Ôn tập kiến thức Lịch sử 10 Cánh diều bài 10: Cơ sở hình thành văn minh Đông Nam Á cổ - trung đại

[toc:ul] 

BÀI 10: CƠ SỞ HÌNH THÀNH VĂN MINH ĐÔNG NAM Á THỜI KÌ CỔ - TRUNG ĐẠI

1. TÌM HIỂU VỀ CƠ SỞ TỰ NHIÊN

a) Vị trí địa lí

- Nằm ở phía đông nam của Châu Á. 

- Gồm hai bộ phận: 

+ Đông Nam Á lục địa: Việt Nam, Cam-pu-chia, Lào, Thái Lan, Mi-an-ma.

+ Đông Nam Á hải đảo: Phi-líp- pin, Ma-lai-xi-a, Xin-ga-po, Bru-nây, In-đô-nê-xi-a và Đông Ti-mo.

- Về mặt vị trí: phía bắc tiếp giáp với Trung Quốc, Ấn Độ; phía tây là Ấn Độ Dương; phía đông là Thái Bình Dương.

-> Là nơi giao thoa giữa các nền văn hóa lớn. 

b) Điều kiện tự nhiên

- Địa hình:

+ Hệ thống núi, cao nguyên, thung lũng, đồng bằng, đảo, quần đảo; Sự chia cắt giữa lục địa – hải đảo. 

-> Đa dạng về cảnh quan tự nhiên, môi trường sinh thái. 

+ Phần lớn các quốc gia giáp biển.

-> Phát triển nghề đi biển và buôn bán đường biển, tạo ra đường giao thương cho các nước trong khu vực, nối liền với các tuyến thương mại hàng hải quốc tế. 

- Hệ thống sông: Có nhiều sông lớn như Mê Công, Sa-lu-en, I-ri-oa-đi, sông Hồng, Chao Phờ-ray-a. 

-> Tạo nên những vùng đồng bằng châu thổ màu mỡ, phì nhiêu.

-> Thuận lợi cho sự phát triển nghề nông trồng lúa nước. 

-> Là những tuyến đường giao thông huyết mạch của cư dân ĐNA. 

- Khí hậu: nằm trong khu vực khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa (nóng ẩm, mưa nhiều).

->Đặc điểm tự nhiên khác với các nước khác cùng vĩ độ.

- TNTN đa dạng: 

+ Khoáng sản, lâm sản, thổ sản phong phú.

+ Cây hương liệu, gia vị: trầm hương, quế, hồ tiêu,...

2. TÌM HIỂU VỀ CƯ DÂN, TỘC NGƯỜI

- Cư dân ĐNA là sự pha trộn giữa hai chủng tộc: Môn-gô-lô-ít và Ôt-xtra-lô-ít. 

- Có mặt ở hầu hết các tộc người thuộc nhóm Nam Á và Anh-đô-nê-diêng. 

-> Hình thành nên những tộc người khác nhau, thành phần tộc người phong phú.

3. TÌM HIỂU VỀ TỔ CHỨC XÃ HỘI

- Tổ chức xã hội cơ bản của cư dân Đông Nam Á là làng (với tên gọi khác nhau ở mỗi vùng, miền). 

- Vai trò:

+ Tạo dựng nên các cộng đồng cư dân có quan hệ gần gũi với nhau.

+ Cùng đoàn kết để chinh phục thiên nhiên và chống ngoại xâm. 

-> Chuẩn bị cho sự ra đời của văn minh Đông Nam Á.

4. TÌM HIỂU VỀ ẢNH HƯỞNG CỦA VĂN HÓA ẤN ĐỘ

Từ khoảng đầu Công nguyên, cư dân Đông Nam Á có sự tiếp xúc, giao lưu với văn hoá Ấn Độ thông qua các thương nhân và nhà truyền đạo.

* Tiếp nhận có chọn lọc và sáng tạo các giá trị mới.

Hin-đu giáo, Phật giáo từ Ấn Độ để lại dấu ân sâu đậm trong cách thức tô chức bộ máy nhà nước và đời sống tinh thần của nhiều quốc gia Đông Nam Á, như Chăm-pa, Cam-pu-chia,... 

- Chữ viết Ấn Độ có mặt ở hầu hết các quốc gia ĐNA.

- Văn học: Trên cơ sở tác phâm Ra-ma-y-a-na, nhiều quốc gia ở Đông Nam Á đã sáng tạo ra các tác phẩm của riêng mình.

5. TÌM HIỂU VỀ ẢNH HƯỞNG CỦA VĂN HÓA TRUNG HOA

Từ những thế kỉ tiếp giáp Công nguyên, sự bành trướng của các vương triều Trung Hoa xuống Đông Nam Á đã tạo ra sự tiếp xúc và giao thoa văn hoá. 

-  Nho giáo có tác động tới tư tưởng trị nước của một số nhà nước quân chủ.

- Ảnh hưởng của văn hoá Trung Hoa còn được thể hiện trên nhiều lĩnh vực đời sống xã hội của cư dân Đông Nam Á như ngôn ngữ, văn học, ẩm thực, trang phục, kiến trúc,...