Văn mẫu 10 CTST tập 1 bài 1: Giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của truyện kể

[toc:ul]

Bài văn mẫu 1: Tóm tắt quá trình tạo lập nên trời và đất của nhân vật thần Trụ trời. Từ đó, hãy nhận xét về đặc điểm của nhân vật này.

Bài làm

Tóm tắt

Thần trụ trời xuất hiện khi trời đất chỉ là một vùng hỗn độn, tối tăm. Thần có dáng người khổng lồ và đôi chân có thể bước từ đỉnh núi này sang đỉnh núi khác. Trong đám hỗn độn đó, thần tự mình đào đất, đăp đá thành một cột trụ, đẩy vòm trời lên mãy phía mây xanh mù mịt. Từ đó trời đất phân đôi, chỗ trời đất giáp nhau gọi là chân trời

Nhận xét

Có thể thấy thần Trụ trời là một vị thần vô cùng quyền năng, đã tạo nên cả trời và đất, khai sinh ra thế giới

Bài văn mẫu 2: Phân tích Truyện Thần Trụ Trời

Bài làm

Từ xưa, khi chưa có sự phát triển của khoa học, để giải thích cho những hiện tượng tự nhiên, người ta thường xây dựng những câu chuyện có yếu tố phóng đại, những câu chuyện đó được gọi là thần thoại. Để giải thích cho sự phân chia của đất trời đó chính là "Thần Trụ Trời' của tác giả Nguyễn Đổng Chí sưu tầm.

 "Thần Trụ Trời" đưa người đọc ngược về quá khứ, trở về thời tiền sử, khi Trái Đất chưa có sự xuất hiện của con người. Mở đầu câu chuyện, tác giả phác hoạ một bức tranh chỉ với hai màu xám và đen. Sự mịt mù ấy khiến chúng ta không thể xác định rõ được thời gian, lúc đó địa cầu chỉ là một khoảng không gian tăm tối. Thần Trụ Trời xuất hiện với thân hình khổng lồ, chân dài không tả xiết. Việc Thần Trụ Trời xuất hiện là mầm sống đầu tiên, chi tiết thần lặng im càng khẳng định sự cô độc. Với sức mạnh phi thường của mình, "thần đứng dậy ngẩng đầu đội trời lên", người đập đá, đắp đất một mình tạo lên cây cột khổng lồ chống trời, cây cột ấy có sức mạnh nâng bầu trời tách khỏi mặt đất. Khi ấy, bầu trời ở xa thăm thẳm, mặt đất bằng phẳng, điểm giao nhau là chân trời, sau đó thần phá cột đá, tạo lên những vùng trũng, những dải đồi cao, đến đây, những hình ảnh quen thuộc đó giúp chúng ta dễ hình dung hơn về khung cảnh.

Hình ảnh thần trụ trời xuất hiện là con người duy nhất trong không gian rộng lớn thật vĩ đại. Vị thần ấy cũng có những cảm giác cô đơn như con người. Nhưng chính cảm xúc ấy càng tôn lên sức mạnh bất tận, làm chủ thiên nhiên.

 Truyện sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật đặc sắc, được kết hợp nhuần nhuyễn với nội dung. Bức tranh trong câu truyện không hề xa vời, những màu sắc trong câu truyện rất đơn giản. Chính trí tưởng tượng phong phí, những yếu tố kì ảo được xây dựng chân thực, bên cạnh đó chúng ta cò thấy một số hình ảnh tương phản. Hình ảnh con người giữa không gian rộng lớn, nhỏ bé trước tự nhiên, nhưng sức mạnh của con người đã làm chủ được thiên nhiên.

Truyện Thần trụ Trời sử dụng rất nhiều biện pháp nghệ thuật, đặc trưng của thể loại truyện thần thoại. Qua đó người đọc cảm thấy những nét kì vĩ và bí ẩn thuở sơ khai.

Bài văn mẫu 3: Phân tích Truyện Thần Trụ Trời

Bài làm

"Cây có gốc mới nở cành xanh lá

Nước có nguồn mới bể cả sông sâu

Người ta nguồn gốc từ đâu

Có tổ tiên trước rồi sau có mình"

Thần trụ trời là một cây truyện dân gian truyền miệng của người Việt cổ. Tác phẩm được nhà khảo cứu văn hoá dân gian Nguyễn Đổng Chi sưu tầm. Qua truyện thần thoại, người Việt Cổ muốn giải thích nguồn gốc các hiện tượng thiên nhiên như tại sao có trời, có đất...

Qua những câu chuyện thần thoại giải thích về nguồn gốc các hiện tượng thiên nhiên, chúng ta cảm nhận được cái hồn nhiên và ước mơ của những người xưa mong muốn giải thích thế giới tự nhiên quanh mình. Họ đã sáng tạo ra những vị thần để giải thích các hiện tượng xung quanh. Hình ảnh Thần Trụ trời đã hiện ra với những tính chất phi thường, truyện đã nhân cách hoá vũ trụ thành một vị thần.

Hành động đầu tiên khi thần trụ trời xuất hiện là "vươn vai, đứng dậy, ngẩng cao đầu đội trời lên, giang chân đạp đất xuống...". Hành động đó rất giống với các vị thần ở các quốc gia khác. Ở Trung Quốc, có Ông Bàn Cổ cũng có hành động như vậy, nhưng thay vì xây cột chống trời như Thần Trụ Trời, ông Bàn Cổ đã đạp quả trứng tách làm đôi chia nửa trên là trời, nửa dưới là đất.

Chúng ta có thể thấy, từ cái ban đầu vốn có ít ỏi, người Việt cổ cũng như các dân tộc khác trên thế giới không ngừng sáng tạo đóng góp cho nền văn học đa dạng hơn. Chính nghệ thuật phóng đại mà các nhân vật thần thoại có sức sống trường tồn với thời gian.

Truyện Thần Trụ Trời vừa cho chúng ta biết được sự hình thành của trời, đất, sông, núi...cũng cho chúng ta thấy được sự sáng tạo của người Việt Cổ. Bên cạnh những yếu tố hoang đường, chúng ta cảm nhận được công sức khai hoang, xây dựng đất nước của người xưa.

