Giải chi tiết Khoa học máy tính 12 KNTT bài 2 Trí tuệ nhân tạo trong khoa học và đời sống

KHỞI ĐỘNG

Trong các cuộc tranh luận về Al thường có hai quan điểm sau:

- Trong tương lai, AI sẽ có thể thông minh hơn nhiều và thay thế hoàn toàn con người.

- AI có thể làm được nhiều việc nhưng không thể thay thế con người.

Em ủng hộ quan điểm nào trong hai quan điểm trên? Vì sao?

Bài làm chi tiết:

Theo quan điểm của một học sinh, em ủng hộ quan điểm rằng AI có thể làm được nhiều việc nhưng không thể thay thế hoàn toàn con người. 

+ Mặc dù AI có khả năng xử lý thông tin nhanh chóng và thực hiện các tác vụ phức tạp, nhưng nó vẫn thiếu những yếu tố nhân văn và sáng tạo mà chỉ con người có. 

+ AI chỉ thực hiện các công việc mà con người yêu cầu, chứ chưa thể tự vận hành được tất cả mọi việc. Ví dụ: để tính phép tính 12+13, thì con người cần phải gõ từng kí tự “12+13”, xong sau đó AI mới đưa được ra kết quả. 

+ Con người có khả năng cảm nhận, đánh giá, và hiểu biết sâu sắc về tình cảm, văn hóa, và môi trường xung quanh. Chúng ta còn có khả năng sáng tạo, tư duy linh hoạt và giải quyết các vấn đề phức tạp mà AI hiện tại chưa thể thực hiện được. Do đó, con người vẫn đóng vai trò quan trọng và không thể bị thay thế hoàn toàn bởi AI.

1. TRÍ TUỆ NHÂN TẠO VÀ SỰ PHÁT TRIỂN CỦA MỘT SỐ LĨNH VỰC

Hoạt động 1:

Ngày nay, nhiều lĩnh vực đang có thay đổi lớn lao nhờ ứng dụng AI. Hãy chỉ ra một vài lĩnh vực mà em tìm hiểu được qua các phương tiện thông tin đại chúng và Internet.

Bài làm chi tiết:

Các lĩnh vực:

- Giáo dục.

- Y tế.

- Giao tiếp và dịch thuật.

- Tài chính, ngân hàng.

Câu hỏi

Hãy chỉ ra vài lĩnh vực có sự phát triển đột phá nhờ những thành tựu của AI.

Bài làm chi tiết:

Các lĩnh vực có sự phát triển đột phá nhờ những thành tựu của AI:

- Y học và chăm sóc sức khỏe.

- Hệ chuyên gia.

- Tài chính, ngân hàng.

- Giao thông vận tải.

- Giáo dục.

- Sản xuất.

2. TRÍ TUỆ NHÂN TẠO VÀ MỘT VÀI CẢNH BÁO

Hoạt động 2: Những hình dung của em về tương lai của AI

Trên cơ sở những thông tin về sự phát triển của AI ngày nay, hãy cho biết những suy nghĩ của em về tương lai của AI.

Bài làm chi tiết:

Trên cơ sở những thông tin về sự phát triển của AI ngày nay, em tin rằng tương lai của AI sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ. Công nghệ AI sẽ ngày càng thông minh và có khả năng thực hiện nhiều tác vụ phức tạp hơn. Tuy nhiên AI sẽ không thể thay thế được con người. AI sẽ làm việc dưới sự chỉ đạo, hướng dẫn của con người. Con người sẽ tận dụng sức mạnh của AI để thúc đẩy sự tiến bộ và tạo ra những giải pháp sáng tạo, đồng thời giữ vai trò chỉ đạo, đánh giá và đảm bảo rằng AI được sử dụng một cách đúng đắn và có lợi cho con người và xã hội.

Câu hỏi 1: Trên cơ sở các phân tích về khả năng xử lí ngôn ngữ của ChatGPT ở trên, hãy chỉ ra một vài ví dụ ứng dụng AI cũng có khả năng đọc hiểu, trả lời câu hỏi của người dùng.

Bài làm chi tiết:

Dưới đây là một số ví dụ về ứng dụng Al có khả năng đọc hiểu và trả lời câu hỏi của người dùng:

- Công cụ tìm kiếm thông minh: Google Search và các công cụ tìm kiếm khác sử dụng Al để đọc hiểu câu hỏi và cung cấp kết quả tìm kiếm phù hợp. Chúng có khả năng hiểu ngữ cảnh và trả về thông tin chi tiết liên quan đến câu hỏi.

Ví dụ: Chúng ta mở Google Search Voice bằng điện thoại và đọc một từ tiếng anh , sau vài giây màn hình điện thoại sẽ hiển thị từ đó nếu chúng ta phát âm đúng. Còn nếu phát âm chưa đúng thì nó sẽ đưa ra các từ gợi ý. 

