Giải chi tiết Đạo đức 5 KNTT bài 4: Bảo vệ cái đúng, cái tốt

KHỞI ĐỘNG

Em hãy kể về một việc làm đúng, tốt của các bạn trong lớp, trường mà em đã chứng kiến. Theo em, chúng ta cần ứng xử như thế nào với những việc làm đó? 

Bài làm chi tiết:

Em đã chứng kiến bạn Hải – một bạn hàng xóm của em và cũng là bạn học của em, giúp một cụ già băng qua đường. Theo em, việc đó rất đáng để biểu dương, khích lệ, làm tấm gương cho các bạn khác noi theo

1. NHẬN BIẾT VỀ CÁI ĐÚNG, CÁI TỐT CẦN BẢO VỆ

Quan sát tranh và thực hiện yêu cầu: 

- Hãy chỉ ra những cái đúng, cái tốt cần bảo vệ trong những tranh trên

- Em hãy kể thêm những cái đúng, cái tốt cần bảo vệ khác mà em biết. 

Bài làm chi tiết:

- Những cái đúng, cái tốt cần bảo vệ trong những tranh trên: 

+ (1): Bạn nữ không cho bạn mình chép bài, khuyên bạn nên cố gắng làm bài

+ (2): Chị gái khuyên em trai nên đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy, dù là đi gần hay xa

+ (3): Dù sắp muộn giờ học nhưng Lan vẫn giúp cụ già qua đường, bạn nam gần đấy cũng ủng hộ hành động của Lan

+ (4): Anh trai khuyên em nên thu dọn bát đũa sau khi ăn cơm, còn anh trai sẽ nhận phần rửa bát

- Một vài cái đúng, cái tốt cần bảo vệ mà em biết: 

+ Trên đường đi học về, An thấy một chú cún con bị thất lạc mẹ nên bạn ấy đã đi tìm mẹ cho chú cún.

+ Nam ngồi công viên ăn bánh mì, khi ăn xong, bạn không vứt rác ngay ở ghế đá mà cầm theo, tìm thùng rác để vứt

+ Chị gái nhường đồ chơi cho em bé, dỗ dành, chăm sóc em

2. TÌM HIỂU VÌ SAO PHẢI BẢO VỆ CÁI ĐÚNG, CÁI TỐT

Đọc câu chuyện “Bảo vệ như thế là rất tốt” và trả lời câu hỏi: 

- Cái đúng, cái tốt cần phải bảo vệ trong câu chuyện trên là gì? Lời nói của Bác thể hiện điều gì? 

- Theo em, vì sao chúng ta cần bảo vệ cái đúng, cái tốt

Bài làm chi tiết:

- Cái đúng, cái tốt cần bảo vệ trong truyện là: Anh chiến sĩ làm rất đúng nhiệm vụ, canh gác chặt chẽ. Dù có là Bác đi chăng nữa, vẫn phải trình đủ giấy tờ mới được vào. 

- Lời nói của Bác thể hiện đây là hành động đúng đắn. Bác rất tuyên dương hành động đó, và khuyến khích anh bộ đội nên làm như thế. 

- Chúng ta cần bảo vệ cái đúng, cái tốt vì: 

+ Giúp chúng ta phát triển bản thân, trở thành những con người tốt đẹp. 

+ Điều đó giúp chúng ta xây dựng được một xã hội tốt đẹp, mọi người sống hoà thuận và tôn trọng lẫn nhau

+ Điều đó giúp bảo vệ quyền lợi và sự công bằng cho mọi người. Nếu chúng ta không bảo vệ cái đúng, cái tốt, người khác có thể bị tổn thương hoặc bị xâm phạm quyền lợi

3. TÌM HIỂU MỘT SỐ CÁCH ĐƠN GIẢN ĐỂ BẢO VỆ CÁI ĐÚNG, CÁI TỐT

Quan sát tranh và trả lời câu hỏi: 

- Trong các trường hợp trên, các bạn đã bảo vệ cái đúng, cái tốt như thế nào? 

- Theo em, có những cách nào để bảo vệ cái đúng, cái tốt? 

