Giải chi tiết Tin học 11 định hướng THUD Kết nối mới bài 18: Thực hành mảng xác định cấu trúc bảng và các trường khóa

Khởi động: Ở bài 13, các em đã phần nào thấy được lợi ích khi tổ chức CSDL của website âm nhạc với nhiều bảng mà không phải là một bảng với đầy đủ tất cả các thông tin về mỗi bản thu âm (tên bản nhạc, tên nhạc sĩ, tên ca sĩ). Tuy nhiên, làm thế nào để từ yêu cầu ban đầu (quản lí danh sách các bản thu âm với đây đủ thông tin tên bản nhạc, tên nhạc sĩ, tên ca sĩ) người ta lại đi đến được CSDL với các bảng như đã trình bày ở Bài 13?

Hướng dẫn trả lời: 

Ta phải xác định cấu trúc bảng và các  khóa chính, khóa ngoài, tạo liên kết giữa các bảng.

Câu hỏi: Em hãy chỉ ra những lợi ích có được khi tổ chức CSDL âm nhạc với các bảng như đã trình bày trong bài học.

Hướng dẫn trả lời: 

Tổ chức cơ sở dữ liệu (CSDL) âm nhạc với các bảng được mô tả như trên sẽ mang lại nhiều lợi ích, bao gồm:

- Quản lý thông tin về các ca sĩ (casi) và nhạc sĩ (nhacsi): CSDL sẽ cho phép lưu trữ và quản lý thông tin về các ca sĩ và nhạc sĩ, bao gồm các trường như idcasi, tencasi, idnhacsi, tennhacsi. Điều này giúp tổ chức có thể dễ dàng tra cứu và quản lý thông tin cá nhân, thông tin hoạt động nghệ thuật, tác phẩm âm nhạc của các ca sĩ và nhạc sĩ một cách hiệu quả.

- Quản lý thông tin về các ban nhạc (bannhac) và bản thu âm (banthuam): CSDL cũng cho phép lưu trữ và quản lý thông tin về các ban nhạc và bản thu âm của các ban nhạc. Các thông tin như idbannhac, tenbannhac, idnhacsi sẽ giúp tổ chức có thể theo dõi và quản lý hoạt động của các ban nhạc, bao gồm cả thông tin về các tác phẩm âm nhạc mà các ban nhạc đã thực hiện.

- Quản lý quan hệ giữa ca sĩ, ban nhạc và nhạc sĩ: CSDL giúp tổ chức có thể quản lý các mối quan hệ giữa các ca sĩ, ban nhạc và nhạc sĩ thông qua các khóa ngoại như idcasi, idbanthuam, idnhacsi. Điều này giúp tổ chức có thể theo dõi và quản lý các hoạt động nghệ thuật, dự án âm nhạc và các tác phẩm hợp tác giữa các ca sĩ, ban nhạc và nhạc sĩ.

Tra cứu và tìm kiếm dữ liệu dễ dàng: CSDL âm nhạc với các bảng được thiết kế hợp lý giúp tổ chức có thể dễ dàng tra cứu và tìm kiếm dữ liệu, từ đó đáp ứng nhanh chóng nhu cầu tìm kiếm thông tin của người dùng hoặc nhân viên trong tổ chức.

Tối ưu hóa hoạt động tổ chức: Quản lý CSDL âm nhạc giúp tổ chức có thể tối ưu hóa hoạt động, từ việc quản lý dữ liệu, phân tích và bảo mật.

Luyện tập

Luyện tập 1: Có thể có những nhạc sĩ, ca sĩ trùng tên nên người ta muốn quản lí thêm thông tin ngày sinh của các nhạc sĩ, ca sĩ. Để làm được việc đó, CSDL cần thay đổi như thế nào?

Hướng dẫn trả lời: 

Để thêm thông tin ngày sinh của các nhạc sĩ, ca sĩ vào CSDL, bạn cần thêm một trường mới vào bảng "nhacsi" và bảng "casi" để lưu trữ thông tin ngày sinh. Bạn có thể đặt tên cho trường này là "ngaysinh" hoặc tên tương tự để thể hiện thông tin ngày sinh của các nghệ sĩ.

Sau khi thêm trường "ngaysinh" vào bảng "nhacsi" và "casi", CSDL sẽ có cấu trúc như sau:

Bảng casi:

idcasi (khóa chính)

tencasi

ngaysinh

Bảng banthuam:

idbanthuam (khóa chính)

idbannhac

idcasi

Bảng bannhac:

idbannhac (khóa chính)

tenbannhac

idnhacsi

Bảng nhacsi:

idnhacsi (khóa chính)

tennhacsi

ngaysinh

Sau khi thực hiện thay đổi này, bạn có thể lưu trữ thông tin ngày sinh của các nhạc sĩ, ca sĩ vào CSDL và sử dụng nó cho việc quản lí và truy vấn dữ liệu liên quan đến thông tin ngày sinh của các nghệ sĩ một cách dễ dàng.