Bài văn mẫu 4: Phân tích, đánh giá truyện Thần Trụ trời

Bài làm

Truyện "Thần Trụ trời" thuộc nhóm thần thoại kể về nguồn gốc vũ trụ, muôn loài hay còn gọi là thần thoại suy nguyên được tác giả Nguyễn Đổng Chi sưu tầm. Truyện được coi là tác phẩm có nét đặc sắc trong chủ đề và hình thức nghệ thuật.

"Thần Trụ trời" kể về thần Thần Trụ trời với sức mạnh phi thường đã phân chia bầu trời và mặt đất, dùng đất đá tạo nên núi, đảo,.. Qua đó, câu chuyện đã giải thích nguồn gốc của sự hình thành các sự vật trong tự nhiên một cách sáng tạo.

Mở đầu câu chuyện, tác giả dân gian mở ra không gian vũ trụ hoang sơ "một vùng hỗn độn, tối tăm, lạnh lẽo" và thời gian chưa được xác định rõ ràng "Chưa có vũ trụ, chưa có muôn vật và loài người". Trong khoảnh khắc tối tăm mù mịt ấy, Thần Trụ trời đã xuất hiện với thân hình khổng lồ "Chân thần dài không thể tả xiết". Mỗi bước chân của thần "có thể qua từ vùng này đến vùng nọ, hay từ đỉnh núi này sang đỉnh núi khác". Nhờ sức mạnh phi thường ấy, thần đã tự mình đào đất, đập đá, tạo nên cái cột đá cao và to để chống trời. Cột càng đắp cao, tấm trời lại càng thêm rộng mở. Chẳng bao lâu sau, thần Trụ trời đã đẩy vòm trời lên phía mây xanh, khoảng cách giữa đất trời được phân chia rõ ràng. Sau khi trụ trời xong, thần lại phá cột đá và dùng đất đá ném ra mọi nơi, tạo thành hòn núi, dải đồi cao,... Mượn các hình ảnh thiên nhiên, tác giả dân gian đã giải thích quá trình tạo lập thế giới một cách sáng tạo. Từ đây, chủ đề của truyện trở nên gần gũi và hấp dẫn với bạn đọc.

Chủ đề và nghệ thuật của tác phẩm văn học luôn song hành và bổ sung cho nhau. Truyện "Thần Trụ trời" cũng vậy, những sáng tạo hình thức nghệ thuật về cốt truyện, nhân vật đã đóng góp vào thành công trong việc làm nổi bật chủ đề truyện. Là truyện thần thoại, cốt truyện "Thần Trụ trời" được xây dựng hết sức đơn giản và gần gũi, xoay quanh việc thần Trụ trời làm công việc phân chia đất, trời và tạo nên những dạng địa hình tự nhiên khác nhau. Dựa vào trí tưởng tượng của con người cùng những yếu tố kì ảo, truyện đã giải thích quá trình tạo lập vũ trụ và thế giới tự nhiên. Qua đó, ta cũng thấy được khát khao tìm hiểu và khám phá của con người trong buổi đầu sơ khai. Đặc sắc nghệ thuật còn được thể hiện trong việc xây dựng nhân vật kết hợp sử dụng thủ pháp cường điệu, phóng đại kết hợp với các chi tiết hư cấu. Hình ảnh Thần Trụ trời có kích thước "khổng lồ" với những bước chân rộng lớn, sở hữu sức mạnh phi thường, đã giúp cho người đọc hình dung rõ ràng, sắc nét về một vị thần trong thần thoại.

"Thần Trụ trời" với những đặc sắc trong chủ đề và hình thức nghệ thuật đã mang đến cho bạn đọc câu chuyện thú vị lý giải về nguồn gốc các sự vật trong tự nhiên. Đồng thời truyện cũng phản ánh mong muốn, khát khao được tìm tòi, khám phá của con người trong buổi đầu sơ khai. Mong rằng tác phẩm sẽ mãi để lại dấu ấn trong lòng bạn đọc yêu thích văn học dân gian của dân tộc.

Bài văn mẫu 5: Qua những việc thần Prô-mê-tê đã làm, bạn hình dung thế nào về nhân vật này?

Bài làm

- Những việc thần Prô-mê-tê đã làm bao gồm:

+) Tái tạo cho con người một thân hình đẹp đẽ thanh tao à hơn các con vật.

+) Giúp con người đứng thẳng, đi bằng hai chân, đôi tay thảnh thơi để làm việc khác.

+) Lấy lửa của thần Mặt Trời châm vào ngọn đuốc đem xuống cho loài người.

=> Từ những việc làm trên ta có thể thấy rằng thần Prô-mê-tê luôn chú trọng đến cuộc sống của con người, yêu thương con người bởi tất cả những việc kể trên đều hướng tới con người.

Bài văn mẫu 6: Tóm tắt quá trình tạo nên con người và thế giới muôn loài của hai vị thần. Từ đó nhận xét về cách xây dựng cốt truyện và nhân vật trong Prô-mê-tê và loài người

Bài làm

Vì thấy thế gian chỉ có mỗi các vị thần thì hết sưc văng vẻ, hai vị thần Ê-pi-mê-tê và Prô-mê-tê đã quyết định sẽ tạo thêm những thứ khác cho nhân gian. Ê-pi-mê-tê xung phong việc chế tạo còn Prô-mê-tê sé kiểm tra, sửa chữa lại. Sau khi tạo ra các con vật với những vũ khí phòng thân vô cùng hữu ích, Ê-pi-mê-tê lại bỏi quên mất con người. Khi Prô-mê-tê kiểm tra lại, ông đã quyết định sẽ nhào nặn lại con người dựa theo hình dáng của những vị thần: đi bằng hai chân, để đôi tay làm việc. Với đó, vị thần cũng suy nghĩ làm sao để con người có thể mạnh và vượt trội hơn nhưng con vật khác để sinh tồn trong thế giới này. Cuối cùng, ông đã quyết định lấy lửa từ cỗ xe của thần mặt trời Hê-Li-Ôx và trao cho con người. Nhờ ngọn lửa của Prô-mê-tê, con người đã thoái khỏi sự tối tăm, lạnh giá. Ngọn lửa vừa là bạn vừa là vũ khí giúp họ chống lại nguy hiểm từ những con vật khác

