Giải chi tiết Đạo đức 5 KNTT bài 3: Vượt qua khó khăn

KHỞI ĐỘNG

Hãy chia sẻ về khó khăn trong học tập, cuộc sống của em và cách em vượt qua những khó khăn đó. 

Bài làm chi tiết:

Chia sẻ về khó khăn trong học tập, cuộc sống của em và cách em vượt qua những khó khăn đó: 

+ Trường học cách nhà em khá xa. Nên mỗi ngày em phải dậy từ sáng sớm để đi học. + Ngoài ra, do trên lớp nhiều bài tập nên em thường xuyên phải thức khuya để làm bài, dẫn đến việc thiếu ngủ. 

1. NHẬN BIẾT NHỮNG KHÓ KHĂN CẦN PHẢI VƯỢT QUA TRONG HỌC TẬP VÀ TRONG CUỘC SỐNG

Quan sát tranh và thực hiện yêu cầu: 

- Em hãy chỉ ra khó khăn của các bạn trong những bức tranh trên. 

- Kể thêm những khó khăn khác trong học tập và cuộc sống mà em biết. 

Bài làm chi tiết:

- Khó khăn của các bạn trong tranh: 

1. Bạn nam lo lắng không nhớ công thức toán mà cô đã dạy

2. Bạn nữ bị bối rối, lúng túng và quên hết những điều định nói mỗi lần lên phát biểu

3. Bạn nữ rất buồn vì bị các bạn nói xấu, nói những lời lẽ không đúng

4. Bạn nữ bị sốt gần ngày thi và đang lo lắng cho kì thi của mình.

5. Bạn nam tự nấu cơm vì bố mẹ đi làm xa, ông bà đang ốm. 

- Một số khó khăn khác: 

+ vì chưa mua được xe đạp nên mỗi ngày em phải đi bộ đến trường.

+ Nhà xa trường nên em phải dậy sớm đi học

+ Em vừa thích chơi với em bé và cũng thích chơi đá bóng, mà thời gian thì không có nhiều nên em không biết phải chọn cái nào. 

+ Có quá nhiều việc nhà phải làm nên em không có thời gian làm bài trên lớp

+ Em bị các bạn hiểu nhầm là người lấy trộm tiền quỹ lớp. 

2. TÌM HIỂU BIỂU HIỆN VÀ Ý NGHĨA CỦA VIỆC BIẾT VƯỢT QUA KHÓ KHĂN TRONG HỌC TẬP VÀ CUỘC SỐNG. 

Đọc câu chuyện “Chăm ngoan, học giỏi” và trả lời câu hỏi: 

- Bạn Huế đã vượt qua khó khăn như thế nào? Việc biết vượt qua khó khăn đó đã đem lại điều gì cho bạn?

- Nêu cảm nghĩ của em về tấm gương vượt khó của bạn Huế

- Theo em, vì sao chúng ta cần biết vượt qua khó khăn trong học tập và cuộc sống? 

Bài làm chi tiết:

- Bạn Huế đã vượt qua khó khăn bằng cách: đã nỗ lực học thật giỏi để thoát cảnh nghèo đói. Ngoài ra do nhà xa nên Huế đã đã thức dậy sớm để đi bộ đến trường. Huế luôn cố gắng chăm học, tự rèn luyện trong lớp, tham gia các hoạt động ngoại khóa ở trường. Về nhà bạn còn giúp ông bà làm nhiều việc nhà. Việc biết vượt qua khó khăn đã giúp Huế luôn đạt danh hiệu học sinh giỏi trong 4 năm. 

- Cảm nghĩ của em về tấm gương vượt khó của bạn Huế: Huế là một tấm gương vượt khó đáng để chúng ta noi theo. Em rất khâm phục và ngưỡng mộ bạn Huế.

- Chúng ta cần biết vượt qua khó khăn trong học tập và cuộc sống vì: 

+ Cuộc sống không phải lúc nào cũng suôn sẻ, mà sẽ có những khó khăn. Chỉ khi biết vượt qua những khó khăn đó, chúng ta mới mạnh mẽ, trưởng thành và biết cách sống tự lập. 

+ Bên cạnh đó, khi vượt qua khó khăn, chúng ta sẽ khám phá ra nhiều khả năng của bản thân, hoàn thiện bản thân để trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình. 