Luyện tập 2: Nếu muốn quản lí thêm thông tin nơi sinh của nhạc sĩ, ca sĩ (tên tỉnh/thành phố), CSDL cần thay đổi như thế nào?

Hướng dẫn trả lời: 

Để thêm thông tin nơi sinh của nhạc sĩ, ca sĩ (tên tỉnh/thành phố), bạn cần thay đổi cấu trúc CSDL bằng cách thêm một bảng mới để lưu trữ thông tin này. Dưới đây là một ví dụ về cách thực hiện thay đổi này:

Bảng casi:

idcasi (khóa chính)

tencasi

ngaysinh

noisinh_id (khóa ngoại tham chiếu tới bảng noisinh)

Bảng banthuam:

idbanthuam (khóa chính)

idbannhac

idcasi

Bảng bannhac:

idbannhac (khóa chính)

tenbannhac

idnhacsi

Bảng nhacsi:

idnhacsi (khóa chính)

tennhacsi

ngaysinh

noisinh_id (khóa ngoại tham chiếu tới bảng noisinh)

Bảng noisinh:

idnoisinh (khóa chính)

tennoisinh

Trong đó, bảng "noisinh" là bảng mới được thêm vào để lưu trữ thông tin nơi sinh của nhạc sĩ, ca sĩ, bao gồm cột "idnoisinh" là khóa chính và cột "tennoisinh" là nơi lưu trữ tên tỉnh/thành phố.

Sau khi thực hiện thay đổi này, bạn có thể lưu trữ thông tin nơi sinh của các nhạc sĩ, ca sĩ vào bảng "noisinh" và sử dụng cột "noisinh_id" trong các bảng "nhacsi" và "casi" để tham chiếu tới thông tin nơi sinh trong bảng "noisinh". Điều này cho phép bạn quản lí và truy vấn dữ liệu liên quan đến thông tin nơi sinh của các nghệ sĩ một cách dễ dàng.

Vận dụng

Thực hiện các bước phân tích đề thiết lập mô hình dữ liệu cho một bài toán quản lí thực tế, ví dụ quản lí danh sách tên quận/huyện của các tỉnh thành phố.

Hướng dẫn trả lời: 

Bước 1: Phân tích yêu cầu

Bài toán: Quản lí danh sách tên quận/huyện của các tỉnh thành phố.

Yêu cầu: Cần lưu trữ danh sách tên quận/huyện của các tỉnh thành phố.

Bước 2: Xác định các thực thể (entities)

Tỉnh thành phố: Là đơn vị hành chính cấp 1, có tên và mã duy nhất.

Quận/Huyện: Là đơn vị hành chính cấp 2, có tên và mã duy nhất, thuộc về một tỉnh/thành phố.

Bước 3: Xác định các mối quan hệ (relationships)

Mối quan hệ giữa Tỉnh thành phố và Quận/Huyện: Tỉnh thành phố có thể có nhiều quận/huyện thuộc về nó, vì vậy đây là mối quan hệ một-nhiều (one-to-many). Mã duy nhất của tỉnh thành phố sẽ được sử dụng làm khóa chính trong bảng Tỉnh thành phố, và mã của tỉnh thành phố sẽ là khóa ngoại trong bảng Quận/Huyện để tham chiếu đến tỉnh/thành phố tương ứng.

Bước 4: Thiết lập cấu trúc CSDL Dựa trên phân tích ở trên, ta có thể thiết lập cấu trúc CSDL gồm các bảng sau:

Bảng Tỉnh thành phố:

MaTinhThanhPho (khóa chính)

TenTinhThanhPho

Bảng Quận/Huyện:

MaQuanHuyen (khóa chính)

TenQuanHuyen

MaTinhThanhPho (khóa ngoại tham chiếu tới bảng Tỉnh thành phố)

Trong đó, bảng "Tỉnh thành phố" lưu trữ thông tin về các tỉnh thành phố, bao gồm mã và tên của chúng. Bảng "Quận/Huyện" lưu trữ thông tin về các quận/huyện, bao gồm mã, tên và mã của tỉnh/thành phố mà chúng thuộc về.

Bước 5: Cài đặt mô hình dữ liệu Sau khi thiết lập cấu trúc CSDL, bạn có thể cài đặt mô hình dữ liệu cho bài toán quản lí danh sách tên quận/huyện của các tỉnh thành phố bằng cách sử dụng các công cụ, ngôn ngữ lập trình hoặc hệ quản trị cơ sở dữ liệu phù hợp.