Hướng dẫn giải nhanh Tin học 11 định hướng Khoa học máy tính Cánh diều bài 3: Quan hệ giữa các bảng và khoá ngoài trong CSDL quan hệ

KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Để quản lí sách, người đọc và việc mượn/trả sách của một thư viện (TV) trường học, bạn Anh Thư dự định chỉ dùng một bảng như mẫu ở Hình 1 trang 57. Theo em, trong trường hợp cụ thể này, việc đưa tất cả dữ liệu cần quản lí vào trong một bảng như Anh Thư thực hiện có ưu điểm và nhược điểm gì?

Hướng dẫn trả lời:

- Ưu điểm: Dữ liệu được tập trung và gọn gàng

- Nhược điểm: khi quản lý nhiều loại dữ liệu, sử dụng một bảng duy nhất có thể dẫn đến sự dư thừa, khó kiểm soát và dẫn đến sự mơ hồ và không nhất quán trong dữ liệu.

1. Một học sinh mượn sách nhiều lần: Giả sử học sinh có số thẻ thư viện "HS-002," tên là "Lê Bình," sinh ngày "02/3/2007," và học lớp "11A1" đã mượn sách 68 lần. Trong trường hợp này, bộ dữ liệu ("HS-002," "Lê Bình," "02/3/2007," "11A1") phải xuất hiện 68 lần trong 68 bản ghi của bảng. Gõ nhập 68 lần dữ liệu của Lê Bình có thể gây ra sự nhầm lẫn, trong khi việc gõ chỉ số của thẻ thư viện của Lê Bình vào bảng sẽ dễ dàng hơn.

2. Cần bổ sung dữ liệu về số sách mới mua cho thư viện: Bao gồm thông tin về các cuốn sách trong thư viện như mã sách, tên sách, số trang, tác giả.

HOẠT ĐỘNG

Câu 1: Hãy xét tình huống sau đây: CSDL thư viện có bảng MƯỢN-TRẢ liên kết với bảng NGƯỜI ĐỌC qua khoá ngoài Số thẻ TV. Hiện tại, bảng NGƯỜI ĐỌC có bốn bảng ghi (ghi nhận dữ liệu về bốn học sinh đã làm thẻ thư viện). Người thủ thư đang muốn thêm một bản ghi cho bảng MƯỢN-TRẢ (Hình 3). Theo em, cập nhập đó có hợp lý không? Giải thích vì sao?

Hướng dẫn trả lời:

Bổ sung một bản ghi mới có giá trị khóa ngoại là "HS-007" vào bảng MƯỢN-TRẢ sẽ gây không đúng dữ liệu trong CSDL, vì không có thông tin về "HS-007" là số thẻ thư viện của ai. Để thực hiện cập nhật này một cách hợp lệ, cần phải bổ sung một bản ghi có giá trị khóa là "HS-007" vào bảng NGƯỜI ĐỌC trước.

Vì: khi hai bảng trong cơ sở dữ liệu liên quan đến nhau, mỗi giá trị khóa ngoại trong bảng tham chiếu sẽ có một sự giải thích chi tiết hơn trong bảng được tham chiếu. Ví dụ, "HS-001" có thể được giải thích bằng thông tin như "Họ và tên: Trần Văn An, Ngày sinh: 14/9/2009, Lớp: 12A2". Nếu có một giá trị khóa ngoại nào đó không tồn tại trong bảng được tham chiếu, như trong Hình 3, "HS-007" không tồn tại trong Số thẻ TV của bảng NGƯỜI ĐỌC.

VẬN DỤNG

Câu 1: Trong việc tạo lập CSDL, sau khi tạo xong cấu trúc cho hai bảng mà ta dự kiến có liên kết với nhau bằng khoá ngoài, ta nên khai báo liên kết trước hay nên nhập dữ liệu cho hai bảng trước? Hãy giải thích vì sao.

Hướng dẫn trả lời:

Việc tạo các kết nối trước là một quá trình quan trọng, vì thông qua việc kết nối các bảng, chúng ta có thể kết hợp dữ liệu từ các nguồn khác nhau. Điều này cung cấp nhiều lợi ích cho Microsoft Access, bao gồm: Tối ưu hóa việc quản lý dữ liệu, bảo vệ tính toàn vẹn của dữ liệu, cho phép thực hiện tổng hợp dữ liệu từ nhiều nguồn, dễ dàng thực hiện các thao tác cập nhật trên CSDL.

CÂU HỎI TỰ KIỂM TRA

Câu 1: Trong các câu sau, những câu nào đúng?

a) Một trường là khóa ngoài của một bảng nếu nó là khoá của bảng đó và đồng thời xuất hiện trong một bảng khác.

b) Khoá ngoài của một bảng là tập hợp một số trường của bảng đó và đồng thời là khoá của một bảng khác.

c) Khi hai bảng có liên kết với nhau qua khoá chính – khoá ngoài, chỉ khi bổ sung bản ghi vào các bảng mới cần thỏa mãn ràng buộc khóa ngoài.

d) Các hệ quản trị CSDL quan hệ tự động kiểm tra và chỉ chấp nhận các cập nhật thỏa mãn ràng buộc khóa ngoài.

Hướng dẫn trả lời:

Đáp án đúng: a, b.