Bài làm chi tiết:

- Trong các trường hợp trên, các bạn đã bảo vệ cái đúng, cái tốt: 

+ (1): Hưng nói với cô giáo chuyện bạn nam mặc áo vàng trêu các bạn nữ, khiến bạn nam bị phê bình. Tuy nhiên bạn nữ đã đứng ra bênh Hưng vì đây là điều đúng đắn nên làm

+ (2): Bạn nam mở vở ra chép bài trong lúc làm bài kiểm tra nên bị bạn nữ ngồi cạnh nhắc nhở

+ (3): Hai bạn học sinh đang ngăn cản tình trạng bắt nạt học đường

+ (4): Nhìn thấy bạn mình đang tưới cây một mình, hai bạn nữ rủ nhau qua làm cùng. 

- Theo em, có một số cách để bảo vệ cái đúng, cái tốt: 

+ Đứng lên để bảo vệ cái đúng, cái tốt, không nên thờ ơ vô cảm. 

+ Cần phải có sự hiểu biết để phân biệt được cái đúng, cái tốt. Nên học tập, tìm hiểu thông tin từ những nguồn tin cậy. 

+ Lan toả những thông tin đúng đắn, nêu gương cho các bạn học tập. 

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em tán thành hay không tán thành với ý kiến nào dưới đây? Vì sao? 

a. Bảo vệ cái đúng, cái tốt là những việc làm có ích cho người khác và xã hội. 

b. Trẻ em chưa đủ khả năng để bảo vệ cái đúng, cái tốt. 

c. Cần ủng hộ, đồng tình với những người thực hiện cái đúng, cái tốt

d. Không quan tâm đến cái đúng, cái tốt nếu điều đó không liên quan đến mình 

e. Nếu không bảo vệ cái đúng, cái tốt thì cái sai, cái xấu sẽ lấn át

g. Bảo vệ cái đúng, cái tốt giúp đem lại cuộc sống an toàn, lành mạnh. 

Bài làm chi tiết:

a. Tán thành. Vì khi chúng ta tuân thủ cái đúng, cái tốt, chúng ta góp phần xây dựng một xã hội tốt đẹp và mang lại lợi ích cho mọi người.

b. Không tán thành. Vì dù cho trẻ em còn nhỏ, họ có thể hiểu và tuân thủ các quy tắc và giá trị đúng đắn. Qua sự hướng dẫn và giáo dục, trẻ em có thể hình thành ý thức và trách nhiệm trong việc bảo vệ cái đúng, cái tốt.

c. Tán thành . Vì sự đồng lòng và ủng hộ giúp tạo động lực và khích lệ cho những người làm việc tốt. Điều này còn khuyến khích người khác cũng tuân thủ và hành động theo đúng giá trị đó.

d. Không tán thành. Vì bảo vệ cái đúng, cái tốt là trách nhiệm của mỗi người và chúng ta nên quan tâm và hỗ trợ nhau trong việc đảm bảo sự công bằng và xây dựng một xã hội tốt hơn.

e. Tán thành. Bảo vệ cái đúng, cái tốt giúp duy trì sự công bằng và đảm bảo cuộc sống an toàn, lành mạnh cho cả cá nhân và xã hội. Nếu không bảo vệ cái đúng, cái tốt, thì cái sai, cái xấu có thể trở nên phổ biến và ảnh hưởng đến cuộc sống của mọi người. 

g. Tán thành. Bảo vệ cái đúng, cái tốt giúp đem lại cuộc sống an toàn, lành mạnh. Khi chúng ta tuân thủ quy tắc và giá trị đúng đắn, chúng ta xây dựng một môi trường sống tốt hơn và giảm thiểu các rủi ro và nguy hiểm có thể xảy ra.

Câu 2: Em lựa chọn cái nào để bảo vệ cái đúng, cái tốt? Vì sao? 

a. Chỉ lên án những cái xấu có liên quan đến mình

b. Ủng hộ bạn khi làm theo những cái đúng, cái tốt

c. Bênh vực khi bạn làm theo cái đúng, cái tốt nhưng lại bị chê bai, chỉ trích

d. Không nói ra cái sai của bạn để tránh bị bạn giận

e. Noi gương và học tập theo những bạn thường xuyên làm việc tốt.

