Câu hỏi: Môi trường bao gồm các yếu tố tự nhiên và nhân tạo quan hệ mật thiết với nhau, bao quanh con người, có ảnh hưởng đến đời sống, kinh tế, xã hội, sự tồn tại, phát triển của con người, sinh vật và tự nhiên (hình 1.1). Môi trường tự nhiên gồm các thành phần như đất, nước, không khí, sinh vật, nhiệt độ, độ ẩm, âm thanh, ánh sáng, trường điện từ, chất phóng xạ và các hình thái vật chất khác.
- Kể tên các yếu tố vật lí của môi trường xung quanh ta.
- Tại sao chúng ta cần phải bảo vệ môi trường tự nhiên?
Hướng dẫn trả lời:
Các yếu tố vật lí của môi trường xung quanh ta: Môi trường Tự nhiên, Nhân tạo, Con người,…
Chúng ta cần phải bảo vệ môi trường tự nhiên vì môi trường có ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống, sức khỏe của con người; chính vì vậy chúng ta cần phải có trách nhiệm giữ gìn và bảo vệ môi trường sống xung quanh. Bảo vệ môi trường còn giúp đảm bảo cân bằng sinh thái, khắc phục được những hậu quả mà con người gây ra.
Câu hỏi: Kể tên các dạng ô nhiễm môi trường mà bạn biết?
Các dạng ô nhiễm môi trường:
1. Ô nhiễm ánh sáng
Câu hỏi: Ô nhiễm ánh sáng có tác hại như thế nào?
Ô nhiễm ánh sáng tác động tiêu cực của quá trình đô thị hóa, gây ảnh hưởng đến sức khỏe, phá vỡ hệ sinh thái.
Ánh sáng chói dẫn đến điều kiện lái xe không an toàn, tiếp xúc với ánh sáng lâu sẽ gây đau đầu, mệt mỏi, lo âu, trầm cảm, căng thẳng thần kinh (rối loạn nhịp sinh học).
Ô nhiễm ánh sáng tác động tiêu cực đến sinh lí động thực vật, làm rối loạn chuyển hướng của động vật, thay đổi tương tác cạnh tranh. Điều đó dẫn đến mất cân bằng sinh thái.
Sử dụng ánh sáng không cần thiết dẫn đến lãng phí năng lượng, tăng chi phí sản xuất và tiêu dùng.
Vận dụng: Trong 4 cách sử dụng đèn đường ở hình 1.3, cách nào ít gây ô nhiễm ánh sáng nhất? Tại sao?
Câu hỏi: Ô nhiễm tiếng ồn có tác hại như thế nào?
Vận dụng: Phân tích bảng 1.2 và đưa ra các ví dụ về âm thanh quá to mà bạn đã gặp trong thực tiễn? Âm thanh quá to này đã ảnh hưởng đến bạn như thế nào?
Bảng 1.2 cho biết mức cường độ âm của các loại âm thanh phổ biến, giới hạn nghe của con người.
Các ví dụ về âm thanh quá to:
Tiếng ồn máy khoan to và kéo dài gây ảnh hưởng tới việc việc gọi điện thoại và ù tai người thợ khoan.
Tiếng họp chợ, tiếng còi xe ồn ào gây ảnh hưởng tới việc học tập của học sinh.
Âm thanh quá to khiến em cảm thấy đau tai, dễ căng thẳng, sự tập trung bị phân tán.
Câu hỏi: Hiệu ứng nhà kính gây tác hại như thế nào?
Vận dụng:
a, Tại sao ở Miền Bắc trong những ngày giá rét cần quây ni lông che phủ cho các luống lúa non(mạ)?
b, Tại sao lại không nên để trẻ em một mình trong ô tô đỗ ngoài trời nắng nóng?
a, Vì khi quây ni lông che phủ cho các luống lúa non (mạ) sẽ tạo ra hiện tượng hiệu ứng nhà kính làm cho nhiệt của không gian bên trong của một nhà trồng cây làm bằng kính tăng lên khi Mặt Trời chiếu vào. Nhờ vào sức ấm này mà cây có thể đâm chồi, ra hoa và kết trái sớm hơn.
b, Không nên để trẻ em trong xe mà đóng hết các cửa dưới trời nắng Vì khi đó sẽ xảy ra hiện tượng hiệu ứng nhà kính, nhiệt độ trong xe có thể lên khá cao dẫn đến tình trạng thiếu dưỡng khí, nhiễm độc, có thể dẫn đến tử vong.
Luyện tập: Lập bảng so sánh ba tác động tiêu cực đối với môi trường theo mẫu sau.
