Giải chi tiết Hoạt động trải nghiệm 9 CTST bản 2 chủ đề 4: Góp phần chăm lo hạnh phúc và phát triển kinh tế gia đình

Hoạt động 1: Chung tay xây dựng gia đình hạnh phúc

1. Chia sẻ về những biểu hiện của gia đình hạnh phúc.

Bài giải chi tiết:

• Tình yêu thương và sự gắn kết của các thành viên trong gia đình

• Sự hỗ trợ, chưa sẻ với nhau trong cuộc sống hàng ngày

• Không khí ấm áp, không gian yên bình, ấm cúm và hòa đồng trong cuộc sống hàng ngày

• Có sự tôn trọng và thấu hiểu giữa các thành viên

• Sự vui vẻ và hạnh phúc chung trong cuộc sống hàng ngày

• Không khí trong gia đình vui vẻ, thoải mái, yêu thương lẫn nhau

• Khi gặp vấn đề mâu thuẫn, các thành viên biết cách giải quyết khi bất đồng nây sinh trên cơ sở dồng cảm, thấu hiểu lẫn nhau

• Đối với công việc chung trong gia đình, các thành viên có trách nhiệm trong việc sắp xếp và thực hiện

• Mọi người quan tâm đến sở thích của các thành viên trong gia đình.

2. Thảo luận về những lời nói, việc làm tạo bầu không khí vui vẻ, yêu thương trong gia đình.

Bài giải chi tiết:

- Hỏi thăm về học tập và công việc; chăm sóc khi người thân mệt, ốm; thể hiện sự quan tâm, chăm sóc người thân trong gia đình

- Kể các câu chuyện vui vẻ, hài hước từ đó tạo sự vui vẻ, thoải mái cho người thân

- An ủi khi người thân không vui, giúp đỡ khi người thân cần từ đó chia sẻ, thấu hiểu với người thân

- Nói lời khen ngợi, tặng quà chúc mừng nhằm động viên, khích lệ người thân

- Chia sẻ những câu chuyện vui, thành tựu và cả những thử thách trong cuộc sống.

- Tạo không gian cởi mở để mỗi thành viên được lắng nghe và chia sẻ.

3. Thực hành tạo bầu không khí vui vẻ, yêu thương trong các tình huống sau: Tình huống 1: Đi học về, em trai chạy vào và hớn hở khoe: "Anh ơi, em được chọn vào đội tuyển đá cấu của trường rồi!". 

Tình huống 2: Hôm nay, khi di học về, H nhìn thấy nét mặt bố trông căng thẳng hơn so với mọi ngày và bố cũng chẳng nói câu nào với H. 

Tình huống 3: Mấy hôm nay bà bị bệnh nên tâm trạng bà không tốt. Em muốn bà vui hơn và mau chóng khoẻ lại.

Bài giải chi tiết:

Tình huống 1: Khi nghe em trai hớn hở khoe về việc được chọn vào đội tuyển đá cầu của trường em sẽ chúc mừng em trai cũng như nói với em trai em rất vui và tự hào về thành tích của em trai. Bên cạnh đó em sẽ khích lệ em trai tiếp tục nỗ lực và rèn luyện để giữ vững vai trò trong đội tuyển. Để thể hiện sự quan tâm và ủng hộ thêm cho em trai em sẽ hỏi thăm kỹ hơn về các hoạt động của đội tuyển.

Tình huống 2: Khi nhìn thấy bố trông căng thẳng hơn bình thường và không nói chuyện, em sẽ lấy cho bố một cốc nước sau đó kể cho bố nghe về những câu chuyện của em trong ngày hôm nay. Sau đó hỏi thăm bố đi làm về có mệt không, em sẽ giúp bố bóp vai và đấm lưng cùng với nói những câu thể hiện tình yêu thương với bố.

Tình huống 3: Khi thấy tâm trạng bà không tốt em sẽ chia sẻ những câu chuyện vui, những kỷ niệm hoặc những bức ảnh để làm bà cảm thấy hạnh phúc để giúp bà vui vẻ hơn và mau chóng khỏe lại. Em dành thời gian bên bà, trò chuyện, lắng nghe và thể hiện sự quan tâm. Em cũng hỗ trợ bà trong các hoạt động nhẹ nhàng như đi dạo, chơi game, hoặc nấu những món ăn mà bà thích.

