Giải chi tiết Sinh học 11 Chân trời mới bài: Ôn tập chương III
Giải bài bài: Ôn tập chương III sách sinh học 11 chân trời sáng tạo. Phần đáp án chuẩn, hướng dẫn giải chi tiết cho từng bài tập có trong chương trình học của sách giáo khoa. Hi vọng, các em học sinh hiểu và nắm vững kiến thức bài học.
A. HỆ THỐNG HÓA KIẾN THỨC
B. BÀI TẬP
Câu hỏi 1: Hãy cho biết các loài động vật trong Hình 1 có kiểu phát triển gì? Dựa vào đâu để nhận biết kiểu phát triển đó?
Hướng dẫn trả lời:
- Vòng đời của cua: biến thái không hoàn toàn
- Vòng đời của rùa: không qua biến thái
- Vòng đời của ruồi nhà: biến thái hoàn toàn
Câu hỏi 2: Trong trồng trọt, người ta thường áp dụng các biện pháp để ngăn không cho cây mía ra hoa. Hãy cho biết:
a, Việc ức chế sự ra hoa ở cây mía có tác dụng gì?
b, Có thể dùng biện pháp nào để ức chế cây mía ra hoa?
Hướng dẫn trả lời:
a, Vì cây mía khi ra hoa sẽ làm giảm lượng đường trong cây, nên ức chế sự ra hoa sẽ tăng năng suất và thu hoạch cho cây mía
b, Có thể sử dụng các biện pháp sau:
- Rút bước gây hạn: thiếu nước vào thời kỳ cảm ứng mầm hoa sẽ không hình thành được. Việc rút nước gây hạn ngăn chặn mía ra hoa là vấn đề cần được xem xét cụ thể, phải nắm được tập tính ra hoa của từng giống và xác định thời kỳ xử lý thích hợp. Qua thời gian xử lý phải tưới nước chăm sóc ngay để mía tiếp tục sinh trưởng cho năng suất.
- Tăng hàm lượng phân đạm vừa phải: bón nhiều đạm có thể ức chế mía ra hoa, do tác dụng kích thích sinh trưởng của đạm. Tuy vậy, nếu kéo dài thời gian bón và với lượng đạm quá dư sẽ làm giảm phẩm chất, hàm lượng đường và độ tinh khiết. Đạm được bón trước cảm ứng mầm hoa ít nhất 10-15 ngày. Tăng đạm kết hợp với gây hạn trước và trong thời kỳ cảm ứng ra hoa và sau đó tưới trở lại để mía tiếp tục sinh trưởng có thể hãm mía ra hoa mà không ảnh hưởng tới sản lượng.
- Cắt lá ngọn: lá ngọn (lá đã mở nhưng phiến lá chưa xòe ngang) là bộ phận cảm ứng mạnh với chu kỳ ánh sáng, kích thích hình thành mầm hoa, lá + 1 và + 2 mầm cảm ứng, mía không ra hoa.
Câu hỏi 3: Đọc đoạn thông tin và trả lời câu hỏi:
Hoa cúc là một trong những loài hoa được ưa chuộng, có giá trị kinh tế cao, màu sắc đa dạng, bảo quản và vận chuyển dễ dàng. Hoa cúc trồng được quanh năm, nếu muốn có hoa để bán vào dịp Tết Dương lịch (tháng 12 và tháng 1), người ta phải trồng hoa vào vụ Thu Đông (tháng 8 và 9). Hoa cúc nở vào mùa thu. Do đó, người ta đã sử dụng ánh sáng để làm chậm sự ra hoa của cúc: Dùng bóng điện loại 100W treo cách ngọn cây khoảng 50-60cm (với mật độ 1 bóng/10m2). Hằng ngày, chiếu sáng từ 22 giờ đêm đến 2 giờ sáng, liên tục trong khoảng một tháng sẽ làm cho cây không phân hóa mầm hoa và không nở sớm.
a, Người ta đã ứng dụng nhân tố nào để chi phối sự ra hoa của cây
b, Dựa trên cơ sở khoa học nào mà người ta có thể làm chậm quá trình ra hoa ở cây cúc?
Hướng dẫn trả lời:
a, Dựa vào nhân tố ánh sáng
b, Cơ sở khoa học:
- Cúc ra hoa vào mùa thu ( đêm dài hơn ngày thích hợp cho cúc ra hoa) =:> Hoa cúc là cây ngày ngắn
- Thắp đèn ban đêm vào mùa thu ngăn không cho cúc ra hoa.
Câu hỏi 4: Ngoài tác động kích thích quá trình chuyển hóa, hormone thytoxine (có thành phần chính gồm iodine và amino acid tyrosine) còn có tác dụng gây biến thái ở các loài lưỡng cư. Hãy dự đoán điều gì sẽ xảy ra trong các trường hợp sau đây. Giải thích:
a, Cắt bỏ tuyến giáp ở nòng nọc
b, Nuôi nòng nọc trong môi trường có chưa iodine
c, Nòng nọc được cho ăn các mảnh mô của tuyến giáp
Hướng dẫn trả lời:
a, Nếu ta cắt bỏ tuyến giáp của nòng nọc thì nòng nọc sẽ không biến thành ếch bởi vì không còn có thyroxine để kích thích sự biến thái.
b, Quá trình biến thái ở nòng nọc sẽ xảy ra nhanh hơn vì được bổ sung nhiều iodine
c, Quá trình biến thái ở nòng nọc sẽ xảy ra nhanh hơn vì được bổ sung nhiều thyroxine
Câu hỏi 5: Vải thiều là một loại trái cây có giá trị dinh dưỡng cao, được xuất khẩu sang nhiều nước trên thế giới và mang lại nguồn thu nhập lớn cho người nông dân. Cây vải sinh trưởng tốt ở những vùng có nhiệt độ trung bình từ 21-25oC, nhiệt độ thuận lợi cho sự phân hóa mầm hoa ở vải là 11-14oC. Hãy cho biết:
a, Tại Việt Nam, vì sao vải thiều được trồng chủ yếu ở các tỉnh miền Bắc?
b, Một người nông dân đang mong muốn đem giống cây vải thiều vào trồng ở miền Nam nhằm tăng sản lượng vải thiều ở nước ta. Theo em, việc này có khả thi không? Vì sao?