Đặc điểm | Nguyên nhân | Tác hại | ||
Ô nhiễm ánh sáng | Ánh sáng được sử dụng quá mức cần thiết hoặc chiếu sáng không đúng, đặc biệt trong chiếu sáng công cộng gây hiện tượng chói loá, chiếu vào nhà dân và làm sáng bầu trời đêm. | Bật các thiết bị chiếu sáng khi không sử dụng. Sử dụng quá nhiều nguồn sáng trong cùng 1 khu vực. Lắp đặt thiết bị chiếu sáng chưa đúng, chưa hợp lý dẫn đến việc sử dụng nhiều năng lượng quá mức cần thiết. | Tác động tiêu cực của quá trình đô thị hóa, gây ảnh hưởng đến sức khỏe, phá vỡ hệ sinh thái Ảnh hưởng tới sức khỏe của con người: gây rối loạn nhịp sinh học, có thể gây ra hiện tượng mệt mỏi, đau đầu, căng thẳng, phiền muộn, lo âu,… | |
Ô nhiễm tiếng ốn | Những tiếng ồn trong môi trường sinh sống và làm việc vượt quá mức độ cho phép, gây cảm giác khó chịu cho con người khi nghe những loại âm thanh ấy trong khoảng thời gian nhất định. | Nguyên nhân từ thiên nhiên: Hầu hết xuất phát từ hoạt động của động đất, núi lửa. Nguyên nhân từ con người:Nguyên nhân chính gây ra hiện tượng tiếng ồn đều xuất phát từ giao thông, những phương tiện đi lại của con người như máy bay, xe máy, tiếng bóp còi,… Các hoạt động sản xuất như máy móc trong xây dựng, khu công nghiệp,… Những hoạt động sinh hoạt như nghe nhạc, karaoke, nói lớn tiếng,… đều tác động không nhỏ đến sức khỏe con người cũng như động – thực vật.
| Những hệ lụy do tiếng ồn tạo nên cũng được chia thành 2 loại: Đối với con người:Cản trở những hoạt động bình thường của con người như trò chuyện, nghỉ ngơi, gây rối loạn và giảm chất lượng cuộc sống. Đối với động vật hoang dã:Thay đổi cân bằng sinh học, ảnh hưởng đến di truyền, tiến hóa của các loại động vật. | |
Tăng hiệu ứng nhà kính | Bề mặt Trái Đất nóng lên và phát ra bức xạ nhiệt sóng dài vào khí quyển. | Ngày nay các hoạt động sinh hoạt, khai thác và phát triển của con người cùng với các hoạt động chặt phá rừng bừa bãi khiến khí CO2 ngày càng tăng, hiện tượng hiệu ứng nhà kính cũng tăng cao. Nhiệt độ không khí trên Trái Đất cũng theo đó mà tăng lên. Ngoài CO2 ra, các khí CH4, CFC, SO2, metan, ozôn, các halogen và hơi nước cũng nguyên nhân gây hiệu ứng nhà kính. |
|
Vận dụng: Lập kế hoạch và thực hiện dự án: Tìm hiểu biện pháp bảo vệ môi trường
Thảo luận các câu hỏi định hướng:
Lưu ý:
* Cần phân tích sự vận dụng các kiến thức, kĩ năng Vật lí để giải thích các biện pháp đặt ra.
* Nếu có một số kiến thức liên quan chưa học, hãy tìm hiểu ở sách báo và các trang web tin cậy.
Tình trạng ô nhiễm ánh sáng ở địa phương em phát sinh trong quá trình hoạt động kinh tế, sinh hoạt của con người. Các ánh sáng từ đèn đường giao thông, biển quảng cáo của các cửa hàng, đèn trang trí, đèn của các phương tiện tham gia giao thông, … Những nguồn sáng này được sử dụng với mức độ cao quá mức cần thiết.
Tình trạng ô nhiễm ánh sáng ở địa phương em: Các nguồn gây ô nhiễm tiếng ồn phổ biến, như: còi xe ô tô, các xưởng mộc, cơ khí, công trình xây dựng, hát karaoke tại khu dân cư, loa quảng cáo từ các cửa hàng thời trang, siêu thị điện máy...
Ảnh hưởng tiêu cực của sự tăng hiệu ứng nhà kính ở Việt Nam và địa phương em là:
Hiện nay, đã có những biện pháp nhằm hạn chế ô nhiễm ánh sáng, ô nhiễm âm thanh và ứng phó với tác hại của sự nóng lên toàn cầu gắn với chiến lược phát triển địa phương, quốc gia và toàn cầu là:
Khi thực hiện các giải pháp này sẽ góp phần vào sự phát triển bền vững của quê hương, đất nước vì đã làm hạn chế và khắc phục được phần nào những nguyên nhân gây ảnh hưởng tới sức khỏe con người cũng như môi trường sống.
Cá nhân, gia đình, nhà trường và cộng đồng bạn sinh sống cần luôn chấp hành và làm theo mọi quy định của nơi sống, luật pháp của Nhà nước, tích cực tham gia các hoạt động, phong trào có mục đích cải thiện môi trường sống và sức khỏe con người để các giải pháp mà Đảng và Nhà nước đưa ra được hưởng ứng một cách hiệu quả nhất.