Giải chi tiết Tin học 11 định hướng KHMT Kết nối mới bài 11: Cơ sở dữ liệu

Khởi động

Theo em, việc lưu trữ dữ liệu phục vụ các bài toán quản lí có phải chỉ là việc chuyển các ghi chép trên giấy thành văn bản trên máy tính không?

Hướng dẫn trả lời:

Việc lưu trữ dữ liệu phục vụ các bài toán quản lí không phải chỉ là việc chuyển các ghi chép trên giấy thành văn bản trên máy tính 

1. Yêu cầu tổ chức lưu trữ dữ liệu một cách khoa học

Hoạt động 1. Có cần lưu trữ bảng điểm lớp học không?

Câu hỏi: Giáo viên dạy mỗi môn học bắt buộc phải có một số điểm - bảng điểm môn học. Một bản sao của bảng điểm môn học được gửi cho giáo viên chủ nhiệm lớp. Hãy cùng thảo luận xem có cần lưu trữ bảng điểm của lớp học không?

Hướng dẫn trả lời:

Việc lưu trữ bảng điểm của lớp học là rất cần thiết. Bảng điểm của lớp học là một tài liệu quan trọng để giáo viên và nhà trường có thể đánh giá kết quả học tập của học sinh trong môn học đó.

Câu hỏi 1. Hãy giải thích yêu cầu về tinh nhất quán dữ liệu trong lưu trữ dữ liệu.

Hướng dẫn trả lời:

Tính nhất quán dữ liệu là yêu cầu quan trọng trong lưu trữ dữ liệu để đảm bảo tính đồng nhất và chính xác giữa các bảng dữ liệu, file hoặc phiên bản dữ liệu khác nhau. Để đảm bảo tính nhất quán của dữ liệu, cần thiết phải sử dụng các phương pháp chuẩn hóa cơ sở dữ liệu, thiết kế ràng buộc và các quy trình kiểm tra dữ liệu. Khi dữ liệu được lưu trữ một cách nhất quán thì dữ liệu sẽ đáng tin cậy để sử dụng trong phân tích và đưa ra quyết định.

Câu hỏi 2. Tại sao cần tổ chức lưu trữ dữ liệu độc lập với phần mềm?

Hướng dẫn trả lời:

Dữ liệu cần được tổ chức lưu trữ một cách độc lập với việc xây dựng phát triển phần mềm, đảm bảo dễ dàng chia sẻ, dễ dàng bảo trì phát triển, đồng thời đảm bảo hạn chế tối đa việc dữ liệu lặp lại, gây dư thừa dữ liệu và hỗ trợ đảm bảo tinh nhất quán dữ liệu.

2. Cơ sở dữ liệu và một số thuộc tính cơ bản

Hoạt động 2. Sự cần thiết phải lưu trữ dữ liệu theo một cấu trúc xác định

Câu hỏi 2: Hãy so sánh cách thức ghi chép và lưu trữ kết quả điểm môn học nêu trong Mục 1 với cách ghi chép và lưu trữ dưới dạng bảng. Theo em cách nào là phù hợp hơn? Thông qua ví dụ bảng điểm môn học hãy chỉ ra một vài lí do cần lưu trữ dữ liệu theo một cấu trúc xác định.

Hướng dẫn trả lời:

Lưu trữ dưới dạng bảng là cách lưu trữ phù hợp hơn.

Lí do cần lưu trữ dữ liệu theo một cấu trúc xác định:

1. Dễ dàng quản lý và tìm kiếm dữ liệu: Khi dữ liệu được lưu trữ theo một cấu trúc xác định, nó sẽ giúp cho quản lý và tìm kiếm dữ liệu trở nên dễ dàng hơn. Nhân viên có thể nhanh chóng truy xuất dữ liệu cần thiết và tìm kiếm thông tin một cách hiệu quả.

2. Đảm bảo tính toàn vẹn của dữ liệu: Việc lưu trữ dữ liệu theo một cấu trúc xác định sẽ giúp đảm bảo tính toàn vẹn của dữ liệu. Bằng cách sử dụng các quy tắc và tiêu chuẩn cho phép dữ liệu được định dạng một cách chuẩn mực và chính xác hơn.

3. Tối ưu hóa hiệu suất tìm kiếm: Khi dữ liệu được lưu trữ theo một cấu trúc xác định, nó sẽ giúp tối ưu hóa hiệu suất tìm kiếm và truy xuất dữ liệu. Các bảng chỉ mục có thể được tạo ra để tăng tốc độ tìm kiếm dữ liệu và giảm thiểu thời gian phản hồi.

