Giải chuyên đề học tập Âm nhạc 10 CTST bài 2: Một số đặc điểm cơ bản về cấu trúc âm nhạc

MỞ ĐẦU

Nghe trích đoạn ca khúc Ơi cuộc sống mến thương

• Nhạc và lời: Nguyễn Ngọc Thiện

Em có nhận xét gì về nét nhạc của hai câu hát trên?

Hướng dẫn trả lời:

Hai câu hát trên mang nhịp điệu vui tươi, trong sáng, mơ ước về một tương lai tươi sáng.

HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

1. Một số khái niệm

Giai điệu là sự hình trình bày một ý nhạc, sắp xếp trong một bè, dùng để diễn đạt nội dung cơ bản của tác phẩm

Cấu trúc âm nhạc là sự sắp xếp các thành phần âm nhạc trong một tác phẩm gồm: mô-tp, tiết nhạc, câu nhạc, đoạn nhạc,...trong đó, đạn nhạc được chia thành câu nhạc, câu nhạc chia thành tiết nhạc. Điểm phân chia giữa hai thành phần trong cấu trúc âm nhạc gọi là điểm ngắt

2. Câu nhạc, đoạn nhạc

Câu nhạc là một giai điệu có cấu trúc độc lập, thể hiện một ý tưởng âm nhạc tương đối hoàn chỉnh. Hai câu nhạc trở lên có thể tạo nên một đoạn nhạc trình bày một tư duy âm nhạc hoàn chỉnh.

Đoạn nhạc gồm hai câu nhạc là hình thức phổ biến nhất(thông thường câu 1 kết ở một trong các âm ổn định, câu 2 kết ở âm chủ), được chia thành 2 dạng cơ bản:

Đoạn nhạc trên được viết ở giọng La thứ,gồm 8 nhịp

Các điểm ngắt được tạo ra bởi các nốt chấm đôi hoặc dấu lặng. Giai điệu phần lớn sử dụng các âm của trục âm La-Đô-Mi

LUYỆN TẬP

Phân tích đặc điểm giai điệu và cấu trúc âm nhạc của ca khúc Ơi cuộc sống mến thương

Nhạc và lời: Nguyễn Ngọc Thiện

Xác định giọng của bản nhạc

Dựa trên các âm ngân dài, âm kết câu, nhắc lại,... của giai điệu và lời ca để tìm các thành phần cấu trúc âm nhạc trong bài

Hướng dẫn trả lời:

Điệu thức trưởng (điệu trưởng) có ba bậc (I, III, V) tạo thành một hợp âm ba trưởng.
=> Điệu thức thứ (điệu thứ) có ba bậc (I, III, V) tạo thành một hợp âm ba thứ.
=> Giọng trưởn thường có tính chất khỏe khoắn, tươi sáng.
=> Giọng thứ thường có tính chất mềm mại, nhẹ nhàng.

VẬN DỤNG

Phân tích đặc điểm giai điệu và cấu trúc âm nhạc của các ca khúc, bản nhạc mà em đã học hoặc đàn.

Hướng dẫn trả lời:

Vd: Bản giao hưởng số 1

Giao hưởng là thể loại âm nhạc có quy mô lớn nhất trong khí nhạc, có nhiều chương thường là bốn chương. Mỗi chương mang một đặc điểm, hình tượng nghệ thuật và có mối liên hệ chặt chẽ với nhau.

Nhạc cụ được phân chia thành bốn bộ cơ bản là bộ gỗ (flute, oboe, bassoon,...), bộ đồng (horn, trumpet,...), bộ gõ (timpani, tam-tam,...) và bộ dây (violin, viola, cello,...),...