4. Thực hiện tạo bầu không khí vui vẻ, yêu thương trong gia đình em và chia sẻ kết quả.

Bài giải chi tiết:

• Giữ bầu không khí vui vẻ, tích cực bằng cách chia sẻ những câu chuyện vui, những trải nghiệm tích cực trong cuộc sống.

• Quan tâm tới các thành viên trong gia đình bằng cách hỏi thăm, hỗ trợ các thành viên trong gia đình trong công việc hằng ngày, đặc biệt là khi có những thành viên cảm thấy bận rộn hay căng thẳng.

• Vào cuối tuần hay khi cả gia đình có thời gian rảnh thường xuyên tổ chức các hoạt động vui chơi, gia đình như đi picnic, xem phim, hoặc chơi game cùng nhau.

• Luôn dành thời gian ngồi bên nhau, trò chuyện và lắng nghe những suy nghĩ, cảm xúc của nhau.

Kết quả là gia đình đã trở nên gắn bó hơn, mọi người cảm thấy yêu thương và chia sẻ nhiều hơn. Bầu không khí trong gia đình trở nên ấm cúng, vui vẻ hơn, giúp mỗi thành viên cảm thấy hạnh phúc và bình yên trong không gian gia đình.

Hoạt động 2: Giải quyết bất đồng trong quan hệ giữa bản thân với các thành viên trong gia đình

1. Chia sẻ về những bất đồng có thể nảy sinh giữa em với các thành viên trong gia đình.

Bài giải chi tiết:

- Sau khi tốt nghiệp trung học cơ sở việc chọn trường học sau đó có thể không đồng nhất ý kiến giữa cha mẹ và con cái

- Việc phân công công việc nhà trong gia đình giữa anh, chị em có ý kiến không thống nhất

- Việc chọn bạn bè của có cái dễ bị không hài lòng với ý kiến của bố mẹ

- Thói quen sinh hoạt hàng ngày giữa anh, chị em dễ gây không hài lòng

- Quan điểm khác về giải trí và sở thích

2. Thảo luận về cách giải quyết bất đồng giữa em và các thành viên trong gia đình.

Bài giải chi tiết:

- Cần tìm ra nguyên nhân dẫn đến sự bất đồng

- Để người thân hiểu suy nghĩ, mong muốn của mình cần chủ động giải thích mọi việc

- Đồng cảm, thấu hiểu suy nghĩ, mong muốn của người thân;

- Để tìm ra giải pháp phù hợp với cả hai bên cần ngồi lại để thảo luận

3. Đóng vai nhân vật trong các tình huống sau để thực hiện cách giải quyết những bất đồng.

Tình huống 1:

H thường xuyên nhắn tin tâm sự với một người bạn quen qua mạng xã hội. Bố mẹ H biết chuyện và không muốn H duy trì mối quan hệ này vì không tin tưởng người bạn ấy. Điều này khiến H và bố mẹ xảy ra bất đồng.

Tình huống 2:

P và mẹ xảy ra bất đồng mỗi khi bị mẹ nhắc nhở về việc mải chơi trò chơi điện tử mà quên làm bài tập.

Tình huống 3:

Bố mẹ thường giao cho D và em trai làm một số công việc nhà nhưng em trai luôn tìm cớ trốn tránh khiến D rất bực bội.

Bài giải chi tiết:

Tình huống 1:

Nếu em là H, em có thể thảo luận với bố mẹ một cách trung thực và tôn trọng về cách quản lý mối quan hệ này, sau đó đề xuất các biện pháp như giới thiệu người bạn ấy cho bố mẹ hay làm cho bố mẹ được thấy sự đáng tin cậy của người bạn này để bố mẹ yên tâm hơn. 

