Soạn siêu ngắn lịch sử 8 KNTT bài 16 Việt Nam dưới thời Nguyễn (nửa đầu thế kỉ XIX)
Baivan.net sẽ đưa ra lời giải nhanh, ngắn gọn chuẩn xác môn lịch sử 8 bộ sách kết nối tri thức với cuộc sống bài 16 Việt Nam dưới thời Nguyễn (nửa đầu thế kỉ XIX). Học sinh kéo xuống để tham khảo. Hi vọng đây sẽ là tài liệu hữu ích giúp các em đạt hiệu quả cao trong học tập
MỞ ĐẦU
Câu hỏi: Khu Đại nội Huế thuộc cụm quần thể Di tích Cố đô Huế, nơi lưu giữ nhiều dấu ấn đặc sắc của một vương triều phong kiến trong lịch sử Việt Nam, được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa thế giới (1993). Vương triều nào được đề cập ở trên? Hãy chia sẻ những điều em biết về vương triều đó.
Đáp án:
Vương triều được đề cập: triều Nguyễn.
Nhà Nguyễn là triều đại quân chủ cuối cùng trong lịch sử Việt Nam, tồn tại trong 143 năm; khi Nguyễn Ánh lên ngôi hoàng đế năm 1802 và kết thúc khi Bảo Đại thoái vị vào năm 1945
I. NHÀ NGUYỄN THÀNH LẬP VÀ CỦNG CỐ QUYỀN THỐNG TRỊ
Câu hỏi: Hãy cho biết Vương triều Nguyễn được thành lập như thế nào?
Đáp án:
Vua Quang Trung qua đời => Mâu thuẫn nội bộ ngày càng sâu sắc, uy tín giảm sút, lực lượng suy yếu.
Năm 1802, Nguyễn Ánh đánh bại triều Tây Sơn, lập ra triều Nguyễn, lấy niên hiệu là Gia Long, đặt kinh đô ở Phú Xuân (Huế).
Câu hỏi: Khai thác lược đồ hình 16.3 (SGK, tr.70), em có nhận xét gì về đơn vị hành chính thời Nguyễn?
Đáp án:
Tiếp tục duy trì chế độ quân chủ chuyên chế Trung ương tập quyền, tổ chức bộ máy nhà nước quy củ và hoàn chỉnh.
Đơn vị hành chính chặt chẽ hơn.
Câu hỏi: Trình bày nét chính về tình hình chính trị thời Nguyễn.
Đáp án:
Lĩnh vực | Tình hình nổi bật |
Pháp luật | Ban hành bộ Hoàng Việt luật lệ => đặt cơ sở pháp lí cho nhà nước quân chủ. |
Tổ chức bộ máy hành chính | - Bộ máy quản lí nhà nước được hoàn thiện. - Cả nước chia thành 30 tỉnh và 1 phủ. |
Ngoại giao | - Ngoại giao mềm dẻo với nhà Thanh - Khước từ quan hệ và giao thương với các nước Á – Âu. - Thi hành chính sách cấm đạo gay gắt => Gây nhiều hệ lụy về sau. |
II. TÌNH HÌNH KINH TẾ, XÃ HỘI VIỆT NAM NỬA ĐẦU THẾ KỈ XIX
Câu hỏi: Hãy nêu những nét chính về tình hình kinh tế thời Nguyễn.
Đáp án:
Nông nghiệp:
- Quan tâm đếm tổ chức khai hoang, di dân lập ấp, lập đồn điền ở nhiều tỉnh…
=> Diện tích đất canh tác đã tăng lên nhiều so với thời kì trước.
Thủ công nghiệp: Các đô thị ngày càng suy thoái, không còn vẻ sầm uất.
Câu hỏi: Hãy nêu nét nổi bật về tình hình xã hội thời Nguyễn nửa đầu thế kỉ XIX. Số lượng cuộc khởi nghĩa nổ ra gợi cho em suy nghĩ gì?
Đáp án:
Cuộc sống cơ cực của người dân và các mâu thuẫn xã hội khác => Bùng nổ nhiều cuộc nổi dậy chống nhà Nguyễn.
III. SỰ PHÁT TRIỂN CỦA VĂN HÓA VIỆT NAM NỬA ĐẦU THẾ KỈ XIX
Câu hỏi: Nêu những nét chính về tình hình văn hóa thời Nguyễn. Em có ấn tượng nhất tới thành tựu nào? Vì sao?
Đáp án:
- Văn học:
+ Văn học chữ Nôm phát triển với nhiều tác phẩm nổi tiếng.
+ Văn học dân gian: tục ngữ, ca dao, dân ca,...
=> Nội dung cơ bản: phản ánh cuộc sống lao động và khát vọng của nhân dân, phê pháp thói hư, tật xấu của xã hội phong kiến.