Bài làm chi tiết:

Em lựa chọn b, c và e để bảo vệ cái đúng, cái tốt.

b. Bằng cách ủng hộ bạn bè và người thân khi họ tuân thủ và hành động theo cái đúng, cái tốt, là cách chúng ta khích lệ người khác thực hiện những việc có ích cho xã hội. Chúng ta tạo ra một môi trường đáng tin cậy.

c. Bảo vệ bạn bè và người thân khi họ đang làm theo cái đúng, cái tốt là một hành động quan trọng. Họ đã không ngại làm việc tốt thì chúng ta cần phải bảo vệ họ. Như vậy là chúng ta giúp tạo ra sự công bằng và khích lệ người khác tuân thủ và hành động theo điều đúng đắn.

e, Bằng cách này, chúng ta có thể học hỏi từ những người có phẩm chất tốt và áp dụng những hành động đó vào cuộc sống của mình, từ đó bảo vệ cái đúng, cái tốt và góp phần xây dựng một xã hội tốt hơn.

Câu 3: Bạn nào biết bảo vệ hoặc chưa biết bảo vệ cái đúng, cái tốt? Vì sao? 

a. Lớp Lan đi tham quan trang trại sinh thái. Thấy Lan cầm chiếc túi đựng vỏ bánh kẹo, Bình nói: “Sao bạn không vứt luôn ở gốc cây đi”. Lan trả lời “Lát nữa đến chỗ có thùng rác, tớ sẽ vứt”. Thấy thế, Minh nói với Bình: “Lan làm như vậy là đúng rồi”. 

b. Là lớp trưởng, Hoa luôn thẳng thắn phê bình các bạn đi học muộn khiến các bạn đó ghét Hoa. Ngân cảm thấy ái ngại cho Hoa nhưng không dám bênh vực bạn. 

c. Nhìn thấy một người phụ nữ đang có ý định vứt rác xuống sông, Thắng liền nhờ chú bảo vệ gần đó đến can thiệp

d. Huy, Hoà và Thức cùng đi học. Trên đường đi, Huy dừng lại để kéo cành cây gãy vào lề đường. Thức cằn nhằn: “Hơi đâu mà cậu làm thế! Đi thôi! Muộn giờ học rồi đấy!”. Thấy vậy, Hoà nói: “Nếu để cành cây như vậy sẽ gây nguy hiểm cho người đi đường. Chúng mình cùng làm cho nhanh đi!”

Bài làm chi tiết:

a. Minh biết bảo vệ cái đúng, cái tốt. Minh hiểu rằng việc đổ rác đúng nơi quy định là một hành động có ích cho môi trường và giữ gìn vệ sinh công cộng.

b. Ngân chưa biết bảo vệ cái đúng, cái tốt. Dù biết các bạn đi học muộn là không tốt nhưng Ngân không dám lên tiếng và càng không dám bênh vực Hoa vì sợ bị bạn bè ghét. Điều này cho thấy Ngân chưa có đủ động lực và tự tin để bảo vệ cái đúng, cái tốt trong tình huống này.

c. Thắng biết bảo vệ cái đúng, cái tốt. măc dù Thắng không trực tiếp can thiệp vào hành vi của người phụ nữ nhưng đã biết ccahs nhờ bác bảo vệ. Hành động của Thắng cho thấy ý thức trong việc bảo vệ môi trường và ngăn chặn hành vi vứt rác bừa bãi, đồng thời đảm bảo sự trong sạch và an toàn của môi trường nước.

d. Hoà biết bảo vệ cái đúng, cái tốt. Hòa nhận thấy rằng việc Huy dừng lại để kéo cành cây gãy ra khỏi đường là việc làm đúng vì nếu để cành cây gãy trên đường có thể gây nguy hiểm cho người đi qua, và anh ấy đề nghị cùng nhau làm cho nhanh. 