Nhận xét: Cách xây dựng cốt truyện trong Prô-mê-tê và loài người khá hay và hấp dẫn. Đầy đủ yếu tố kỳ ảo và hiện thực như thần linh, con người, con vật. Nhân vật Prô-mê-tê hiện lên là một vị thần tốt bụng và có công ơn với loài người. Ê-pi-mê-tê dù chỉ là nhân vật phụ nhưng tính cách cũng được miêu tả rõ ràng và khéo léo. Sự lơ đễnh của Ê-pi-mê-tê như càng alfm tôn lên sự thông minh và tận tâm của Prô-mê-tê

Bài văn mẫu 7: Phân Tích, Đánh Giá Chủ Đề Và Những Nét Đặc Sắc Về Hình Thức Nghệ Thuật Của Truyện “Prô-Mê-Tê Và Loài Người” (Thần Thoại Hy Lạp)

Bài làm

Văn học được sinh ra trên cõi đời này từ thuở xa xưa nhất, khi mà con người đã có những tri thức ban đầu. Nó có mặt trên cuộc đời này để phục vụ đời sống và những giá trị tinh thần cho con người, không những vậy nó còn là một loại phương tiện để con người gửi gắm ước mơ và mong muốn của họ về thế giới này, nơi mà họ sinh sống, nơi mà con cháu họ sẽ phát triển và tồn tại. Chính vì vậy ngay từ thuở khai thiên lập địa, họ đã biết sáng tạo ra những tác phẩm văn học mang đậm tính văn hoá và giáo dục, mặc dù không được ghi chép rõ rành như ngày hôm nay nhưng thay vào đó là những lời truyền miệng, được bổ sung và tái tạo không ngừng qua các thế hệ để dần hoàn thiện hơn. Hàng loạt những câu chuyện được thêu dệt trong quá trình lao động sản xuất của họ, không chỉ là tạo ra những giá trị vật chất để nuôi sống cơ thể mà những giá trị tinh thần cũng không thể không có. Có vô vàn các thể loại văn học dân gian được lưu truyền qua hàng ngàn năm, nhưng không thể phủ nhận sức sống của các nhân vật trong các câu chuyện thần thoại, nó băng hoại với dòng chảy thời gian và luôn có một vị trí nào đó trong những giá trị văn hoá của con người xưa và nay. Nhắc đến các thể loại thần thoại không thể không nhắc đến nền văn minh Hy Lạp, cái nôi của những câu chuyện về các vị thần, những người đầy quyền năng kiến tạo nên nguồn sống cho người Hy Lạp theo lối suy nghĩ xưa. Một trong những giai thoại luôn giữ được những giá trị của mình khi giải thích về sự có mặt của loài người trên đời này là “Prô-mê-tê và loài người”, không chỉ cho ta những tri thức thuở xưa của người Hy Lạp cổ mà còn đưa ra nhiều thông điệp nhân sinh về thế giới quan.

        Thần thoại trong nền văn hoá của người Hy Lạp là một thứ không thể thiếu, bởi từ xa xưa nó như là một phần trong các giá trị tinh thần nuôi dưỡng con người trong suốt quá trình tồn tại và phát triển. Thần thoại Hy Lạp bắt đầu hình thành từ khoảng 2000 – 1100 năm trước Công nguyên, những câu chuyện chủ yếu kể về các vị thần và công lao của họ trong việc kiến tạo nên thế giới và tạo ra loài người, là nguồn gốc, ý nghĩa của các tín ngưỡng, tôn giáo trên khắp thế giới, đó chính là lí do mà người ta vẫn gọi Hy Lạp là cái nôi của những câu chuyện về các vị thần, những người đã tạo nên sự sống trên thế giới này. Trải qua hàng ngàn triều đại và thịnh suy của đất nước, những câu chuyện thần thoại liên tục được bổ sung, tu bổ, được thêm bớt các chi tiết để phù hợp với thời cuộc, vậy nên dù mất đi những tính chất ban đầu của mình nhưng nó vẫn chứa đựng những chi tiết và bài học lí thú về con người và đời sống nhân loại. Các câu chuyện ấy mặc dù chủ yếu kể các vị thần có tài năng phi thường nhưng vẫn xoay quanh con người, xoay quanh thế giới mà họ đang sống, các vị thần không chỉ để tôn sùng mà còn là những nét văn hoá trong suy nghĩ của người Hy Lạp xưa, họ quan niệm không có các vị thần thì vũ trụ này mãi mãi chỉ là một mớ hỗn độn và con người mãi mãi chỉ là những hạt bụi lơ lửng. Những chuỗi sự kiện về các vị thần cho đến ngày được được chuyển thể ở những đề tài, lĩnh vực khác như Triết học, hội hoạ, nghệ thuật, … chính vì vậy những tín ngưỡng của người Hy Lạp cổ đại vẫn còn tồn tại cho đến ngày nay, không những thế mà còn được tiếp xúc gần với thế giới loài người hiện đại, những câu chuyện hàng ngàn năm tuổi mãi mãi không bao giờ cũ mà luôn hiện hữu trong đời sống thường nhật. Giai thoại về “Prô-mê-tê và loài người” đã tái hiện lại cách mà con người mà các loài vật được sinh ra trên vũ trụ này, mỗi một cá thể đều được các vị thần ban cho một loại sức mạnh riêng để có thể tự bảo vệ mình trước những tai hoạ xung quanh. Truyện đã nêu lên một thông điệp Con người là trung tâm của vũ trụ, là những kẻ có được sự tin yêu của thần linh và là thế lực được thần linh giao phó để cải tạo và xây dựng thế giới.