4. Hỗ trợ cho việc phân tích dữ liệu: Khi dữ liệu được lưu trữ theo một cấu trúc xác định, nó sẽ giúp cho việc phân tích dữ liệu trở nên dễ dàng hơn. Dữ liệu có thể được sắp xếp và phân loại một cách logic để giúp các nhà quản lý và nhân viên phân tích và đưa ra quyết định hiệu quả hơn.

5. Đáp ứng các quy định và tiêu chuẩn: Khi dữ liệu được lưu trữ theo một cấu trúc xác định, nó có thể đáp ứng các quy định và tiêu chuẩn của pháp luật hoặc các tiêu chuẩn chất lượng, đảm bảo rằng dữ liệu được lưu trữ và quản lý một cách an toàn và bảo mật.

Câu hỏi. Hãy nêu ví dụ minh hoạ cho một vài thuộc tính cơ bản của CSDL.

Hướng dẫn trả lời:

1.      Tính cấu trúc:
   • CSDL thư viện có bảng Độc-Giả gồm nhiều hàng, nhiều cột. Một cột là một thuộc tính và mỗi hàng là một thông tin bạn đọc.
   • CSDL Danh bạ gồm nhiều hàng và cột. Mỗi cột là một thuộc tính (cột họ tên, cột số điện thoại, cột địa chỉ...).
2.      Tính toàn vẹn:
   • Mỗi thư viện đề có quy định về số sách nhiều nhất mà người đọc được mượn trong một lần, chẳng hạn số sách một người mượn không vượt quá 6 cuốn.
3.      Tính an toàn và bảo mật thông tin:
   • Trong CSDL thư viện không phải ai cũng có thể xem thông tin về bạn đọc khác, Chỉ có một số người đủ thẩm quyền như thủ thư mới có quyển truy cập để sửa đổi, xóa bạn đọc.
   • Trong ứng dụng danh bạ thì chỉ những ai mở khóa được smartphone thì mới có thể xem được thông tin danh bạ.

Luyện tập

Câu hỏi 1. Khi lưu trữ trên máy tính, theo em, có cần lưu trữ cột điểm trung bình trong bảng điểm môn học không?

Hướng dẫn trả lời:

Cần lưu để cập nhật đầy đủ và chi tiết nhất

Câu hỏi 2. Hãy lấy một ví dụ minh hoạ cho sự cần thiết của việc lưu trữ dữ liệu độc lập với phần mềm khai thác dữ liệu.

Hướng dẫn trả lời:

Một ví dụ minh hoạ cho sự cần thiết của việc lưu trữ dữ liệu độc lập với phần mềm khai thác dữ liệu là trong lĩnh vực y tế - khám chữa bệnh. Việc lưu trữ dữ liệu y tế độc lập với phần mềm khai thác dữ liệu là cần thiết để đảm bảo tính linh hoạt và dễ dàng trong việc truy xuất và phân tích dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau, tắng tính bảo mật và an toàn của dữ liệu cũng như đơn giản hóa quá trình khai thác và phân tích dữ liệu y tế.

Vận dụng

Câu hỏi:  Thư viện là nơi em có thể đến để đọc hay mượn sách. Hãy đề xuất các dữ liệu cần quản lí của một thư viện.

Hướng dẫn trả lời:

1. Sách (Mã sách, Tên sách, Mã tác giả, Mã thể loại, Mã NXB, Năm xuất bản)

2. Tác giả (Mã tác giả, Tên tác giả, website, Ghi chú)

3. Thể loại (Mã thể loại, Tên thể loại)

4. Nhà xuất bản (Mã NXB, Tên NXB, Địa chỉ, Email, Thông tin người đại diện)

5. Độc giả (Mã độc giả, Tên độc giả, Địa chỉ, Số thẻ)

6. Thẻ thư viện (Số thẻ, Ngày bắt đầu, Ngày hết hạn, Ghi chú)

7. Nhân viên (Mã nhân viên, Họ tên, Ngày sinh, Số điện thoại)

8. Mượn trả (Mã mượn trả, Số thẻ, Mã nhân viên, Ngày mượn)

9. CT Mượn trả (Mã mượn trả, Mã sách, Ghi chú, Đã_trả, Ngày trả)