Soạn bài tập Ngữ văn 8 chân trời bài 7: Viết

1. Trình bày những yêu cầu của bài văn phân tích một tác phẩm văn học.

Hướng dẫn trả lời:

- Về nội dung: Nêu được chủ đề; nêu và phân tích được tác dụng của một vài nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật trong tác phẩm văn học, ví dụ: hình ảnh, từ ngữ, các biện pháp tu từ (đối với văn bản thơ); tình huống, chi tiết tiêu biểu, nhân vật, ngôi kể (đối với văn bản truyện);…

- Về hình thức: lập luận chặt chẽ, có bằng chứng tin cậy từ tác phẩm, diễn đạt mạch lạc; sử dụng các phương tiện liên kết hợp lí để giúp người đọc nhận ra mạch lập luận.

-        Bố cục bài viết cần đảm bảo:

+ Mở bài: giới thiệu tác phẩm văn học (tên tác phẩm, tác giả,…), nêu ý kiến khái quát về chủ đề và nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm.

+ Thân bài: lần lượt trình bày các luận điểm làm nổi bật chủ đề và một số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật trong tác phẩm.

+ Kết bài: khẳng định lại ý kiến về chủ đề và một vài nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm; nêu ý nghĩ, cảm xúc, trải nghiệm cá nhân hoặc bài học rút ra từ tác phẩm.

2. Lập dàn ý cho bài văn phân tích truyện Tí bụi.

Hướng dẫn trả lời:

MỞ BÀI:

-  Tác giả: Em hãy tìm một số thông tin về tác giả Quế Hương trên các sách, báo (ví dụ: https://baodanang.vn/channel/5417/201302/nha-van-que-huong-chung-cat-noi-buon-am-ap-2219193/) hoặc Trang thông tin điện tử tổng hợp Văn nghệ Đà Nẵng (https://vannghedanang.org.vn/nha-van-que-huong-8400.html) để chọn lọc ý, đưa vào phần này.

-        Truyện ngắn Tí bụi: được in trong tập truyện ngắn Đám cưới cỏ (NXB Kim Đồng, 2004).

-        Nhận xét chung: Em hãy tóm tắt một số ý về chủ đề và nghệ thuật mà em đã xác định khi trả lời cho câu hỏi đọc hiểu văn bản Tí bụi để viết thành một câu nhận xét chung về tác phẩm.

THÂN BÀI:

Luận điểm 1: nêu chủ đề, phân tích chủ đề

-        Chủ đề của truyện Tí bụi: tình yêu thương, lòng vị tha, bao dung với những đứa trẻ bất hạnh.

-        Phân tích chủ đề: thể hiện qua sự đối lập về góc nhìn giữa nhân vật “tôi” và người dân trong vùng về Tí bụi.

Luận điểm 2: nêu và phân tích các yếu tố nghệ thuật đặc sắc

-        Chọn người kể chuyện ngôi thứ nhất:

+ Người kể chuyện trong Tí bụi là nhân vật “tôi” – một cô giáo

+ Tác giả chọn nhân vật “tôi” làm người kể chuyện nhằm tăng thêm tính chân thật, sự rung động, cảm xúc cho câu chuyện; đồng thời, với góc nhìn của một cô giáo, cách nhân vật “tôi” nhìn nhận về Tí bụi cũng đầy yêu thương, đồng cảm, nhân văn.

-        Xây dựng tính cách nhân vật Tí bụi chân thực, sinh động qua lời nói, hành động với các nét tính cách như:

+ Tinh ranh, lì lợm.

+ Biết phục thiện, biết sửa lỗi sai.

+ Ấm áp, biết quan tâm, yêu thương người thân và loài vật.

-        Chi tiết tiêu biểu và ý nghĩa của một số chi tiết:

+ Chi tiết cô giáo (nhân vật “tôi”) đưa chiếc giỏ thức ăn ra đỡ đòn cho con Win khi nó theo Tí bụi đi ăn cắp thịt ở chợ và bị người ta đánh.

ð Ý nghĩa của chi tiết: thể hiện tấm lòng yêu thương, ý muốn giúp đỡ của cô giáo dành cho chú bé Tí bụi và con Win; giúp cảm hóa đứa trẻ “bụi đời” như Tí bụi.

+ Hình ảnh túp lều của Tí bụi và những dự định của cô giáo: “Nhiều đêm tôi thức giấc, túp lều ngập rác và ngập cả tình yêu ấy bỗng hiện ra. Cả những dự tính. Chẳng hạn chuyện Tí bụi học chữ, đi bán vé số thay vì moi rác và ăn cắp…”.

ð Khẳng định cuộc sống luôn tồn tại tình yêu thương, ngay cả khi cuộc sống trở nên vô cùng khó khăn, thiếu thốn về mặt vật chất; Gửi gắm ước mơ, hi vọng của cô giáo cũng là của nhà văn về một tương lai tươi sáng hơn dành cho những đứa trẻ bất hạnh như Tí bụi.

-        Chi tiết Tí bụi “trùm bao tời, khoanh người ủ ấm cho lũ chó con!” sau khi con Win bị bắt đi mất.

ð Thể hiện vẻ đẹp của nhân vật Tí bụi: sự yêu thương, chăm sóc mà chú bé dành cho đàn chó con mất mẹ; Nhấn mạnh thông điệp của nhà văn về giá trị của tình yêu thương trong cuộc sống.

KẾT BÀI:

-        Khẳng định chủ đề: giá trị, sức mạnh của tình yêu thương, bao dung, vị tha trong cuộc sống.

-        Cảm nhận/ bài học của người viết: mở rộng tấm lòng để thấu hiểu, yêu thương mọi người xung quanh thay vì “dán nhãn” và phán xét.

3. Dựa vào dàn ý trên, hãy viết bài văn (không quá 800 chữ) phân tích truyện ngắn Tí bụi của nhà văn Quế Hương.

Hướng dẫn trả lời:

Truyện ngắn Tí bụi của nhà văn Quế Hương viết về những mảnh đời lầm lụi của trẻ em đường phố. Nhân vật chính là Tí bụi – đứa bé không có cha, cậu bé sống cùng người mẹ điên trong căn nhà nhỏ như tai nấm, mùa hè thì mát nhưng mùa đông không biết trốn ở đâu để tránh gió.

Tí có một con chó rất khôn tên Win. Cu cậu huấn luyện anh bạn bốn chân của mình đi ăn cắp. Chỉ vì quá khổ, quá nghèo mà một đứa trẻ phải làm cái việc xấu xa ấy. Còn con chó, lòng trung thành đã khiến nó nghe theo cậu chủ vô điều kiện. Một ngày nọ, con Win sinh một bầy chó con, thằng Tí vui lắm. Từ nay, nó có thêm bầy chó nhỏ để yêu thương, mấy con chó sẽ giúp nó trông chừng mẹ và coi sóc ruộng rau muống.

Thế nhưng, mong ước nhỏ nhoi ấy bỗng tan biến như bong bóng xà phòng. Con Win bị mấy thằng trộm chó dùng gậy sắt quật khi đuổi theo trông chừng mẹ thằng Tí. Truyện ngắn kết thúc bằng hình ảnh thằng bé đen nhẻm ngồi sưởi ấm cho lũ chó con còn chưa mở mắt khiến người đọc không khỏi xót xa. Đôi khi, hạnh phúc là một giấc mơ không có thật.