Thần thoại “Prô-mê-tê và loài người” kể về khoảng thời gian thuở xưa ấy, bất định, khi mà trời đất vừa phân chia làm đôi, chỉ có sự hiện diện của các vị thần, mặt đất vắng vẻ và tẻ nhạt. Hai anh em Thần Prô mê tê và Ê pi mê tê đã quyết định cầu xin các vị thánh đấng trên để tạo ra một thứ gì đó xoá tan đi bầu không khí ảm đạm này, vậy là họ bắt đầu công cuộc cải tạo thế giới này, là hành động khởi đầu mở ra một kỉ nguyên mới cho vũ trụ. Thần Ê-pi-mê-tê lấy đất và nước nặn thành hình thù của hàng ngàn loài vật, mỗi loài đều được ban cho một đặc ân của thần, “một vũ khí để có thể phòng thân, hộ mệnh, bảo vệ được cuộc sống của giống loài mình”, Con thì được ban chạy nhanh như gió, con thì có đôi mắt sáng nhìn thấu đêm đen, con thì có thân hình khổng lồ mạnh khoẻ … Nhưng có một loài vẫn chưa có được vũ khí cho mình đó là con người. Bằng tấm lòng yêu thương của mình thần Prô mê tê nhận thấy vẻ trang nhã của các vị thần nên đã tái tạo cho con người một thân hình đẹp đẽ thanh tao hơn các con vật, giúp con người đứng thẳng, đi bằng hai chân, đôi tay thảnh thơi để làm việc khác, không chỉ vậy thần còn lén lên cổ xe của thần Mặt trời để ăn trộm ngọn lửa thiêng ban cho con người, và chính ngọn lửa ấy đã kiến tạo nên nền văn minh của nhân loại. Đó là vũ khí mạnh mẽ nhất mà không một con vật nào có thể có được, nó bảo vệ con người vượt qua hàng ngàn nguy hiểm của thế giới xung quanh. Từ đó họ có cuộc sống ấm no, hanh phúc hơn. Câu chuyện đã khắc hoạ nên quá trình hình thành của các sinh vật trên thế giới và thể hiện tấm lòng yêu thương cao cả mà các vị thần ban cho loài người, mỗi loài đều cần có những đặc ân riêng, “vũ khí” riêng, sức mạnh riêng để có thể phòng thân, hộ mệnh, tự lập, tự bảo vệ được cuộc sống của chính mình, con người được ưu ái hơn bởi họ mang một nhiệm vụ to lớn là kiến tạo nên thế giới để nó ngày càng phát triển và hạnh phúc. 

Con người chúng ta sinh ra với đầy đủ những giá trị thiết yếu cần có, chúng ta luôn có nhu cầu nhận biết và tìm hiểu những gì xoay quanh chúng ta hằng ngày, từ những thay đổi của ngoại cảnh cho đến chính bản thân mình. Ngày nay tất cả các lĩnh vực từ Khoa học cho đến Tâm linh đều luôn muốn trả lời cho câu hỏi Con người ta được tạo ra như thế nào, tại sao lại xuất hiện trên cõi đời này cùng tất cả các loài sinh vật khác. Nhu câu muốn tìm hiểu về nguồn gốc của chính mình luôn luôn tạo những hứng thú và sự tò mò. Không chỉ nguời hiện đại ngày nay mới có những lối tư duy đó mà những người cổ đại xưa có có những thắc mắc như vậy, đó chính là nguyên do về sự ra đời của những câu chuyện thần thoại đề cập đến sự tồn tại của loài người và hàng triệu loài sinh vật khác. Những câu chuyện viết về các vị thần của Hy Lạp gắn liền với nền văn minh Hy Lạp cổ, một trong những vương triều tồn tại lâu đời nhất và còn hiện diện cho đến ngày nay, chính vì lí do đó những sáng tác đi từ đời sống của Hy Lạp mang đậm dấu ấn lịch sử và những bước chuyển mình của thời đại. Việc họ sáng tạo ra Thần Prô mê tê đã tạo nên loài người và các giống sinh vật bằng cách nặng từ đất và nước, họ ban cho loài người những vũ khí mạnh mẽ để chống chọi lại với bao biến thiên tai hoạ khôn lường, bão tố, núi lửa, để chống lại các loài vật khác trở thành bá chủ muôn loài thể hiện loài người chính là sức mạnh của tạo hoá, là giống nòi đặc biệt có thể thay mặt các vị thần thực hiện những công việc giang dở .Việc tạo ra loài người bằng cách nặn từ đất và nước có thể bắt gặp trong thần thoại Nữ Oa của nên văn minh Trung Hoa cổ đại. Nữ Oa để tưởng nhớ công ơn Bàn Cổ đã khai thiên lập địa, bà muốn tạo ra một thứ gì đó để thức tỉnh sự im lặng của thế giới. Lúc ấy bà nhìn xuống sông Hoàng Hà, thấy bóng hình mình soi chiếu xuống đó, bà cảm thấy thế giới này thiếu đi một người như vậy. Thế là bà từ bùn Hoàng Hà mà nặn thành hình người, thổi âm khí thì biến thành đàn bà, thổi dương khí thì biến thành đàn ông, ban cho họ khả năng sinh sản để có thể lấp đầy những khoảng trống trên khắp thiên địa này. Ta có thể thấy Thần thoại tạo ra loài người ở bất kì đâu cũng có một lối tư duy riêng phù hợp với nét văn hoá truyền thống của mỗi vùng, nhưng tất cả đều có điểm chung là con người được tạo ra từ những điều kì bí, vô thực. Tuy nhiên không hề mất giá trị, nó vẫn có những giá trị nhất định đối với truyền thống văn hoá và tinh ngưỡng, tôn giáo của mỗi dân tộc. 

                                  “Và từ đó dẫu mong manh và bấy yếu

                                    Giống loài người đã có ngọn lửa của Pro te me

                                    Ngọn lửa thiêng dạy cho họ biết bao nghề”

Có thể nói ngọn lửa, thứ vũ khí táo bạo mà thần Prô mê tê đã ban cho loài người đã mở ra một nền văn minh mới, đưa con người từ cảnh sống tối tăm, bẩn thỉu, không quy cũ ở trong các hang động nay đã biết dùng lửa để nấu chín thức ăn, xoay chuyển toàn cục diện của xã hội nguyên thuỷ. Ngọn lửa là thức quà tặng quý báu của thần linh, chính vì vậy con người luôn xem trọng ngọn lửa trong cuộc sống, không chỉ có ích trong đời sống sinh hoạt của họ mà con là thứ để chống lại những mối nguy hại xung quanh, bởi “ nó hơn hẳn bộ lông dày, hàm răng sắc, cặp móng nhọn, thân hình đồ sộ,…”, đó là vốn quý để từ bước đà này con người có thể vươn tới những đỉnh cao khác trong suốt quá trình tiến hoá và hoàn thiện bên ngoài lẫn bên trong. 