+ Mỗi lần vượt qua được khó khăn, là thêm một lần chúng ta tích lũy được kinh nghiệm sống.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em đồng tình hay không đồng tình với ý kiến nào dưới đây? Vì sao? 

a. Trẻ em không thể tự vượt qua khó khăn

b. Khi tự mình không giải quyết được khó khăn thì cần tìm kiếm sự hỗ trợ từ người đáng tin cậy. 

c. Chỉ người nghèo mới cần vượt khó 

d. Tinh thần vượt khó là do bẩm sinh chứ không thể luyện tập mà có được

e. Vượt khó sẽ giúp ta thành công và có nhiều niềm vui trong cuộc sống

g. Vượt khó sẽ khiến bản thân luôn mệt mỏi, dễ chán nản

Bài làm chi tiết:

- Em không đồng tình với: 

a. Trẻ em không thể tự vượt qua khó khăn. 

Vì trẻ em có thể tự vượt qua khó khăn bằng chính bản thân mình hoặc một sự hướng dẫn và sự khuyến khích thích hợp có thể giúp trẻ em phát triển khả năng giải quyết vấn đề và tự tin đối mặt với khó khăn. Tùy thuộc vào cách họ được hỗ trợ, động viên và rèn luyện mà sẽ biết cách vượt qua những khó khăn gặp phải. 

c. Chỉ người nghèo mới cần vượt khó. 

Vì khó khăn có thể xuất hiện trong cuộc sống của bất kỳ ai, không chỉ đối với người nghèo. Tất cả mọi người đều có thể đối mặt với những thử thách và cần biết vượt qua khó khăn để đạt được thành công.

d. Tinh thần vượt khó là do bẩm sinh chứ không thể luyện tập mà có được. 

Vì tinh thần vượt khó không chỉ là do bẩm sinh mà còn có thể được rèn luyện và phát triển. Qua mỗi lần vuọt qua được khó khăn, chúng ta có thể rèn luyện sự kiên nhẫn, sự chịu đựng và khả năng tìm giải pháp.

g. Vượt khó sẽ khiến bản thân luôn mệt mỏi, dễ chán nản

Vì mặc dù vượt khó có thể gây mệt mỏi và chán nản tạm thời, nhưng thành tựu và trưởng thành từ việc vượt qua khó khăn có thể mang lại sự thỏa mãn và động lực cho cuộc sống.

- Em đồng tình với ý kiến: 

b. Khi tự mình không giải quyết được khó khăn thì cần tìm kiếm sự hỗ trợ từ người đáng tin cậy. 

Vì không phải chúng ta luôn tự mình giải quyết được tất cả mọi khó khăn. Đôi khi, chúng ta cần nhận biết khi nào nên xin giúp đỡ và biết nơi để tìm sự hỗ trợ. Khi gặp khó khăn mà không thể tự giải quyết, tìm kiếm sự hỗ trợ từ người đáng tin cậy như gia đình, bạn bè, giáo viên hay người thân có thể giúp chúng ta vượt qua khó khăn một cách hiệu quả. 

e. Vượt khó sẽ giúp ta thành công và có nhiều niềm vui trong cuộc sống. 

Vì khi chúng ta vượt qua khó khăn, chúng ta cảm nhận được sự thành tựu và niềm vui, đồng thời xây dựng lòng tự hào và sự tự tin trong bản thân. Vượt qua khó khăn giúp chúng ta phát triển và trưởng thành.

Câu 2:Em hãy cho biết điều gì có thể xảy ra khi gặp khó khăn nếu: 

a. Sợ hãi, nản chí, không muốn hành động. 

b. Bình tĩnh suy nghĩ tìm cách vượt qua khó khăn

c. Không tin vào khả năng của bản thân và sự ủng hộ, hỗ trợ của những người đáng tin cậy. 

d. Chờ đợi sự giúp đỡ của người khác

e. Không làm gì cả, hi vọng khó khăn sẽ biến mất

Bài làm chi tiết:

a. Nếu bạn sợ hãi và nản chí khi đối mặt với khó khăn, bạn có thể không muốn hành động và trì hoãn giải quyết vấn đề, dẫn đến tình huống trở nên tồi tệ hơn và gây ra sự thất vọng và tiếc nuối sau này.