Tình huống 2:

Nếu em là P, em có thể thực hiện cam kết để cân bằng giữa việc chơi game và làm bài tập học tập. Em có thể đề xuất với mẹ về những mong muốn và nỗ lực của mình để tìm ra cách hợp tác hiệu quả giữa việc giải trí và nghiêm túc trong học tập cũng như lắng nghe mẹ nói về vấn đề này từ đó rút kinh nghiệm cho bản thân cũng như hiểu hơn quan điểm của mẹ

Tình huống 3:

Nếu em là D, em sẽ gọi em trai lại để nói chuyện cũng như đưa ra những lời khuyên hữu ích và đề nghị giúp đỡ em trai hiểu được tầm quan trọng của việc chia sẻ công việc nhà. Bên cạnh đó, em cũng nên tránh căng thẳng và giúp đỡ em trai lấy lại động lực để tham gia vào các công việc gia đình một cách tích cực.

Hoạt động 3: Giải quyết bất đồng giữa các thành viên khác trong gia đình

1. Chia sẻ những bất đồng giữa các thành viên trong gia đình.

Bài giải chi tiết:

• Về thói quen sinh hoạt: Trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày các thành viên có thể có sự khác biệt trong thời gian ngủ, ngỉ, cách sắp xếp không gian sống, thói quen ăn uống, hoạt động giải trí.

• Về cách giáo dục con cháu: Khoảng cách thế hệ có thể làm cho mọi người có ý kiến khác nhau về cách giáo dục và nuôi dưỡng con cái, bao gồm phương pháp dạy dỗ, sự kiểm soát và giới hạn trong việc giáo dục, định hướng nghề nghiệp và giá trị đạo đức.

• Về việc dành thời gian trong gia đình: Do có sự khác nhau về thời gian sinh hoạt và làm việc của mọi người trong gia đình nên có thể dẫn đến có sự không đồng tình về cách sắp xếp và dành thời gian cho các hoạt động gia đình, chẳng hạn như tham gia vào hoạt động chung, đi chơi, hay dành thời gian riêng để nghỉ ngơi và thư giãn.

• Về việc chỉ tiêu trong gia đình: Việc sử dụng tiền bạc, đầu tư vào các lĩnh vực nào, hoặc cách quản lý tài chính gia đình có sự khác biệt trong quan điểm

2. Thảo luận về cách giải quyết bất đồng giữa các thành viên trong gia đình.

Bài giải chi tiết:

• Lắng nghe, chia sẻ và nói chuyện

• Trao đổi về các mong muốn giữa các thành viên trong gia đình

• Chia sẻ và hiểu biết

• Thảo luận và đưa ra giải pháp

3. Đóng vai nhân vật trong các tình huống sau để tham gia giải quyết bất đồng giữa các thành viên trong gia đình.

Tình huống 1:

Chị gái của N hay đi chơi về khuya, khiến bố mẹ rất lo lắng. Mỗi khi bị bố mẹ nhắc nhở, chị gái thường tỏ thái độ không hài lòng.

Tình huống 2:

Sau khi tốt nghiệp trung học phổ thông, anh trai của T lựa chọn đăng kí xét tuyến vào ngành học khác với mong đợi của bố nên hai người xảy ra tranh cãi khiến không khí gia đình căng thẳng.

Bài giải chi tiết:

Nếu em là N trong tình huống 1, em sẽ cố gắng để bản thân ở giữa bố mẹ và chị gái để có thể trao đổi với cả hai bên. Em sẽ lắng nghe quan điểm của bố mẹ và chị gái để có thể chia sẻ lại mong muốn của chị cho bố mẹ cũng như chia sẻ với chị những lo lắng của bố mẹ. Em sẽ thảo luận với chị gái về sự quan tâm của bố mẹ đối với sức khỏe và an toàn của cô ấy, cùng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tôn trọng lời nhắc nhở của bố mẹ. Đồng thời, em cũng sẽ nói chuyện với bố mẹ, thể hiện sự thông cảm và đưa ra những đề xuất cụ thể để giúp chị gái hiểu và thay đổi hành động của mình.

Nếu em là T trong tình huống 2, em sẽ cố gắng để bản thân ở giữa bố mẹ và anh trai để có thể trao đổi với cả hai bên. Em sẽ nói chuyện với anh trai để hiểu rõ lý do anh muốn theo đuổi ngành học mới. Sau đó, em sẽ trao đổi với bố để giải thích và nêu lên những lợi ích của quyết định của anh trai. Bằng cách này, em mong muốn tạo ra sự hiểu biết và sự thấu hiểu đôi bên, từ đó giúp gia đình có thể tìm ra giải pháp hài hòa và đồng ý với quyết định của anh trai.

