có những lợi ích như sau:

- Bảo vệ trái chuối khỏi sâu bệnh: Bao buồng chuối giúp bảo vệ trái chuối khỏi sự tấn công của côn trùng và vi khuẩn gây bệnh từ môi trường bên ngoài, như ruồi chuối và nấm mốc.

- Bảo quản độ chín của trái chuối: Bao buồng chuối giúp bảo quản độ ẩm và nhiệt độ xung quanh trái chuối, giúp trái chuối chín đều và ngon.

Câu hỏi: Vì sao cần tỉa bỏ chồi của cây chuối?

Bài làm chi tiết:

Nguyên nhân của việc cần tỉa bỏ chồi của cây chuối là do:

- Tạo điều kiện cho sự phát triển của cây: Tỉa bỏ chồi giúp loại bỏ những chồi yếu, bị hại hoặc không cần thiết, giúp cây dành năng lượng và dinh dưỡng cho các chồi khỏe mạnh và sản xuất trái tốt hơn.

- Kiểm soát chiều cao của cây: Tỉa bỏ chồi cũng giúp kiểm soát chiều cao của cây chuối, đảm bảo rằng cây không quá cao hoặc quá rậm, dễ quản lý và thu hoạch.

- Giảm bớt sự cạnh tranh giữa các chồi và tối ưu hóa năng suất của cây chuối.

Câu hỏi: Vì sao cần cắt bỏ bắp (bi) chuối và nhụy hoa cái?

Bài làm chi tiết:

Cần cắt bỏ bắp (bi) chuối và nhụy hoa cái là do:

- Loại bỏ nguồn lây nhiễm bệnh: Bắp chuối thường chứa nhiều vi khuẩn và nấm gây bệnh, có thể là nguồn lây nhiễm cho các cây chuối khác trong vườn. Việc cắt bỏ bắp chuối sau khi thu hoạch giúp giảm nguy cơ lây nhiễm bệnh trong vườn.

- Ngăn chặn sự lan truyền của sâu bệnh: Cắt bỏ bắp chuối cũng có thể loại bỏ sâu bệnh như sâu chuối và sâu hại khác, ngăn chặn sự lan truyền và phát triển của chúng.

Cắt bỏ nhụy hoa cái:

- Ngăn chặn sự phát triển của quả trái không mong muốn: Nếu không cắt bỏ nhụy hoa cái, quả chuối sẽ phát triển mà không mong muốn, dẫn đến sự lãng phí năng lượng và dinh dưỡng của cây, làm giảm chất lượng của trái chuối.

- Tối ưu hóa năng suất: Bằng cách loại bỏ nhụy hoa cái, cây chuối có thể tập trung sức mạnh vào việc phát triển trái chuối chính, từ đó tối ưu hóa năng suất và chất lượng của trái.

Câu hỏi: Em hãy lấy một số ví dụ về điều khiển thời vụ thu hoạch chuối ở địa phương em.

Bài làm chi tiết:

Ví dụ về điều khiển thời vụ thu hoạch chuối ở địa phương em là: thời vụ thu hoạch chuối thường diễn ra vào tháng 6 đến tháng 9, khi cây chuối đã phát triển đủ trái và trái chuối đã chín đỏ. Quá trình thu hoạch thường được điều chỉnh để đảm bảo rằng trái chuối đạt chất lượng và kích thước mong muốn trước khi thu hoạch.

Ở các vùng có khí hậu ấm, thu hoạch chuối có thể diễn ra từ tháng 5 đến tháng 8. Tuy nhiên, thời vụ thu hoạch có thể thay đổi tùy thuộc vào điều kiện thời tiết cụ thể và loại cây chuối được trồng.