                    Việc ban phát cho loài người những vũ khí mạnh mẽ nhất, đẹp đẽ nhất so với muôn loài xuất phát từ sự thông thái và biết cách quan sát, thấu hiểu của các vị thần. Mà các vị thần lại do chính loài người tạo nên, có thể thấy trong bất kì hoàn cảnh nào, trí khôn lanh và tiềm năng của loài người vẫn luôn là vốn để kiến tạo nên nhiều thứ khác. Họ biết sáng tạo ra những tác phẩm thần thoại để tìm về nguồn cội của mình, họ tôn sùng các vị thần ở từng nếp tư duy vì muốn có một trật tự nhất định trong suy nghĩ. Họ muốn rằng con người đừng bao giờ tự xem mình là thứ mạnh mẽ nhất, bởi còn rất nhiều rất nhiều điều lí thú mà họ chưa thể khám phá hết. Các vị thần chính là chỗ dựa tinh thần của họ, không vì là những nhân vật hư cấu mà những câu chuyện thần linh mang giá trị tầm thường, chỉ cần con người hết lòng tin tưởng thì bất kì điều gì cũng có thể xảy ra. Việc mỗi loài trong sinh giới đều có một thứ vũ khí riêng cũng là một bài học đến từ những giá trị nhân văn cao cả, đó là sự công bằng trong cuộc sống. Thế giới này sẽ ra sao nếu mất đi sự công bằng giữa người với người, hay giữa các loài vật với loài người, tất cả sẽ chỉ là một mớ hỗn độn bất trật tự, không có trên dưới. Sẽ không có những triều đại thay phiên nhau phát triển, thịnh rồi suy, cứ thế diễn ra liên tục cho đến khi thế giới này đạt đến một tầm vĩ mô, xa và xa hơn nữa. Đó cũng chính là mong ước của loài người về hậu thế sau này, bởi sức mạnh tiềm ẩn của con người không thể nào đong đếm được, có thể sau này họ sẽ có sức mạnh và thực hiện những việc phi thường như các vị thần của mình chăng?

Thần thoại về Prô mê tê tạo ra loài người không chỉ mang tính li kì hấp dẫn người đọc mà còn chứa đựng nhiều giá trị và ý nghĩa nhân văn trong đời sống. Như những tác phẩm thần thoại khác, yếu tố hoang đường kì ảo là điều cốt lõi để tạo nên sức thu hút và giá trị đích thực của tác phẩm, nó giúp người đọc dễ dàng tiếp thu những ý nghĩa được truyền tải dễ dàng mà không dài dòng, xa vời. Các nhân vật như thần Prô mê tê, Ê đi tê mê, thần Mặt trời, Đất mẹ Gaia,… họ là những vì thần tối cao trong văn hoá Hy Lạp, không chỉ mang những đặc trưng văn hoá mà đó còn là tín ngưỡng của họ. Tôn sùng các vị thần trong truyền thuyết từ lâu đã là một điểm đặc trưng của người Hy Lạp, nay các câu chuyện về thần thoại được lưu truyền, phát triển và xuất hiện nhiều trong thời hiện đại chính là một sự thành công. Cốt truyện của những câu chuyện ấy thường không phức tạp, chỉ xoay quanh công lao của họ trong thế giới ma thuật,  kể về những công lao của họ đối với việc tạo nên muôn loài, đó cũng là một điểm sáng để thể loại thần thoại được kết nối với thời hiện đại hơn, nơi mà kĩ thuật số trở nên vô cùng phổ biến. So với các câu chuyện thần thoại khác như Thần Trụ trời của văn hoá Việt Nam, sự hình dung về các vị thần trong văn hoá Hy Lạp mang nét gần gũi với đời sống con người hơn, chính vì thế mà sức sống của nó thực sự lâu bền, Hy Lạp được mệnh danh là suối nguồn của các vị thần linh. 

Prô mê tê và loài người đã đem đến cho chúng ta những kiến thức thú vị về cách mà con người được sinh ra cùng với các loài sinh vật khác trên trái đất, tại sao lửa lại có mặt trên đời này. Thần thoại Prô mê tê không chỉ là những tín ngưỡng của người Hy Lạp cổ đại mà cho đến mãi sau này nó vẫn mang ý nghĩa vô cùng sâu sắc, những bài học nhân văn đích thực được truyền tải vô cùng lí thú và hấp dẫn. Nếu chúng ta cứ mãi chạy theo những ham thú mới mẻ mà quên đi những giá trị truyền thống thì sẽ đánh mất đi nét đẹp trong văn hoá dân tộc.

Bài văn mẫu 8: Phân Tích, Đánh Giá Chủ Đề Và Những Nét Đặc Sắc Về Hình Thức Nghệ Thuật Của Văn Bản “Đi San Mặt Đất’

Bài làm

Văn học là những gì tinh tuý nhất được sáng tạo ra trên cuộc đời này nhằm phục vụ tinh thần và đời sống tâm hồn của con người. Sức mạnh nội tại của văn học xuất phát từ bản chất của con người, họ sáng tác ra những tác phẩm văn chương để hỗ trợ họ trong những nhu cầu thực tiễn, quan trọng nhất vẫn là những giá trị giáo dục, thẩm mĩ, và nhận thức mà nó mang lại. Trải qua hàng ngàn năm kiến tạo đất trời, từ khi con người xuất hiện trên đời này thì văn chương đã có rồi, nó là một trong những công cụ đắc lực của đời sống con người, là một phần “Thực phẩm” thiết yếu để nuôi dưỡng họ. Văn chương, nghệ thuật không chỉ mang những giá trị giải trí đơn thuần mà nó chứa đựng nhiều giá trị nhân bản có ý nghĩa vô cùng to lớn tác động đến nhiều khía cạnh của đời sống, những tư tưởng mà nó mang lại góp phần làm cho đời sống tinh thần của con người trở nên đa dạng và phong phú hơn. Có vô vàn những thể loại từ khoa học, nghệ thuật, lịch sử, .. đều lấy vấn đề Tạo lập thế giới để làm những chủ đề chính trong các sản phẩm sáng tạo, nhưng về vấn đề ấy không một lĩnh vực nào có thể đưa ra những giả thuyết thiết thực và thuyết phục hoàn toàn, bởi vậy từ xa xưa khi mà các lĩnh vực khác chưa phát triển văn học đã là nguồn tri thức đầu tiên, ban sơ nhất mà con người tạo ra để giải thích cho các hiện tượng ấy. Đặc biệt là các tác phẩm thần thoại với những chi tiết kì ảo, không chỉ chứa đựng những điều thú vị về chuyển biến của loài người thuở hồng hoang mà còn thể hiện những ý nghĩa giá trị khác. Giai thoại “Đi san mặt đất” trích từ thần thoại “Mẹ trời mẹ đất” của người dân tộc Lô Lô đã phần nào thể hiện được những đặc điểm ấy.