- Hệ thống trợ lí ảo: Như Siri của Apple, Google Assistant và Amazon Alexa, chúng có khả năng đọc hiểu câu hỏi của người dùng và cung cấp câu trả lời hoặc thực hiện các tác vụ yêu cầu.

Ví dụ: Khi mở ứng dụng Siri và đọc “Thời tiết ngày mai” thì vài giây sau, ứng dụng sẽ cho ta biết dự đoán về thời tiết ngày mai là nắng hay mưa, nhiệt độ, độ ẩm…

- Hệ thống hỏi đáp tự động: Chatbot và hệ thống hỏi đáp tự động sử dụng AI để đọc và hiểu câu hỏi của người dùng, sau đó trả lời một cách tự động và logic. Ví dụ như hệ thống hỗ trợ khách hàng tự động trên các trang web, người dùng chỉ cần nhấn chuột vào sản phẩm thì sẽ có 1 hộp thoại xuất hiện để hỗ trợ tư vấn người dùng.

- Hệ thống quản lý tri thức: Các hệ thống như IBM Watson và Microsoft Azure Cognitive Services có khả năng đọc hiểu văn bản chuyên môn, tài liệu khoa học và báo cáo, và trả lời câu hỏi liên quan trong lĩnh vực đó.

- Ứng dụng diễn giải văn bản: Các ứng dụng như SummarizeBot sử dụng AI để đọc và hiểu văn bản, sau đó tóm tắt nội dung và trả lời các câu hỏi liên quan đến văn bản đó.

Câu hỏi 2: Hãy nêu một số nguy cơ có thể xảy ra liên quan đến việc phát triển AI.

Bài làm chi tiết:

Bên cạnh những lợi ích to lớn, sự phát triển của AI còn kéo theo những nguy cơ cần được cảnh báo, chẳng hạn:

- Ảnh hưởng quyền riêng tư.

- Áp lực thất nghiệp.

- Rủi ro về an ninh, an toàn.

- Khả năng thiếu minh bạch.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Chat GPT là hệ thống AI sử dụng ngôn ngữ để tương tác với con người. Hãy nêu một vài ứng dụng AI sử dụng hình ảnh để tương tác.

Bài làm chi tiết:

Dưới đây là một số ví dụ về ứng dụng AI sử dụng hình ảnh để tương tác:

- Hệ thống phân loại hình ảnh: ví dụ như ứng dụng nhận diện loại hoa, nhận diện thương hiệu sản phẩm, hay phân loại chủ đề trong hình ảnh.

- Hệ thống nhận diện khuôn mặt: chúng được sử dụng để mở khóa điện thoại, xác minh danh tính, giám sát an ninh và thực hiện các tác vụ khác dựa trên việc nhận diện hình ảnh khuôn mặt.

- Hệ thống gợi ý sản phẩm dựa trên hình ảnh: ví dụ như ứng dụng tìm kiếm thời trang, tìm kiếm món ăn, hoặc tìm kiếm nội thất dựa trên hình ảnh.

- Hệ thống nhận dạng biểu cảm khuôn mặt: chúng có thể được sử dụng trong các ứng dụng như phân tích tương tác người-máy, nghiên cứu tâm lý, hoặc phản hồi tự động dựa trên biểu cảm khuôn mặt.

Câu 2: Vì sao cần ngăn cấm việc giao toàn quyền quyết định cho AI điều khiển vũ khí sát thương.

Bài làm chi tiết:

Cần ngăn cấm việc giao toàn quyền quyết định cho AI điều khiển vũ khí sát thương vì:

- Rủi ro mất kiểm soát: AI có thể tự hành động mà không cần sự kiểm soát của con người , gây hậu quả không kiểm soát được.

- AI thiếu tính nhân văn và trách nhiệm nên AI có thể đưa ra quyết định một cách không phù hợp và không đáng tin cậy, gây hậu quả không mong muốn.

- Mối đe dọa cho sự an toàn và bảo mật: nếu AI bị xâm nhập hoặc lợi dụng, nó có thể được sử dụng để thực hiện các hành động độc hại hoặc tấn công con người mà không có sự kiểm soát từ con người.

- Sự mất cân nhắc và phán đoán.

VẬN DỤNG

Hãy tìm hiểu cách thức hoạt động của ứng dụng tìm đường trên Google Maps để nhận biết các biểu hiện “thông minh” của ứng dụng này.

Bài làm chi tiết:

- Ứng dụng Google Maps sử dụng một số công nghệ và thuật toán để tạo ra các tính năng “thông minh” như tìm tìm đường đi hiệu quả và cung cấp thông tin chi tiết về điểm đến.

- Cách thức hoạt động: sử dụng các các công nghệ như định vị toàn cầu, thuật toán định tuyến, dữ liệu giao thông thời gian thực và tích hợp dịch vụ để tạo ra các tính năng “thông minh”: xác định vị trí; tìm đường và định tuyến; dự đoán thông minh; tích hợp dịch vụ; cập nhật thời gian thực.