[toc:ul]
Tên thuộc địa | Thời gian | Hoạt động giải phóng dân tộc tiêu biểu |
In-đô-nê-xi-a | 1873 - 1903 | Chiến tranh giành độc lập dân tộc của nhân dân Hồi quốc A-chê. |
1890 - 1907 | Khởi nghĩa nông dân đảo Gia-va do Sa-min lãnh đạo. | |
Phi-lip-pin | 1892 - 1896 | Cuộc đấu tranh theo đường lối ôn hòa của Liên minh Phi-lip-pin do Hô-xê-ri-dan thành lập. |
1896 - 1897 | Khởi nghĩa Bô-ni-pha-xi-ô theo xu hướng bạo động. | |
Việt Nam | 1885 – 1896 | Phong trào Cần vương. |
1884 - 1913 | Khởi nghĩa Yên Thế. | |
Cam-pu-chia | 1863 - 1866 | Khởi nghĩa của A-cha Xoa chống lại triều đình thân Pháp và thực dân Pháp. |
1861 - 1892 | Cuộc khởi nghĩa của Hoàng thân Si-vô-tha chống thực dân Pháp và triều đình thân Pháp. | |
1885 - 1886 | Khởi nghĩa nông dân chống Pháp dưới danh nghĩa Hoàng thân Si-vô-tha. |
- Có sự tham gia của các tầng lớp tri thức, tiểu tư sản, tư sản dân tộc, công nhân:
+ Hội Thanh niên Phật tử (Mi-an-ma, 1906).
+ Hiệp hội công nhân đường sắt (In-đô-nê-xi-a, 1905).
+ Liên minh xã hội dân chủ In-đô-nê-xi-a (1914).
- Chịu ảnh hưởng của trào lưu dân chủ tư sản phương Tây:
+ Nỗ lực truyền bá tư tưởng dân chủ, kêu gọi cải cách, nâng cao dân trí, dân quyền.
+ Tập hợp quần chúng hướng tới mục tiêu đấu tranh giành độc lập dân tộc từ thấp đến cao: đòi chính quyền thực dân thực thi quyền tự do, dân chủ, cải thiện đời sống, phát triển kinh tế, đấu tranh chính trị đòi độc lập.
- Diễn ra theo những hình thức khác nhau:
+ Lào, Cam-pu-chia: khởi nghĩa do hoàng thân, nhà sư, nhân dân yêu nước lãnh đạo.
Khởi nghĩa Pha-ca-đuốc (1901 – 1903).
Khởi nghĩa Ong Kẹo (1901 – 1907).
+ Việt Nam: các sĩ phu yêu nước tiến bộ tiếp thu tư tưởng tư sản phương Tây (Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh,…) khởi xướng.
+ Mi-an-ma: đấu tranh bảo vệ tôn giáo của dân tộc (Phật giáo), ra đời các tổ chức Phật giáo, đấu tranh chính trị.
+ In-đô-nê-xi-a: giai cấp tư sản dân tộc lớn mạnh, tập hợp thành tổ chức chính trị riêng của mình, lãnh đạo các cuộc đấu tranh.