       Thể loại thần thoại đã không quá xa lạ với bạn đọc chúng ta hiện nay, bởi những điều kì thú và hấp dẫn trong những chi tiết kì ảo và nhiệm màu, mang những kiến thức thú vị đến với người đọc một cách dễ hiểu. Những câu chuyện ấy thường kể về các vị thần với những công việc phi thường, nhưng đối với đoạn trích Đi san mặt đất, nhân vật chính được thể hiện ở đây là các loài vật gần gũi với con người, nhưng không vì thế mà trở nên tầm thường. Chúng được nhân hoá, thổi hồn vào để thay con người thực hiện việc cải tạo lại thế giới sống, đó cũng là điều khác biệt mà ở những câu chuyện khác không có. Qua nhiều lần truyện miệng, câu chuyện vốn đã không còn giữ những nét cơ bản mà nó vốn được sinh ra, nhưng vẫn còn giữ nguyên những giá trị nội dung và nghệ thuật, những bài học giá trị về đời sống trong thế giới loài người. Tại sao mặt đất lại bằng phẳng như thế, ai đã làm ra điều đó. Chẳng ai có thể lí giải một các thuyết phục hoàn toàn, nhưng đến với câu chuyện của người Lô Lô ta lại có một cái nhìn mới mẻ về vấn đề ấy, dù phi thực tế nhưng lại vô cùng lí thú, đáng để ta suy ngẫm và tiếp nhận trong quá trình thưởng thức nghệ thuật. Đoạn trích Đi san mặt đất thuộc nhóm thần thoại về nguồn gốc vũ trụ và các hiện tượng tự nhiên, bởi nó được sáng tạo ở một khoảng thời gian rất xưa cổ, thuở con người vừa được các vị thần ban cho sự sống, nó giải thích vì sao mặt đất lại bằng phẳng. Truyện đã nêu ra một thông điệp vô cùng to lớn và nhân bản, ứng nghiệm cho đến thời hiện đại bây giờ đó là khát vọng chinh phục thiên nhiên, vũ trụ của con người và công lao to lớn của họ trong việc cải tạo thiên nhiên. Ở các tác phẩm thần thoại khác việc cải tạo lại thiên nhiên, đời sống có các loài sinh vật đều là việc làm của các vị thần phi thường, nhưng trong đoạn trích này đó là công lao của loài người, điều đó cho ta thấy loài người cũng có những sức mạnh tiềm ẩn phi thường mà khi cần thiết chắc chắn sẽ được bộc lộ ra ngoài. 

   Ngay từ đầu tác phẩm, cũng giống như mô tuýp viết của các câu chuyện thần thoại khác, khoảng thời gian không xác định thuở xưa vô tận hiện lên qua lời dẫn chuyện : 

       “Ngày xưa, từ rất xưa

         Người già không nhớ nổi

         Mấy trăm, mấy nghìn đời

         Ngày xưa, từ rất xưa

         Người trẻ không biết tới

         Mấy nghìn mấy vạn năm”

Khác với những câu chuyện như Thần trụ trời,… đều giới thiệu qua khoảng thời gian mênh mông vô tận, lấy vũ trụ làm trung tâm để thể hiện thời gian không gian, Đi san mặt đất lấy hình ảnh con người làm trung tâm. “Người già, người trẻ”, trải qua bao nhiêu thế hệ rồi cũng không thể nhớ nổi khoảng thời gian ấy, điều đó đã thể hiện đậm nét phong cách thể loại thần thoại, không gian và thời gian bất định. Trong thuở ấy con người sống chung hoà thuận với nhau, Đoạn lời kể thể hiện sự gần gũi bằng cách gọi họ là Người mặt đất : 

         “Người mặt đất ăn chung

          Cùng đi và cùng ở

          Trồng bắp trên núi cao

           Uống nước từ bụng đá

           Người mặt đất sống chung

           Cùng ở và cùng đi”

 Đời sống sinh hoạt của người mặt đất hiện lên một cách chân thực, gợi sự gần gũi, họ sống với nhau chan hoà, “Cùng ở và cùng đi”, đó là tinh thần đoàn kết giúp họ vượt qua những gian khó thử thách của tạo hoá. Họ sản xuất ở trên núi cao, uống nguồn nước từ bụng đá, họ sử dụng những nguồn tài nguyên mà các vị thần ban cho để tồn tại, sinh hoạt và lao động, chính vì vậy đó là một cuộc sống yên bình và hạnh phúc. Đó là những bước đầu để khởi nguyên cho các triều đại của loài người sau này.

                      Nhưng đã là con người, có suy nghĩ, có tư duy và họ luôn muốn cải thiện đời sống của mình, mặc dù đã bằng lòng với những gì mình có nhưng họ muôn hơn thế nữa, họ muốn cải tạo lại nơi mình sinh sống trở nên hoàn thiện nhất có thể : 

   “Bầu trời nhìn chưa phẳng

    Mặt đất còn nhấp nhô

    Phải đi san bầu trời

    Phải đi san mặt đất”

Người mặt đất mong muốn cải tạo lại thế giới xung quanh mình, họ nhận thấy rằng bầu trời còn chưa phẳng, mặt đất nhấp nhô, gồ ghề quá, không thích hợp để họ phát triển, lao động và sáng tạo trên đó. Chính vì vậy họ tìm cách san bằng mặt đất ấy, để thuận tiện cho quá trình sản xuất, tạo ra miếng ăn một cách thuận lợi và dễ dàng hơn, đem lại cuộc sống ấm nó và văn minh. Mặt đất rộng bao la, không phải muốn san bằng nó là được, nhưng họ vẫn quyết định thực hiện công việc phi thường ấy, bởi sức mạnh con người là vô hạn, không có gì là không thể trong công cuộc chinh phục thiên nhiên, thể hiện quyền làm chủ của mình. 