b. Bằng cách đánh giá tình huống, tìm hiểu các giải pháp có thể và lập kế hoạch, bạn có thể tìm ra những bước tiến cụ thể để giải quyết vấn đề và vượt qua khó khăn. Khi bạn bình tĩnh và suy nghĩ một cách logic, bạn có thể tìm ra cách vượt qua khó khăn. 

c. Nếu bạn không tin vào khả năng của bản thân và không tin tưởng vào sự ủng hộ, hỗ trợ từ những người đáng tin cậy, nghĩa là bạn đang đánh mất sự tin tưởng vào cuộc sống. Bạn có thể cảm thấy mất động lực và khó khăn trong việc đối mặt với khó khăn. Việc tin tưởng vào bản thân và đón nhận sự giúp đỡ từ người khác có thể giúp bạn tạo ra sự tự tin và sự động lực để vượt qua khó khăn.

d. Việc nhờ người khác giúp đỡ khi cần thiết không phải là việc làm xấu. Nhưng nếu bạn không tự mình hành động để giải quyết vấn đề mà chỉ chờ đợi sự giúp đỡ của người khác, khó khăn có thể không được giải quyết hoặc kéo dài thời gian. 

e. Nếu bạn không làm gì cả và chỉ hy vọng rằng khó khăn sẽ tự biến mất, vấn đề có thể không được giải quyết và sẽ tiếp tục gây ảnh hưởng đến cuộc sống của bạn. bạn cứ đợi ăn sẵn đó sẽ làm bạn trở nên bị động hơn. Đối mặt và hành động để giải quyết vấn đề là cách duy nhất để thực sự vượt qua khó khăn và tiến lên phía trước.

Câu 3: Em hãy vận dụng các bước dưới đây để giúp bạn vượt qua khó khăn trong những tình huống ở hoạt động 1 phần Khám phá: 

Bài làm chi tiết:

Lấy ví dụ trường hợp trong bức ảnh 1 (Các trường hợp còn lại, các em làm tương tự): 

Bạn nam không nhớ công thức toán mà cô đã dạy:

Bước 1: Xác định khó khăn: Không nhớ công thức toán.

Bước 2: Xác định nguyên nhân: Thiếu ghi chú hoặc không tập trung trong lớp.

Bước 3: Liệt kê phương án vượt qua khó khăn và người có thể hỗ trợ:

Xem lại tài liệu, sách giáo trình từ cô giáo hoặc nguồn tham khảo khác.

Hỏi bạn bè hoặc nhóm học tập để nhờ giải thích và làm bài tập cùng nhau.

Bước 4: Lựa chọn phương án tối ưu và kiên trì thực hiện:

Xem lại tài liệu và làm các bài tập liên quan để nắm vững công thức.

Học cách áp dụng công thức vào các bài tập và ví dụ thực tế.

Câu 4: Em hãy đưa ra nhận xét đối với việc làm của các bạn dưới đây: 

a. Dù phải thức dậy sớm để đi bộ gần 3km đến trường nhưng Phống vẫn đi học đều

b. Khi thầy giáo hướng dẫn kĩ thuật phát cầu lông, dù thấy khó nhưng Ngọc vẫn mạnh dạn xung phong để thử sức

c. Sáng dậy thấy trời gió rét nên Phương lấy lí do bị mệt để không phải tham gia lao động cùng các bạn trong xóm. 

d. Sáng nay, bố dạy Hằng cạc tỉa, tạo dáng cho cây cảnh nhưng bạn đã từ chối. 

Bài làm chi tiết:

a. Phống là người có sự kiên nhẫn và quyết tâm trong việc học tập. Bạn ấy đã biết vượt qua khó khăn và có một tinh thần đáng ngưỡng mộ. Dù phải đi bộ 3km đến trường nhưng vẫn đến trường đều đặn. 

b. Ngọc đã thể hiện một tinh thần dũng cảm và quyết tâm vượt khó khi mạnh dạn thử sức trong việc học kĩ thuật phát cầu lông. Điều này cho thấy Ngọc là một người không ngại thử thách.

c. Việc Phương dùng lý do mệt để trốn khỏi việc tham gia lao động cùng các bạn trong xóm cho thấy sự thiếu trách nhiệm và không tôn trọng cam kết đã đưa ra. Đó là việc không nên làm. 

d. Hằng nên học cách tỉa, tạo dáng cho cây cảnh vì đây là công việc nên học. Nó có thể giúp Hằng giải toả áp lực sau những giờ học, giúp đỡ bố chăm sóc cây. 