Hoạt động 4: Tổ chức và sắp xếp các công việc trong gia đình một cách khoa học

1. Tổ chức và sắp xếp các công việc trong gia đình một cách khoa học

Bài giải chi tiết:

• Lập thời gian biểu: Để phân chia thời gian giữa việc học tập, các hoạt động gia đình và các hoạt động khác như thể dục, giải trí em thường lập thời gian biểu hàng ngày hoặc hàng tuần. Thời gian biểu giúp em có cái nhìn tổng quan về các công việc cần làm và phân bổ thời gian một cách hợp lý.

• Cân đối thời gian: Hoạt động học tập và các hoạt động gia đình là hai hoạt động em luôn cố gắng để cân đối. Bằng cách này, em có thể dành đủ thời gian cho việc học cũng như tham gia các hoạt động gia đình một cách hiệu quả.

• Phân công công việc: Việc phân công công việc hợp lí cho từng thành viên trong gia đình là rất quan trọng, vì vậy gia đình em luôn phân công công việc dựa trên khả năng và thời gian có thể dành ra. Việc này giúp gia đình hoạt động hiệu quả hơn và mỗi thành viên đều có trách nhiệm trong việc giúp đỡ công việc chung.

2. Thảo luận về cách tổ chức, sắp xếp các công việc trong gia đình một cách khoa học.

Bài giải chi tiết:

• Đầu tiên, em nên liệt kê ra danh sách các công việc cần phải thực hiện trong gia đình, bao gồm việc học tập, dọn dẹp nhà cửa, mua sắm, nấu ăn, hoặc các công việc đặc biệt như tổ chức sinh nhật, đi chơi cuối tuần, v.v. Việc liệt kê ra các công việc cần làm sẽ giúp em quản lí thời gian và thực hiện công việc hợp lí hơn.

• Sau khi liệt kê, dựa theo mức độ quan trọng và ưu tiên em nên sẽ sắp xếp công việc. Các công việc cần phải hoàn thành nhanh nhất hoặc có thời hạn sẽ được xếp ưu tiên cao hơn

• Em nên chia nhỏ công việc thành các bước để thực hiện một công việc một cách hiệu quả. Ví dụ, nếu làm món ăn, em có thể ghi lại các bước từ chuẩn bị nguyên liệu đến chế biến và trình bày món.

• Để đạt được kết quả tốt nhất thay vì cố gắng hoàn thành nhiều việc cùng một lúc, em nên tập trung vào từng công việc. Sau khi hoàn thành một công việc, em có thể tiếp tục đến công việc tiếp theo trong danh sách.

3. Thực hiện tổ chức và sắp xếp các công việc trong gia đình một cách khoa học và chia sẻ kết quả.

Bài giải chi tiết:

- Khi thực hiện em cần có sự chủ động, tự giác

- Hoàn thành công việc theo mức độ và thời gian đề ra;

- Tiếp thu, chia sẻ cảm nhận của các thành viên khác về mức độ hoàn thành công việc của em

- Tìm cách khắc phục những khó khăn mà em gặp phải

Hoạt động 5: Đề xuất một số biện pháp phát triển kinh tế gia đình

1. Chia sẻ về những biện pháp phát triển kinh tế phù hợp với gia đình em và giải thích lí do.

Bài giải chi tiết:

2. Trao đổi với người thân về một số biện pháp phát triển kinh tế gia đình của em.

Bài giải chi tiết:

• Có thể kết hợp sữa việc trồng trọt để gia đình sử dụng và đem bán như việc: trồng rau, trồng hoa quả,…

• Có thể kết hợp sữa việc chăn nói để phục vụ như cầu gia đình sử dụng và đem bán như việc: Nuôi gia súc nhỏ như gà, vịt,…

• Kinh doanh sản phẩm thủ công như handmade, nghệ thuật để có thêm thu nhập.

