HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS đọc kỹ nội dung mục 1 Tặng phẩm của những dòng sông sgk trang 30,31.

- GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời câu hỏi trong sgk trang 31:

+ Dựa vào hai đoạn tư liệu trang 30, hãy chỉ ra những điểm nổi bật về điều kiện tự nhiên ở Ai Cập, Lưỡng Hà cổ đại?

+ Hình 4 cho em biết điều gì về sản xuất nông nghiệp của người Ai Cập cổ đại?

- GV mở rộng thêm kiến thức bằng cách đưa ra câu hỏi để HS lí giải: Tại sao sông Nin biến Ai Cập từ “một đồng cát bụi” trở thành “một vườn hoa”?

- Sau khi HS trả lời, GV tiếp tục mở rộng thêm cho HS về vai trò là đường giao thông chính của các dòng sông ở Ai Cập và Lưỡng Hà bằng việc chia nhóm và tổ chức cho HS trả lời câu hỏi: Em hãy kể tên một số câu chuyện đã từng đọc trong truyện cổ tích Nghìn lẻ một đêm?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

HS đọc sgk và thực hiện yêu cầu. GV đến các nhóm theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi 3-4 HS đứng dậy trả lời.

- GV gọi HS khác nhận xét, đánh giá.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

1. Tặng phẩm của những dòng sông

- Những điểm nổi bật về điều kiện tự nhiện ở Ai Cập, Lưỡng Hà cổ đại: nằm ở khu vực các con sông lớn (sông Nin, Ơ-phơ-rát và Ti-gơ-rơ)

+ Ai Cập: nước sông Nin lên xuống hai mùa trong năm khá ổn định. Khi nước dâng cao, toàn bộ lưu vực sông trở thành một biển nước mênh mông. Khi nước rút đi, để lại hai bên bờ một lớp phù sa màu mỡ, rất mềm và xốp, dễ canh tác, thu hoạch được một mùa bội thu. Khi thu hoạch xong thì cũng bắt đầu mùa khô, đất phù sa pha cát bị gió mạnh thổi mù trời...

+ Lưỡng Hà: là khu vực giữa hai con sông (không phải là một quốc gia mà ở đây đã hình thành rất nhiều các quốc gia khác nhau). Giống như sông Nin, sông Ở-phơ-rát và Ti-gơ-rơ cũng có hai mùa nước lên xuống trong năm, mang lượng phù sa khổng lồ bồi đắp cho vùng châu thổ và đặc biệt là vùng cửa sông, mở rông vùng đất này ra biển tới 200km.

- Hình 4 Người Ai Cập cổ đại canh tác nông nghiệp (tranh vẽ), trong đó miêu tả người đàn ông đang cày ruộng nhờ sức kéo của một con bò (một tay cầm cày, một tay cầm roi điều khiển con bò), người đàn bà theo sau đang gieo hạt (một tay đang gieo, một tay cầm chiếc giỏ đựng hạt, bên dưới vẽ hai hàng cây chà là và ô liu (những loại cây trồng phổ biến ở Ai Cập). Người Ai Cập đã biết làm nông nghiệp từ rất sớm.

- Sông Nin biến Ai Cập từ “một đồng cát bụi” trở thành “một vườn hoa”vì nước sông Nin lên xuống theo mùa: mùa khô là mùa cạn và mùa mưa nước dâng cao. Vào mùa khô, khi nước cạn, cát sa mạc (vùng Mem-phít, nơi có nhiều kim tự tháp là vùng cát sa mạc) và đất phù sa pha cát bị gió cuốn lên thành một “đồng cát bụi. Khi mùa mưa đến và cũng là mùa hè, cây cối thay nhau đâm hoa kết trái, là mùa thu hoạch lúa chín trông như “một vườn hoa. Đây cũng chính là gợi ý cho nhận định của Hê-rô-đốt: Ai Cập là tặng phẩm của sông Nin.

- Một số câu chuyện đã từng đọc trong truyện cổ tích Nghìn lẻ một đêm: A-la-đin và cây đèn thần, Thủy thủ Sin-ba, A-li-ba-ba và bốn mươi tên cướp,...

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS đọc kỹ nội dung mục 2 Hành trình lập quốc của người Ai Cập và Lưỡng Hà sgk trang 31.

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi trong sgk trang 31: Dựa vào thông tin trên và khai thác trục thời gian trang 29, em hãy nêu quá trình thành lập nhà nước Ai Cập và Lưỡng Hà.

- Sau khi HS trả lời câu hỏi, GV giới thiệu thêm về mô hình nhà nước quân chủ chuyên chế ở đây: nhà nước do vua đứng đầu (gọi là pha-ra-ông - kẻ ngự trị trong cung điện (Ai Cập), hoặc là en-xi -người đứng đầu (Lưỡng Hà)); vua là con của các thần, có toàn quyền (pha-ra-ông là con của thần Ra - thần Mặt Trời, en-xi cũng do thần Ma-đắc - thần Mặt Trời trao cho sứ mệnh thống trị thiên hạ).

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

HS đọc sgk và thực hiện yêu cầu. GV hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi đại diện 2 bạn đứng dậy trả lời.

- GV gọi HS khác nhận xét, đánh giá.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

2. Hành trình lập quốc của người Ai Cập và Lưỡng Hà

- Quá trình thành lập nhà nước Ai Cập và Lưỡng Hà:

+ Nhà nước Ai Cập: Khoảng năm 3200 TCN, ông vua huyền thoại có tên là Mô-nét đã thống nhất các công xã (còn gọi là các nôm) thành Nhà nước Ai Cập. Từ đó, Ai Cập đã trải qua các giai đoạn: Tảo kì vương quốc, Cổ vương quốc, Trung vương quốc, Tân vương quốc và Hậu kì vương quốc. Đến giữa thế I TCN thì bị La Mã xâm lược và thống trị. Ở Ai Cập, vua được gọi là Pha-ra-ông-Kẻ ngự trong cung điện.

+ Nhà nước Lưỡng Hà: vào khoảng thiên niên kỉ IV TCN, người Xu-me đến định cư và xây dựng các nhà nước thành bang tại vùng hạ lưu hai dòng sông. Sau đó người Ác-cát. At-xi-ri, Babylon,...đã thành lập vương triều của mình, thay nhau làm chủ vùng đất này cho đến khi bị Ba Tư xâm lược vào thế kỷ III TCN. Ở Lưỡng Hà vua được gọi là En-xi.