      “Kiếm con trâu sừng cong

       Chọn con trâu sừng dài

       Đẽo cho trâu cái ách

       Đục lỗ ách luồn dây

       Chão dẻo làm dây cày

      Thừng dài làm dây bừa”

Không phải sử dụng phép nhiệm màu hay quyền năng như các vị thần, người mặt đất sử dụng những thứ gần gũi với cuộc sống của họ để làm nên những điều phi thường, đây là điểm sáng khiến cho câu chuyện trở nên đăc biệt hơn. Họ chọn con trâu, biểu tượng cho quá trình lao động sản xuất ra miếng ăn của họ, chọn con trâu có sừng cong, dài, chọn những vậ liệu tốt nhất để cho nó cày, cho nó bừa, đi san bằng mặt đất này. Con trâu sở hữu sức mạnh của thần thánh, làm việc không biết mệt, làm việc không biết nhọc, cứ thế siêng năm làm công việc của mình, điều đó thể hiện một đức tính quý giá của con người, đó là sự chăm chỉ. Chăm chỉ, cần cù và chịu khó là những giá trị mà con người Việt ta đã có từ thời xưa, đó là truyền thống quý báu để tạo nên những nét đẹp trong văn hoá dân tộc, họ lấy hình ảnh con trâu để ẩn dụ cho sức mạnh của loài người, con người có thể thực hiện những công việc khó khăn nhưng không quản mệt nhọc, bởi nó đem lại niềm vui và thành quả. Công việc san bằng mặt đất không phải của riêng loài nào, đó là công việc chung của toàn thể những sinh thể sống trên mặt đất này :

“San đất là việc chung

…

                                         Người gọi nhau làm lấy

                                         Nhiều sức chung một lòng

                                          San mặt đất cho phẳng

Nhiều tay chung một ý

San mặt đất làm ăn”

Đoàn kết là một yếu tố cốt lõi để làm nên một tập thể, một cộng đồng, chỉ có đoàn kết mới tạo nên sức mạnh cho mỗi cá thể, giúp họ có thể vượt qua những thử thách, khó khăn, ra sức làm lụng để có những thành quả xứng đáng. Không bó hẹp trong phạm vi câu chuyện, mà trong bât kì một thời đại nào, sự đoàn kết luôn là điều then chốt để quyết định những việc lớn lao, phi thường. Không chỉ là một câu chuyện thần thoại mà còn là những triết lí vô cùng sâu xa và giá trị. 

    Không chỉ con trâu mà những loài vật khác cũng được thổi hông vào để cùng góp phần làm công việc săn bằng mặt đất : 

        “Người tìm hang chuột chuỗi

         Người lại tìm cóc ếch”

Giống loài nào cũng được kêu gọi để ra sức thực hiện công việc chung này nhưng chỉ có loài trâu là gắn liền với công việc của con người, còn những loài khác ai ai cũng đều kiếm cớ để từ chối. Chi tiết này thể hiện nhiều ý nghĩa sâu xa và thiết thực. Đi san mặt đất là công việc của chung, bất kể giống loài nào cũng đều tham gia góp phần gầy dựng nên môi trường sống tốt đẹp hơn, nhưng những loài vật ấy đều không góp công sức của mình, chi tiết châm biếm những người lười biếng, thụ động, không có tinh thần hăng say lao động và đoàn kết trong một tập thể, những người như vậy không đáng để được nhận thành quả chung của mọi người. 

                      Truyện thần thoại “Đi san mặt đất” của người Lô Lô đã xây dựng nên một bức tranh đẹp về sức mạnh của loài người và các đức tính tốt của họ trong quá trình cải tạo lại thiên nhiên, qua đó đề cao sức mạnh tiềm ẩn của con người và ý chí chinh phục thiên nhiên của họ. Truyện sử dụng những yếu tố hoang đường kì ảo đậm bản chất của yếu tổ thần thoại, có tác dụng lôi cuốn và hấp dẫn người đọc. Các nhân vật không phải là các vị thần mà thay vào đó là con người và các loại vật, những con vật được nhân hoá để làm công việc giống như con người, giúp sức với họ làm việc chung. Không những vậy truyện còn sử dụng các biện pháp nghệ thuật ẩn dụ, nhân hoá, … để châm biếm những bộ phận người có đức tính xấu trong xã hội, thể hiện giá trị giáo dục của văn học trong đời sống hàng ngày. Không dài dòng và dễ gây chán như các câu chuyện khác, Đi san mặt đất của người Lô Lô được viết theo kiểu truyện thơ, vừa ngắn gọn súc tích nhưng cũng thể hiện rõ rành những ý nghĩa nội dung vốn có của một câu truyện bình thường. Tất cả những đặc sắc nghệ thuật ấy đã làm nên một sản phẩm nghệ thuật đặc sắc và đầy tính nhân văn. 

                        Văn học mang những giá trị vô cùng nhân bản, từ đời sống con người, trải qua một quá trình chọn lọc và sáng tạo, những bài học ý nghĩa được ra đời từ đó và bắt đầu truyền bá trong xã hội. Chỉ những tác phẩm văn học chân chính mới có được sức mạnh đó, vòng lặp cứ thế lặp đi lặp lại đến khi cuộc sống này được thanh tẩy một cách sạch sẽ và chỉ còn hạnh phúc. Câu chuyện Đi san mặt đát của người Lô Lô không chỉ đơn giản là một câu chuyện thần thoại mang tính giải trí mà nó còn thể hiện những ý nghĩ sâu xa mà một tác phẩm văn học chân chính sơ hữu. 

Bài văn mẫu 9:Phân tích tác phẩm Đi san mặt đất

Bài làm

Có lẽ, những bí ẩn về thiên nhiên vẫn là một câu hỏi lớn đối với con người thời cổ. Chính vì vậy, họ đã sáng tạo nên các câu chuyện để trả lời cho những thắc mắc của bản thân. Đọc truyện "Đi san mặt đất", ta thấy được cách phân chia bầu trời và mặt đất. Đọc "Prô-mê-tê và loài người", ta được giải đáp về cách các vị thần tạo ra muôn vật và loài người. Không giống hai tác phẩm trên, truyện "Đi san mặt đất" lại là những lí giải đơn giản về quá trình loài người chung lòng, góp sức san phẳng mặt đất để làm ăn mà không có sự xuất hiện của các vị thần. Truyện gây ấn tượng bởi những đặc sắc trong chủ đề và hình thức nghệ thuật.

