[toc:ul]
- Qua câu số 6, tác giả muốn nói về hiện tượng thời gian thay đổi theo mùa đông và mùa hè. Vào mùa hè, ngày dài đêm ngắn, vào mùa đông, ngày ngắn đêm dài
1. Một số yếu tố của các câu tục ngữ
- Những câu tục ngữ thường ngắn gọn, có nhịp điệu, có hình ảnh, có vần.
- Số chữ, số dòng, số vế của câu tục ngữ số 2, 4, 6:
Câu | Số chữ | Số dòng | Số vế |
1 | 8 | 1 | 2 |
2 | 8 | 1 | 2 |
4 | 13 | 1 | 3 |
6 | 14 | 2 | 2 |
- Cặp vần từ câu tục ngữ số 2 đến số 6:
Câu | Cặp vần | Loại vần |
1 | trưa – mưa | vần cách |
2 | hạn – tán | vần cách |
3 | may – bay | vần cách |
4 | đài – hai | vần cách |
5 | mưa – vừa | vần cách |
6 | Năm – nằm sáng – tháng Mười – cười | vần cách |
=>Tác dụng của vần trong các câu tục ngữ nêu trên là tạo nên sự hài hòa về âm thanh cho các câu tục ngữ.
- Về hình thức, câu tục ngữ số 5 là một câu lục bát.
2. Nội dung, chủ đề của các câu tục ngữ
- Nhận xét về nội dung chung của các câu tục ngữ trong VB: Thể hiện những kinh nghiệm của dân gian về thời tiết.
BẢNG PHẢN HỒI KẾT QUẢ THẢO LUẬN CỦA HS
Câu | Nội dung từng câu |
Trời nắng chóng trưa, trời mưa chóng tối | - Trời nắng mây quang đãng, bầu trời xanh, có ánh mặt trời chiếu sáng cho cảm giác giống như buổi trưa. - Trời mưa bầu trời xám xịt, u ám, cảm giác trời nhanh về chiếu chóng tối. |
Trăng quầng thì hạn, trăng tán thì mưa | Nhìn vào trăng để dự báo thời tiết: - Trăng chỉ có một vầng thì trời nắng - Trăng có một vầng sáng mờ tỏa ra như cái tán thì mưa. |
Gió heo may, chuồn chuồn bay thì bão | - Dựa vào chuồn chuồn để đoán hiện tượng bão. - Khi gió heo may kết hợp với hiện tượng chuồn chuồn bay hàng đàn ra khỏi tổ thì chắc chắn sẽ có bão. |
Tháng giêng rét Đài, tháng Hai rét lộc, tháng Ba rét nàng Bân | Dựa vào tháng để dự đoán thời tiết ở miền Bắc Việt Nam: - Rét đài là rét khá đậm vào tháng giêng âm lịch làm hoa rụng cành còn trơ đài. - Rét lộc là rét vào tháng Hai âm lịch, thời tiết ẩm ướt thuận lợi cho sự hồi sinh của cây cỏ sau mùa đông giá buốt - Rét nàng Bân là đợt rét cuối cùng xảy ra vào đầu tháng Ba âm lịch, kéo dài kèm theo mưa nhỏ. |
Chuồn chuồn bay thấp thì mưa / Bay cao thì nắng, bay vừa thì râm | Dựa vào chuồn chuồn để dự báo thời tiết: - Áp suất không khí lúc đó thấp, gió đè lên con chuồn chuồn làm cho nó bay thấp xuống thì trời mưa. - Ngược lại, áp suất không khí lúc đó cao giúp cho chuồn chuồn bay cao lên thì trời nắng. |
Đêm tháng Năm chưa nằm đã sáng / Ngày tháng Mười chưa cười đã tối | Dựa vào tháng để nói về hiện tượng ngày và đêm: - Tháng Năm vào mùa hè trời nắng ngày dài hơn đêm - Tháng Mười vào mùa đông trời mưa nhiều nên đêm dài hơn ngay. |
1. Nội dung
- Văn bản tổng hợp những câu tục ngữ dân gian dựa vào nhìn các hiện tượng thiên nhiên để dự đoán thời tiết.
2. Nghệ thuật
- Lối nói ngắn gọn, có vần, có nhịp
- Hình thức và nội dung đối xứng nhau.