Giải lịch sử 9 bài 23: Tổng khởi nghiã tháng Tám năm 1945 và sự thành lập nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa

Thời cơ là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa điều kiện khách quan va chủ quan. Nó không tồn tại mãi mãi mà nó chỉ có trong một thời gian nhất định. Thời cơ trong Cách mạng tháng Tám tồn tại từ khi Chính phủ Nhật đầu hàng quân Đồng minh, trở nên rệu rã đển khi quân Đồng minh kéo vào. Nhận thức được tầm quan trọng đó Đảng Cộng sản Đông Dương và lãnh tụ Hồ Chí Minh đã xác định thời cơ trong Cách mạng tháng Tám là thời cơ ngàn năm có một, Chủ tịch Hồ Chí Minh còn kêu gọi rằng thời cơ cách mạng đã đến dù cho phải hy sinh tới đâu, dù có phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng nhất định giành chính quyền về tay nhân dân. 

Ngay khi nghe được tin chính phủ Nhật Bản đầu hàng. Uỷ ban khởi nghĩa toàn quốc được thành lập và ra quân lệnh số 1  kêu gọi toàn dân nổi dậy. Hội nghị toàn quốc của Đảng họp ở Tân Trào ( Tuyên Quang) từ ngày 14 đến 15-8-1945, đã quyết định phát động Tổng khởi nghĩa trong cả nước, giành lấy chính quyền trước khi quân Đồng minh tiến vào. Tiếp theo, đại hội quốc dân được tiến hành ở Tân Trào vào ngày 16-8. Đại hội quyết định lập Uỷ ban dân tôc giải phóng Việt Nam (tức chính phủ lâm thời).

Chiều ngày 16 -8, theo lệnh của Uỷ ban khởi nghĩa toàn quốc, một đội quân giải phóng do Võ Nguyên Giáp chỉ huy xuất phát từ Tân Trào tiến về bao vây tấn công quân  Nhật ở thị xã Thái Nguyên, mở đường về Hà Nội. Nhân dân Hà Nội giành được chính quyền trong ngày 19-8. Chỉ trong vòng 15 ngày nhân dân trong cả nước đã giành được chính quyền. Cuộc tổng khởi nghĩa đã hoàn toàn thắng lợi. 

Ngay sau đó, ngày 2-9-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đọc bản tuyên ngôn độc lập tuyên bố trước quốc dân và thế giới rằng nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời.

Như vậy, sự lãnh đạo tài tình, kịp thời và sáng suốt Đảng và chủ tịch Hồ Chí Minh thể hiện ở khả năng xác định thời cơ và hành động. Từ đó, lãnh đạo nhân dân giành lại được nền độc lập, tự do. Mở ra kỷ nguyên mới cho dân tộc. 

Ý nghĩa:

Ngày 2-9-1945, tại Quảng trường Ba Đình Hà Nội, chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt chính phủ lâm thời đọc bản tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Đánh dấu sự toàn thắng của Cách mạng tháng Tám năm 1945.

Cách mạng tháng Tám là một sự kiện vĩ đại trong lịch sử dân tộc Việt Nam. Nó đã phá tan hai tầng xiềng xích nô lệ của thực dân Pháp và phát xít Nhật, đồng thời lật nhào chế độ quân chủ chuyên chế tồn tại ngót chục thế kỷ. Việt Nam từ một nước thuộc địa đã trở thành một nước độc lập dưới chế độ dân chủ Cộng hòa, đưa nhân dân ta từ thân phận nô lệ trở thành người dân độc lập, tự do, làm chủ nước nhà. Với thắng lợi của Cách mạng tháng Tám, một kỷ nguyên mới đã mở ra cho dân tộc ta - kỷ nguyê độc lập và tự do.

Về mặt quốc tế, Cách mạng tháng Tám là thắng lợi đầu tiên trong thời đại mới của một dân tộc nhược tiểu đã tự giải phóng khỏi ách đế quốc thực dân. Thắng lợi đó đã cổ vũ mạnh mẽ các dân tộc trên thế giới đấu tranh giải phóng mình, đặc biệt là nhân dân Châu Á và Châu Phi.

Nguyên nhân thắng lợi: 

Cách mạng tháng Tám thành công do những nguyên nhân sau:

Dân tộc Việt Nam vốn có truyền thống yêu nước sâu sắc, đã đấu tranh kiên cường bất khuất từ ngàn đời xưa cho độc lập, tự do. Vì vậy, khi Đảng Cộng sản Đông Dương và Mặt trận Việt Minh phất cao ngọn cờ cứu nước thì mọi người hăng hái hưởng ứng.

Có khối liên minh công nông vững chắc, tập hợp được mọi lực lượng yêu nước trong một mặt trận dân tộc thống nhất rộng rãi, biết kết hợp tài tình giữa đấu tranh chính trị với đấu tranh vũ trang, đấu tranh du kích với khởi nghĩa từng phần ở nông thôn, tiến lên phát động tổng khởi nghĩa ở cả nông thôn và thành thị, đánh đổ toàn bộ bộ máy cai trị của đế quốc và phong kiến giành chính quyền về tay nhân dân. 

Cách mạng tháng Tám thành công nhanh chóng ít đổ máu một phần là do hoàn cảnh quốc tế thuận lợi. Chiến tranh thế giới thứ hai đi đến hồi kết thúc, Hồng quân Liên Xô và quân Đồng minh đã đánh bại phát xít Đức - Nhật, góp phần quyết định vào thắng lợi chung của các lực lượng dân chủ trên thế giới.