Truyện "Đi san mặt đất" có chủ đề viết về quá trình khai hoang và cải tạo tự nhiên của người Lô lô xưa, quá trình này cần có sự giúp sức của tất cả mọi người lúc bấy giờ. Người Lô Lô xưa đã có những nhận thức khá nguyên sơ, đơn giả về thế giới vũ trụ, đồng thời họ cũng có ý thức trong việc cải tạo thế giới sống quanh mình Khi Trái Đất vẫn còn hoang sơ thì người xưa đã cùng nhau đi trình khai hoang và cải tạo tự nhiên. Đó là thời gian không thể xác định, mà người cổ xưa chỉ biết là:

"Ngày xưa, từ rất xưa...
Người già không nhớ nổi
Mấy năm mấy nghìn đời
Ngày xưa từ rất xưa...
Người trẻ không biết tới
Mấy nghìn, mấy vạn năm"

Mốc thời gian không cụ thể khiến chúng ta không thể biết chính xác đó là thời điểm nào. Khoảng thời gian ấy xưa đến mức người già cũng không thể nhớ nổi, người trẻ thì lại chẳng thể biết tới. Và cuộc sống con người lúc bấy lại thật đơn giản. Trước khi đi san mặt đất, con người vẫn sống chung, ở chung và ăn chung với nhau. Người Lô Lô xưa đã biết tận dụng điều kiện tự nhiên để trồng bắp, lấy nước uống từ "bụng đá" "Trồng bắp trên núi cao/ Uống nước từ bụng đá". Tuy nhiên, sống trong không gian hoang sơ, thiếu thốn khi "Bầu trời nhìn chưa phẳng/ Mặt đất còn nhấp nhô" nên con người thời cổ đã khẩn trương cùng nhau đi tái tạo thế giới.

Để có thể san phẳng mặt đất, san phẳng bầu trời thì người Lô Lô đã biết tận dụng sức mạnh của các loài vật xung quanh lúc bấy giờ:

"Kiếm con trâu sừng cong
Chọn con trâu sừng dài"

Họ kiếm những con trâu sừng phải cong, phải dài vì đây là những con trâu khỏe, trâu tốt. Chúng đi cày bừa san đất mà không quản gì mệt nhọc. Có sức giúp đỡ của chúng thì công cuộc cải tạo mặt đất của người Lô Lô xưa chẳng mấy chốc mà thành. Thế nhưng công việc san phẳng mặt đất, san phẳng bầu trời là công việc chung của muôn loài nên con người đã đi chuột chũi cóc, ếch. Đáp lại lời kêu gọi của người Lô Lô xưa, các con vật đều tìm cớ trốn tránh, thoái thác. Không thể trông cậy vào chúng, con người đã tập hợp sức mạnh của nhau để cải tạo thiên nhiên "Giống nào cũng không đi/ Người gọi nhau làm lấy". Truyện "Đi san mặt đất" của người Lô Lô không chỉ đơn thuần là lời lí giải về sự bằng phẳng của mặt đất và bầu trời mà còn phản ánh nhận thức của người Lô Lô xưa về quá trình tạo lập thế giới. Theo cách lí giải của họ, để có được mặt đất, bầu trời bằng phẳng như ngày nay thì người Lô Lô xưa đã phải đi san mặt đất. Con người đã tự biết tập hợp sức mạnh của cộng đồng để chung tay thực hiện công việc. Và qua đây, ta thấy được con người trong buổi sơ khai đã có ý thức trong việc cải tạo thiên nhiên để phục vụ cho cuộc sống của chính mình.

Không chỉ độc đáo ở chủ đề, truyện "Đi san mặt đất" còn có những đặc sắc ở khía cạnh nghệ thuật. Người Lô Lô xưa đã sáng tạo truyện thần thoại bằng hình thức thơ ca với giọng điệu vui tươi, nhí nhảnh tạo cảm giác thích thú cho người đọc.

Bên canh đó, truyện còn sử dụng biện pháp nhân hóa cùng với ngôn ngữ giản dị, giàu hình ảnh. Các con vật được nhân hóa có những cử chỉ giống con người đã giúp cho truyện trở nên sinh động hơn. Người Lô Lô xưa đã sử dụng ngôn ngữ gần gũi, giản dị giúp cho bạn đọc ở mọi lứa tuổi dễ dàng tiếp nhận truyện.

"Đi san mặt đất" là một trong những truyện thần thoại đặc sắc của người Lô Lô. Truyện đã thể hiện những lí giải nguyên sơ của người xưa về vũ trụ, về thế giới qua thể thơ năm chữ kết hợp sử dụng các biện pháp nghệ thuật. Qua câu chuyện, ta càng thêm ấn tượng với trí tưởng tượng của người xưa trong việc sáng tạo những giá trị văn hóa dân gian.

Bài văn mẫu 10: Hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) chia sẻ suy nghĩ của bạn về một truyện thần thoại mà bạn cho là đặc sắc.

Bài làm

Thần thoại Việt Nam có rất nhiều tác phẩm hay và đặc sắc như Thánh Gióng, Lạc Long Quân- Âu Cơ, Thạch Sanh,.. , trong đó tôi ấn tượng nhất là truyện Sơn Tinh Thủy Tinh. Câu chuyện kể về cuộc chiến giữa Sơn Tinh và Thủy Tinh khi tranh giành nàng Mỵ Nương, con gái của Vua Hùng thứ 18. Sơn Tinh được biết đến là "chúa của những miền non cao" trong khi Thủy tinh là '' chúa của vùng nước thẳm. Vì khó chọn lựa giữa hai chàng trai tài giỏi, vua Hùng đã ra quyết định: ''Nếu ai mang sính lễ đến trước gồm:một trăm ván cơm nếp, hai trăm nệp bánh chưng, voi chín nggaf, gà chính cựa, ngựa chín hồng mao thì ta sẽ gả con gái cho người đó". Kết quả là Sơn Tinh đã mang sinh lễ đến trước và rước được công chúa. Thủy Tinh đến sau, không lấy được Mỵ Nương nên vô cùng tức tối. Sau đó thủy Tinh đã hô mưa, gọi gió đem quân đến nhằm cướp Mỵ Nương. Nhưng trước sức mạnh của Thủy Tinh cfng sự đồng lòng của người dân Văn Lang, thủy Tinh đã bại trận. Có thể nói đây là một câu chuyện thần thoại vô cùng ý nghĩa khi mượn hình ảnh cuộc chiên giữa hai vị thần để nói về nguồn gốc bão lụt hàng năm trên đất nước ta. Cùng với đó là hình ảnh người dân đoàn kết phòng chống thiên tai được thể hiện rõ nét qua hình ảnh Sơn Tinh cùng nhân dân Văn Lang chống lại Thủy Tinh.