Câu 5: Em hãy tư vấn cho các bạn dưới đây những việc cần làm để vượt qua khó khăn

a. Bạn viết chữ xấu, khó đọc

b. Bạn chưa học tốt môn Toán

c. Bạn thường đi học trễ vì thói quen ngủ dậy muộn

d. Bạn bị một nhóm bạn khác bắt nạt

Bài làm chi tiết:

a. Để viết chữ đẹp và dễ đọc hơn, bạn có thể làm những điều sau:

- Tham khảo các bài viết hướng dẫn viết chữ đẹp.

- Luyện tập viết chữ cái và từng đoạn một cẩn thận.

- Thực hành viết chữ đẹp hàng ngày để nâng cao kỹ năng viết của mình.

b. Để cải thiện kết quả học Toán, bạn có thể áp dụng những phương pháp sau:

- Tìm hiểu thêm tài liệu bổ sung, sách giáo trình hoặc tài liệu hướng dẫn giải bài tập.

- Chú ý lắng nghe giảng dạy của giáo viên và ghi chú cẩn thận trong lớp.

- Hỏi thầy cô hoặc bạn bè khi gặp khó khăn trong việc hiểu và giải các bài tập 

- Làm bài tập Toán thường xuyên để nắm vững cách giải các dạng bài.

c. Để không đi học trễ, bạn có thể thực hiện những điều sau:

- Đi ngủ đúng giờ và đảm bảo giấc ngủ đủ để thức dậy sảng khoái.

- Đặt báo thức sớm hơn và đảm bảo có đủ thời gian để chuẩn bị và đi học.

- Thiết lập thói quen ngủ dậy sớm bằng cách điều chỉnh thời gian ngủ dần dần cho phù hợp.

d. Để đối phó với tình huống bị bắt nạt, bạn có thể tham khảo những cách sau:

- Tìm sự ủng hộ từ bạn bè đáng tin cậy và tránh tiếp xúc với nhóm bạn gây khó khăn.

- Nói với người lớn, như giáo viên hoặc phụ huynh, về tình huống bạn đang gặp phải.

VẬN DỤNG

Câu 1: Hãy nêu những khó khăn mà em có thể gặp phải và những biện pháp để khắc phục khó khăn đó theo gợi ý sau: 

Bài làm chi tiết:

Câu 2: Em hãy tìm hiểu về 1 tấm gương học sinh vượt khó và chia sẻ với các bạn theo gợi ý: 

• Giới thiệu về bạn đó và những khó khăn mà bạn đã gặp

• Bạn đã làm gì để vượt qua khó khăn? 

• Em học được gì từ tấm gương đó? 

Bài làm chi tiết:

Trong lớp em có bạn Hà Vy là một tấm gương vượt khó đáng để cả lớp noi theo. Hà Vy có bố mất sớm, từ khi bạn mới 2 tuổi. Mẹ bạn ấy phải đi làm xa nhà để kiếm tiền trang trải cuộc sống. Hiện tại bạn ấy sống với bà ngoại. Bà ngoại tuổi cao, thường xuyên đau ốm. Do đó, hầu hết thời gian Vy phải chăm sóc bà ngoại, chăm lo việc nhà, vườn tược. Để không phải ảnh hưởng đến việc học, mỗi sáng, Hà Vy phải dậy từ sớm, chuẩn bị cơm cho bà ngoại, cho gà ăn rồi mới đi học. Chiều về thì đi nhặt ve chai đem bán lấy tiền để mua đồ dùng học tập. Đến tối, Hà Vy mới có thời gian dành cho việc học. Hoàn cảnh khó khăn là vậy nhưng bằng sự nỗ lực, cố gắng của mình mà suốt nhiều năm liền, Hà Vy luôn là học sinh giỏi của trường. Khi hỏi bạn về động lực giúp bạn vượt qua khó khăn đó, Hà Vy trả lời là muốn sau có tiền chữa bệnh cho bà, lo cho mẹ. 

- Sau khi nghe về tấm gương của Hà Vy, em thấy rất ngưỡng mộ bạn và thấy mình cần phải cố gắng nhiều hơn nữa.