- Nghệ thuật:
+ Nhã nhạc phát triển đến đỉnh cao
+ Văn nghệ dân gian xuất hiện hàng loạt làn điệu dân ca.
+ Hội họa với nhiều dòng tranh dân gian ra đời.
+ Nhiều công trình kiến trúc, điêu khắc nổi tiếng còn tồn tại đến ngày nay.
- Tôn giáo: Phật giáo tiếp tục phát triển, Công giáo được truyền bá tích cực => nhà thờ mọc lên ở khắp nơi.
- Khoa học:
+ Ghi nhận những bước đột phá trong biên soạn các công trình sử học.
+ Y dược học: nổi tiếng với bộ "Hải Thượng y tông tâm lĩnh" (Lê Hữu Trác).
IV. QUÁ TRÌNH THỰC THI CHỦ QUYỀN ĐỐI VỚI QUẦN ĐẢO HOÀNG SA VÀ QUẦN ĐẢO TRƯỜNG SA CỦA NHÀ NGUYỄN.
Câu hỏi 1: Khai thác tự liệu 2, 3, hãy nêu những đóng góp của vua Gia Long và vua Minh Mạng trong công cuộc thực thi chủ quyển ở quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa.
Đáp án:
Năm 1816, Hoàng đế Gia Long long trọng treo cờ của xứ Đàng Trong tại quần đảo Hoàng Sa.
Dưới thời vua Minh Mạng: hằng năm cho binh thuyền ra đảo đo đạc.
Năm 1838, Triều Nguyễn cho vẽ bản đồ Đại Nam nhất thống toàn đồ.
Câu hỏi 2: Hãy mô tả quá trình thực thi chủ quyền đối với quân đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa của nhà Nguyễn.
Đáp án:
Thời Gia Long: Triều đình lập 2 đội Hoàng Sa và Bắc Hải.
Thời Minh Mạng: Việc đo đạc kết hợp với vẽ bản đồ được quan tâm thực hiện, nhà vua cho dựng miếu thờ và trồng cây xanh ở quần đảo Hoàng Sa,...
LUYỆN TẬP
Câu hỏi: Lập và hoàn thành bảng hệ thống (theo gợi ý dưới đây) về một số thành tựu tiêu biểu dưới thời Nguyễn.
Lĩnh vực | Thành tựu tiêu biểu |
Đáp án:
Lĩnh vực | Thành tựu tiêu biểu |
Văn học |
|
Nghệ thuật |
|
Tôn giáo |
|
Khoa học |
|
Câu hỏi: Có quan điểm cho rằng: Nhà Nguyễn đã để lại di sản văn hoá đồ sộ. Em đồng ý với quan điểm đó không? Vì sao?
Đáp án:
Em đồng ý với quan điểm trên vì vào thời Nguyễn, đất nước đã có được rất nhiều thành tựu lớn trong các lĩnh vực văn học, nghệ thuật, khoa học và nhiêu di sản còn tồn tại đến tận ngày nay.
Câu hỏi: Nêu cảm nghĩ của em về quá trình thực thi chủ quyền của nhà Nguyễn đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa.
Đáp án:
Sự quan tâm của các triều đại phong kiến Việt Nam đối với an ninh biển đảo.
Thể hiện chủ quyền của Việt Nam tại Hoàng Sa và Trường Sa đã sớm được ghi nhận.
VẬN DỤNG
Câu hỏi: Lựa chọn một thành tựu tiêu biểu dưới thời Nguyễn, sưu tầm thêm tư liệu và xây dựng bài giới thiệu ngắn gọn về thành tựu đó theo ý tưởng của em.
Đáp án:
(*) Tham khảo: Thành tự về kiến trúc
Kinh thành Huế - quần thể kiến trúc đặc sắc được xây dựng dưới thời nhà Nguyễn.
Kinh Thành Huế là tòa thành ở Cố đô Huế, nơi đóng đô của vương triều nhà Nguyễn trong suốt 140 năm từ 1805 đến 1945, được vua Gia Long xây dựng theo kiến trúc của phương Tây kết hợp một cách tài tình với kiến trúc thành quách phương Đông. Trải qua gần 200 năm khu kinh thành hiện nay còn hầu như nguyên vẹn với gần 140 công trình xây dựng lớn nhỏ. Kinh thành Huế dùng núi Ngự Bình làm tiền án và dùng hai hòn đảo nhỏ trên sông Hương là Cồn Hến và Dã Viên làm 2 yếu tố phong thuỷ rồng chầu hổ phục để bảo vệ Cố đô.
Tổng thể kiến trúc của Cố đô Huế được xây dựng trên một mặt bằng diện tích hơn 500ha và được giới hạn bởi 3 vòng thành theo thứ tự ngoài lớn, trong nhỏ: Kinh Thành, Hoàng Thành và Tử Cấm Thành.