Giải chuyên đề học tập Âm nhạc 10 CTST bài 1: Các hợp âm ba chính của điệu thức

MỞ ĐẦU

Em hãy quan sát, lắng nghe và liệt kê các hợp âm có trong bài

LÀNG TÔI

Nhạc và lời: Văn Cao

Hướng dẫn trả lời:

Bài viết theo nhịp 8 6 

Hợp âm: C, G, F, EM, F, G, C, EM, F, C F, G, C.

HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

1. Hợp âm ba

1.1. Khái niệm

Hợp âm bà là hợp âm gồm có ba âm chồng lên nhau được sắp xếp theo quy luật quãng ba. Âm thấp nhất là âm 1, âm ở giữa là âm 3 và âm trên cùng là âm 5

Ví dụ:

1.2. Các dạng hợp âm ba và tính chất

Trong âm nhạc phổ biến bốn dạng hợp âm ba: Ba trưởng, ba thứ, ba tăng, ba giảm

a. Hợp âm ba trưởng: Tính chất trong sáng, tươi vui và khỏe khoắn

Kí hiệu là chữ cái viết in hoa của âm gốc

Vd: Hợp âm Đô trưởng (c)

b, Hợp âm ba thứ

Tính chất mềm mại, nhẹ nhàng và êm dịu

Kí hiệu là chữ cái viết in hoa tên của âm gốc và chữ m (viết tắt chữ minor hoặc moll)

VD: Hợp âm Đô tăng (C+)

d, Hợp âm ba giảm

Tính chất ảm đạm, u tối

Kí hiệu là chữ cái viết in hoa tên âm gốc của hợp âm và chữ "dim" nằm bên phải (Chữ dim viết tắt của chữ diminished)

1.3. Cấu trúc hợp âm ba

a. Hợp âm ba trưởng

Cấu tạo bởi một quãng 3 trưởng ở dưới và một quãng 3 thứ ở trên, quãng giữa hai âm ngoài cùng là quãng 5

VD: 

b. Hợp âm ba thứ

Cấu tạo bởi một quãng 3 thứ ở dứi và quãng 3 trưởng ở trên quãng giữa 2 âm ngoài cùng là quãng 5 đúng

VD: 

c. Hợp âm ba tăng 

Cấu tạo bởi 2 quãng 3 trưởng chồng lên nhau, quãng giữa 2 âm ngoài cùng là quãng 5 tăng

d. Hợp âm ba giảm

Cấu tạo bởi quãng 3 thứ chồng lên nhau, quãng giữa hai âm ngoài cùng là quãng 5 giảm

VD: 

2. Hợp âm ba chính trong điệu trưởng 

Trong điệu trưởng có 3 hợp âm chính, được thành lập trên các bậc I, IV, V. Các hợp âm ba chính trong điệu trưởng đều là hợp âm 3 trưởng mang tính thuận, vui tươi, trong sáng, khỏe khoắn

Vd: Các hợp âm ba chính của giong Đô trưởng: hợp âm bậc I là Đô trưởng (C), hợp âm bậc IV là Pha trưởng (F), hợp âm bậc V là Son trưởng (G)

Tuy nhiên, trong giọng trưởng hòa thanh, do có bậc VI hạ thấp nửa cung nên hợp âm ba chính ở bậc IV là hợp âm ba thứ

3. Hợp âm ba chính trong điệu thứ

Trong điệu thứ có 3 hợp âm ba chính, được thành lập trên các bậc I,IV,V. Các hợp âm ba chính trong điệu thứ đều là hợp âm 3 thứ mang tính thuận, hơi buồn, hơi tối, mềm mại, êm dịu

Vd: Các hợp âm ba chính của giọng la thứ: Hợp âm bậc I là La thứ(Am), hợp âm bậc Iv là Rê thứ (Dm), hợp âm bậc V là Mi thứ (Em)

LUYỆN TẬP

1. Thành lập hợp âm ba trưởng với âm gốc là các âm: Đô, Pha, La

Hướng dẫn trả lời:

• Hợp âm Đô trưởng: C
• Hợp âm Fa trưởng: F
• Hợp âm Rê trưởng: D

2. Thành lập hợp âm ba thứ với âm gốc là các âm: La, Rê, Mi

Hợp âm Rê thứ: Dm

Hợp âm la: Am

Hợp âm Mi: Em

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Thành lập nhóm hợp âm ba chính của giọng son trưởng trên khuôn nhạc và thể hiện các hợp âm đó trên đàn guitar hoặc đàn phím điện tử

Hướng dẫn trả lời: