Soạn siêu ngắn lịch sử 11 KNTT bài 6 Hành trình đi đến độc lập dân tộc ở Đông Nam Á

1. PHONG TRÀO ĐẤU TRANH CHỐNG THỰC DÂN XÂM LƯỢC Ở ĐÔNG NAM Á.

a) Đông Nam Á hải đảo

CH: Nêu những nét chính về phong trào đấu tranh chống thực dân xâm lược ở In-đô-nê-xi-a và Phi-lip-pin.

Hướng dẫn trả lời:

• Ở In-đô-nê-xi-a:

- Tháng 10-1873, nhân dân A-chê, các cuộc khởi nghĩa ở Tây Xu-ma-tơ-ra, Ba Tắc, Ca-li-man-tan đứng lên đấu tranh, ...

- Các tổ chức chính trị của công nhân ra . 

• Ở Phi-lip-pin:

*Phong trào đấu tranh chống thực dân Tây Ban Nha:

- Khởi nghĩa ở Ca-vi-tô (1872).

* Phong trào đấu tranh chống Mỹ:

- Nhân dân Philíppin anh dũng chống Mĩ đến năm 1902 thất bại.

=> Philíppin trở thành thuộc địa của Mĩ.

b) Đông Nam Á lục địa

CH: Trình bày những nét chính về phong trào đấu tranh chống thực dân xâm lược ở Đông Nam Á lục địa. 

Hướng dẫn trả lời:

• Ở Miến Điện: trở thành thuộc địa của Anh. Phong trào chiến tranh du kích lan rộng trong cả nước, khiến cho thực dân Anh bị tổn thất nặng nể. 

• Ở Việt Nam, từ năm 1858, cuộc chiến đấu chống xâm lược của nhân dân Việt Nam đã làm thất bại kế hoạch “đánh nhanh, thắng nhanh” của thực dân Pháp. 

• Ở Cam-pu-chia, nhiều cuộc khởi nghĩa chống thực dân Pháp diễn ra sôi nổi trong cả nước. 

2. CÁC GIAI ĐOẠN PHÁT TRIỂN CỦA CUỘC ĐẤU TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP DÂN TỘC Ở ĐÔNG NAM Á.

CH: Trình bày các giai đoạn phát triển của cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc ở Đông Nam Á. 

Hướng dẫn trả lời:

Ba giai đoạn đấu tranh giành độc lập dân tộc ở Đông Nam Á: 

- Giai đoạn 1: từ cuối thế kỉ XIX đến năm 1920: là giai đoạn chuyển tiếp từ đấu tranh tự vệ sang đấu tranh giành độc lập dân tộc.  Cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX, sự ra đời và phát triển của giai cấp vô sản ở các nước Đông Nam Á.

- Giai đoạn 2: từ năm 1920 - 1945: Giai cấp vô sản bắt đầu bước lên vũ đài chính trị trong khu vực. Các đảng cộng sản được thành lập ở một số nước.

- Giai đoạn 3: từ năm 1945 - 1975: Các nước lần lượt đấu tranh và giành được độc lập.

3. THỜI KÌ TÁI THIẾT VÀ PHÁT TRIỂN SAU KHI GIÀNH ĐỘC LẬP. 

a) Những ảnh hưởng của chế độ thực dân

CH: Khai thác tư liệu 1, 2 (SGK trang 40) và thông tin trong mục, nêu những ảnh hưởng của chế độ thực dân đối với các nước Đông Nam Á. 

Hướng dẫn trả lời:

Những ảnh hưởng của chế độ thực dân đối với các nước Đông Nam Á:

• Về kinh tế: Nông nghiệp lạc hậu, lệ thuộc nặng nề vào nước ngoài.

• Về chính trị: Chính sách "chia để trị", "ngu dân" của chính quyền thực dân để lại những hậu quả nặng nề và lâu dài. 

• Về văn hóa: ảnh hướng tiêu cực đến việc bảo vệ, phát huy những giá trị truyền thống của nền văn hóa các dân tộc ở Đông Nam Á.

b) Quá trình tái thiết và phát triển

CH: Tóm tắt những nét chính về quá trình tái thiết và phát triển của các nước Đông Nam Á sau khi giành được độc lập.

Hướng dẫn trả lời:

• Sau khi giành độc lập, nhóm 5 nước sáng lập ASEAN tiến hành chiến lược công nghiệp hoá từ giữa những năm 50 của thế kỉ XX.

+ Trong giai đoạn đầu, các nước thực hiện chiến lược công nghiệp hoá thay thế nhập khẩu. 

+ Trong giai đoạn tiếp theo, các nước Đông Nam Á lần lượt chuyển sang thực hiện chiến lược công nghiệp hoá hướng về xuất khẩu.

Các nước Đông Dương từng bước chuyển sang nền kinh tế thị trường, tiến hành công nghiệp hóa từ cuối thập kỉ 80 - 90 của thế kỉ XX.

• Sau khi giành độc lập năm 1984, Brunây, Mianma tiến hành cải cách kinh tế

=> Trải qua quá trình phát triển, bằng những chính sách năng động và linh hoạt, các nước Đông Nam Á đã đạt được những thành tựu to lớn. 

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG

Luyện tập

CH1: Nêu nhận xét của em về phong trào đấu tranh chống thực dân xâm lược ở khu vực Đông Nam Á. 

Hướng dẫn trả lời:

- Các phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở Đông Nam Á cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX diễn ra liên tục, sôi nổi với nhiều hình thức. Tuy nhiên, các phong trào đấu tranh đều thất bại. 

CH2: Xây dựng trục thời gian tóm tắt các giai đoạn đấu tranh giành độc lập dân tộc ở khu vực Đông Nam Á. 

Hướng dẫn trả lời:

Trải qua 3 giai đoạn phát triển chính.

Vận dụng

CH1: Sưu tầm tài liệu từ sách, báo và internet, viết một bài (khoảng 300 chữ) về quá trình tái thiết và phát triển của một quốc gia Đông Nam Á mà em ấn tượng nhất. 

Hướng dẫn trả lời:

*Gợi ý:

Quá trình tái thiết và phát triển đất nước ở Việt Nam:

- Sau thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mĩ,  Việt Nam chuyển sang giai đoạn đất nước độc lập, thống nhất, đi lên chủ nghĩa xã hội.

- Trong 10 năm đầu (1976 - 1986), nhân dân Việt Nam đã thực hiện hai kế hoạch Nhà nước 5 năm (1976 - 1980 và 1981 - 1985). 

- Để đưa đất nước vượt qua khủng hoảng và thúc đẩy cách mạng xã hội chủ nghĩa tiến lên, Đảng và nhà nước Việt Nam đã tiến hành đổi mới đất nước. 

- Đến nay, trải qua hơn 30 năm tiến hành đổi mới, Việt Nam đã thu được nhiều thành tựu đáng tự hào trên nhiều lĩnh vực. 

CH2: Tìm hiểu và nêu ví dụ về những ảnh hưởng tiêu cực của chế độ thực dân Pháp đối với Việt Nam. 

Hướng dẫn trả lời:

* Gợi ý:

• Thực dân Pháp thi hành chính sách “chia để trị”, hòng “làm nguội được tình đoàn kết, nghĩa đồng bào. 

• Pháp thực hiện “chế độ lính tình nguyện” đẩy hàng chục vạn người dân Việt Nam phải bỏ mạng nơi đất khách quê người, trở thành người đóng “thuế máu” cho chúng. 

• Pháp đã thể hiện sự “khai hóa” bằng “chính sách ngu dân” để trị. 

• Trên lĩnh vực y tế, hầu như người dân không được hưởng sự chăm sóc y tế, thường xuyên đối mặt với các loại dịch bệnh.