Ôn tập kiến thức vật lí 10 cánh diều bài 1: Gia tốc và đồ thị vận tốc - thời gian

[toc:ul]

I. GIA TỐC

Gia tốc là đại lượng vectơ, được xác định bằng độ thay đổi vận tốc trong một đơn vị thời gian 

$\vec{a}=\frac{\Delta \vec{v}}{\Delta t}$

Trong đó: 

• $\vec{a}$ là vectơ gia tốc 
• $\Delta \vec{v}$ là độ thay đổi của vectơ vận tốc 
• ∆t là khoảng thời gian cần để có được sự thay đổi đó.

Nếu trong khoảng thời gian ∆t, vật chuyển động thẳng, vận tốc thay đổi từ v$_{1}$ đến v$_{2}$ thì giá trị gia tốc là: 

$a=\frac{v_{2}-v_{1}}{\Delta t}$

Đơn vị đo gia tốc: m/s$^{2}$

II. VẼ ĐỒ THỊ VẬN TỐC – THỜI GIAN TRONG CHUYỂN ĐỘNG THẲNG.

Đồ thị vận tốc – thời gian 

Nhận xét: 

• Độ dốc của đồ thị vận tốc – thời gian có giá trị bằng gia tốc của chuyển động 
• Độ dốc càng lớn, gia tốc càng lớn 
• Nếu độ dốc là âm và vật đang chuyển động với vận tốc theo chiều được quy ước là dương thì gia tốc của vật mang giá trị âm => vật đang chuyển động chậm dần. 

III. TÍNH GIA TỐC VÀ ĐỘ DỊCH CHUYỂN TỪ ĐỒ THỊ VẬN TỐC – THỜI GIAN. 

1. Tính gia tốc từ đồ thị vận tốc – thời gian 

Cách tính gia tốc từ đồ thị vận tốc – thời gian: 

• Sử dụng tam giác với cạnh ∆v biểu thị độ thay đổi vận tốc; cạnh ∆t biểu thị thời gian. 
• Tính gia tốc: Trong 5 giây đầu tiên, gia tốc có giá trị không đổi: 

$a=\frac{\Delta v}{\Delta t}=\frac{20m/s-0m/s}{5s}=4m/s^{2}$

2. Tính độ dịch chuyển từ đồ thị vận tốc – thời gian

VD: Tính độ dịch chuyển từ đồ thị vận tốc – thời gian (chuyển động thẳng với vận tốc biến đổi đều) 

Độ dịch chuyển là diện tích của tam giác được tô màu: 

d = $\frac{1}{2}$ x 10 m/s x 5 s = 25 m

Kết luận: Có thể tính độ dịch chuyển trong chuyển động thẳng bằng diện tích khu vực dưới đường biểu diễn vận tốc – thời gian.