Hướng dẫn trả lời:
a, Tại Việt Nam, vải thiều được trồng chủ yếu ở miền Bắc vì miền Bắc nước ta có điều khiện khí hậu lạnh hơn miền Nam nên vải thiều có thể sinh trưởng và phát triển tốt.
b, Theo em, việc này không khả thi vì: khi đưa vào miền nam trồng khó có thể ra hoa vì đặc điểm về thổ nhưỡng, khí hậu, thời tiết,... của miền nam không phù hợp với điều kiện cần để ra hoa của cây vải.
Câu hỏi 6: Ở trẻ em, nhiều trường hợp cơ thể có sự thay đổi thành người trưởng thành sớm hơn bình thường (trước 9 tuổi ở nam và trước 8 tuổi ở nữ).
a, Hiện tượng này được gọi là gì?
b, Cho biết nguyên nhân, hậu quả và cách phòng tránh hiện tượng này.
Hướng dẫn trả lời:
a, Hiện tượng này gọi là dậy thì sớm
b,
- Nguyên nhân:
+ Dậy thì sớm trung ương xảy ra do sự trưởng thành sớm của trục hạ đồi – tuyến yên – tuyến sinh dục, và gặp nhiều ở trẻ nữ hơn là trẻ nam. Đây kết quả của quá trình sản xuất sớm và tăng cao các hormone hướng sinh dục.
+ Dậy thì sớm ngoại biên thường do sự tăng tiết quá mức của các hormone sinh dục có nguồn gốc từ tuyến sinh dục hoặc tuyến thượng thận. Ở bé gái nguyên nhân gây dậy thì sớm ngoại biên thường gặp là do nang buồng trứng và u buồng trứng. Ở bé trai nguyên nhân do u tế bào leydig hoặc u tế bào mầm tiết hCG. Ở cả 2 giới, tình trạng dậy thì sớm ngoại biên có thể do tiếp xúc các hormone sinh dục ngoại sinh (như bôi kem) hoặc bệnh lý tuyến thượng thận gây tăng tiết hormone sinh dục.
- Hậu quả: Dậy thì sớm có thể gây ra các vấn đề về thể chất và ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ:
+ Phát triển chiều cao bị hạn chế: Trẻ sớm dậy thì lúc đầu có thể phát triển nhanh và cao so với các bạn cùng lứa tuổi. Tuy nhiên, vì xương trưởng thành nhanh hơn bình thường nên thường ngừng phát triển sớm hơn bình thường. Điều này có thể làm cho trẻ bị dậy thì sớm có chiều cao thấp hơn khi trưởng thành.
+ Ảnh hưởng về tâm lý: trẻ lo sợ, tự ti do phát triển sớm, thậm chí dẫn đến trầm cảm, sống khép mình, để lại di chứng tâm lý khi trưởng thành.
+ Nhu cầu sinh lý xuất hiện sớm: tăng trưởng của các hormone khiến ham muốn tình dục được hình thành trong khi chưa kịp trang bị kiến thức về quan hệ tình dục an toàn, dễ gây ra những hậu quả đáng tiếc như bị mắc các bệnh lây qua đường tình dục, mang thai và nạo phá thai khi còn quá nhỏ để lại những sang chấn tâm lý, tổn thương cả về tinh thần lẫn thể chất cho trẻ.
- Cách phòng tránh:
+ Chế độ dinh dưỡng khoa học, hợp lý: Một thực đơn dinh dưỡng đầy đủ với cân bằng đủ nhóm chất được xem là chìa khóa vàng giúp trẻ phát triển một các tự nhiên. Bố mẹ nên chọn lọc trong việc lựa chọn thực phẩm, chọn lựa những nguồn thực phẩm tươi mới, không chứa chất biến đổi gen, hạn chế các thực phẩm đóng hộp, đồ ăn nhanh, thực phẩm quá nhiều dầu mỡ, chất béo cùng hàm lượng đường cao. Bên cạnh đó bố mẹ nên chọn nguồn thực phẩm có nguồn gốc uy tín, được kiểm nghiệm bởi cục vệ sinh an toàn thực phẩm.không chứa hormone tăng trưởng.
+ Tích cực tạo thói quen vận động, tham gia các hoạt động thể thao cho trẻ: Tỷ lệ trẻ béo phì và dậy thì sớm ngày càng gia tăng, việc luyện tập thể lực ít nhất 30 phút/ ngày cùng với những bộ môn như đá bóng, bơi lội, nhảy dây, chạy… không chỉ giúp trẻ cải thiện thể lực, giải phóng năng lượng và còn hỗ trợ phát triển tầm vóc và sức khỏe xương.
+ Thận trọng trong việc cho trẻ tiếp xúc với các sản phẩm kem, mỹ phẩm hoặc thuốc có estrogen và testosterone,điều này sẽ ảnh hưởng đến sự cân bằng hormone sinh dục.