• Để nâng cao hiệu quả sản xuất có thể tham gia các hoạt động nông nghiệp công nghệ cao

Nhiệm vụ 6: Xây dựng ngân sách cá nhân hợp lí

1. Thảo luận về cách xây dựng ngân sách cá nhân.

Bài giải chi tiết:

Lập danh sách các khoản thu và chi hằng tháng:

Thống kê các khoản thu nhập như tiền lương, thưởng, các nguồn khác trong một tháng

Ghi lại các khoản chi tiêu trong ngày, trong tuần và trong tháng như: chi tiêu cho ăn uống, đi lại, học phí, tiền nhà, và các khoản chi khác.

Phân bổ ngân sách cho các mục chi thường xuyên, phát sinh và tiết kiệm:

Phân chia phần trăm thu nhập để lên kế hoạch phân bổ cho các khoản chi thường xuyên như ăn uống, đi lại.

Cần để riêng một khoản cho các chi phí phát sinh như: quà tặng, ...

Đặt mục tiêu tiết kiệm một phần thu nhập để đầu tư hoặc dành cho các mục đích dài hạn.

Điều chỉnh và theo dõi ngân sách thường xuyên:

Cần chi tiêu phù hợp với ngân sách.

Tối ưu hóa quản lý tài chính cá nhân bằng cách theo dõi và kiểm tra lại ngân sách định kì để đảm bảo tuân thủ với kế hoạch

2. Thực hành lập ngân sách cá nhân trong tình huống sau

Tình huống:

D hiện có 250 000 đồng tiết kiệm. Mỗi tuần, D được bố mẹ cho 50 000 đồng mua đồ thiết yếu và nhận được 40 000 đến 60 000 đồng từ việc đan len. Hãy giúp D lập ngân sách cá nhân hợp lí, trong đó có tính đến các khoản thu, chi, tiết kiệm, cho, tặng.

Bài giải chi tiết:

Ngân sách cá nhân của D

Tổng thu nhập hàng tuần: 150,000 đồng

Tổng chi tiêu hàng tuần: 100,000 đồng

Tính toán:

• Số tiền còn lại sau khi trừ chi tiêu hàng tuần: 150,000 (thu nhập) - 100,000 (chi tiêu) = 50,000 đồng

Phương án quản lý ngân sách:

• Tiết kiệm hàng tuần: 30,000 đồng

• Dành 20,000 đồng cho các chi phát sinh (cho, tặng, hoặc các chi tiêu đột xuất)

3. Chia sẻ về cách em lập ngân sách cá nhân phù hợp với bản thân và cho biết ý nghĩa của việc làm đó.

Bài giải chi tiết:

Sinh hoạt dưới cờ

- Phát triển kinh tế gia đình phù hợp với điều kiện của địa phương bằng cách tham gia buổi nói chuyện về;

- Để xây dựng hạnh phúc gia đình mỗi cá nhân tham gia toạ đàm về vai trò của mỗi cá nhân trong việc góp phần xây dựng hạnh phúc gia đình;

- Tham gia buổi nói chuyện về sự cân bằng thời gian cho gia đình và công việc để xây dựng gia đình hạnh phúc.

Sinh hoạt lớp

- Em chia sẻ các câu chuyện về khoảng thời gian vui vẻ, hạnh phúc của em và các thành viên trong gia đình

- Thảo luận về những khó khăn khi tham gia giải quyết bất đồng trong gia đình;

- Trình bày kết quả và ý nghĩa của việc sắp xếp khoa học các công việc của bản thân.

Đánh giá kết quả nghiên cứu

1. Lựa chọn mức độ phù hợp cho mỗi nội dung đánh giá sau

Bài giải chi tiết:

2. Đề xuất những nội dung em cần tiếp tục rèn luyện.

Bài giải chi tiết:

• Ghi lại thu nhập và chi tiêu bằng cách tạo bảng tính hoặc sử dụng ứng dụng

• Xác định mức thu nhập của bản thân để đặt ra mục tiêu tiết kiệm phù hợp

• Duy trì ngân sách hợp lí bằng các theo dõi và điều chỉnh lại chi tiêu hàng tháng

• Lập kế hoạch cho các khoản chi cho và tặng để tránh ảnh hưởng đến chi tiêu cơ bản.