Câu 4: Xử lí tình huống

a. Trên đường đi học về, Dũng và Phong thấy một số bạn đang chui qua lỗ hổng hàng rào để hái ổi của một nhà dân bên đường. Dũng nói với Phong: “Mình phải ngăn các bạn kia lại!”. Phong kéo tay Dũng và nói: “Thôi mặc kệ đi!”. 

Nếu có mặt ở đó, em sẽ làm gì?

b. Nhung có sở thích làm đồ tái chế nên thường thu thập chai nhựa, hộp giấy bỏ đi. Một số bạn chế giễu, trêu chọc và gọi bạn là “Nhung nhặt rác”. 

Nếu chứng kiến việc làm đó của các bạn, em sẽ làm gì

c. Thấy bà bán hàng đánh rơi tiền, Hà nhặt lên và đưa lại cho bà. Nga trách Hà: “Nếu cậu không trả tiền cho bà thì bây giờ chúng mình có tiền mua kem rồi”. 

Nếu là bạn của Nga và Hà, em sẽ nói gì? 

Bài làm chi tiết:

a. Nếu em có mặt ở đó, em sẽ ủng hộ Dũng và đồng ý với quyết định của bạn ấy. Em sẽ thuyết phục Phong hiểu rằng việc chui qua hàng rào và hái ổi của người khác là một hành không đúng đắn. Khi đó, em hy vọng Phong sẽ thay đổi quan điểm và cùng Dũng ngăn chặn các bạn khác.

b. Nếu em chứng kiến các bạn chế giễu và trêu chọc Nhung vì sở thích tái chế, em sẽ bênh vực Nhung và đứng về phía bạn ấy. Em có thể nói lên rằng việc tái chế và chăm sóc môi trường là một hành vi đáng khâm phục và cần được khích lệ. Em có thể khuyến khích các bạn khác tham gia vào hoạt động tái chế và giải thích tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường.

c. Nếu là bạn của Nga và Hà, em sẽ lên tiếng và nói với Nga rằng việc trả lại tiền cho bà là một hành động đúng đắn và đạo đức. 

VẬN DỤNG

Câu 1: Hãy viết về một việc em đã hoặc sẽ làm để bảo vệ cái đúng, cái tốt. Chia sẻ cảm xúc, suy nghĩ của em về việc đó. 

Bài làm chi tiết:

Lớp em có bạn Hiếu có ngoại hình khác biệt, và nhóm bạn khác đã bắt đầu trêu chọc và gọi bạn ấy bằng những biệt danh không hay. Em đã chủ động lại nói chuyện với Hiếu. Em nhận thấy bạn ấy rất hòa nhã và thông minh. Mọi người xứng đáng được đánh giá qua nhân cách và phẩm chất của họ, chứ không chỉ dựa trên ngoại hình. 

Em cảm thấy tức giận với sự kỳ thị và quyết tâm bảo vệ bạn ấy. Em đã thuyết phục nhóm bạn hiểu ra rằng, mỗi người có một ngoại hình riêng, chúng ta cần tôn trọng điều đó.

Câu 2: Em hãy sưu tầm một tấm gương bảo vệ cái đúng, cái tốt trong cuộc sống và chia sẻ điều em học hỏi được từ tấm gương đó. 

Bài làm chi tiết:

Đức là một người rất tận tụy và luôn đứng về phía cái đúng và công lý. Một lần, trong lớp học bị mất một chiếc bút chì, ai cũng nói là chính Nga lấy cắp. Tuy nhiên, Đức đã nhận ra rằng bạn đó bị hiểu lầm. 

Thay vì im lặng và chấp nhận, Đức đã đứng ra chỉ ra rằng, chính mắt em đã thấy việc Nga vô tình để cặp sách lên bàn, không may cây bút chì rơi vào cặp sách của bạn ấy. Nhờ sự quyết tâm và công bằng của Đức, sự thật đã được phơi bày. Giáo viên đã rất hoan nghênh hành động của Đức.

Từ tấm gương này, em học được rằng việc bảo vệ cái đúng và cái tốt đòi hỏi sự quyết tâm, công bằng và sẵn lòng đứng lên để nói lên điều em tin là đúng.